نوتریژنتیک (Nutrigenetics) یکی از شاخههای نوظهور در علم ژنتیک و تغذیه است که به بررسی چگونگی تأثیر ژنها بر روی واکنش فرد به مواد غذایی میپردازد. دانش نوتریژنتیک به ما کمک میکند تا بفهمیم از چه راههایی بهترین غذاها و خوراکی ها را بر اساس ژنتیکمان انتخاب کنیم. این شاخه علمی، به مطالعه تعامل بین ژنها و مواد مغذی پرداخته و نشان میدهد که چگونه ژنها میتوانند پاسخ افراد به سبک زندگی و غذای سالم و ناسالم را تحت تأثیر قرار دهند و در نقطه مقابل، چگونه تغذیه بر بیان ژنها تأثیر میگذارد. این اطلاعات ژنتیکی نقش مهمی در پیشگیری از بیماری ها، کنترل مشکلات مربوط به سلامتی و ایجاد شرایط مطلوب بدنی را برای ما دارند. در ادامه به برخی مواد غذایی و تاثیرات آنها بر ژنهای مرتبط میپردازیم:
۱. سبزیجات چلیپایی (مثل کلم بروکلی و گلکلم): حاوی ترکیباتی مانند سولفورافان هستند که ممکن است ژنهای مرتبط با سمزدایی و سرطانزدایی را فعال کنند.
۲. غذاهای غنی از فولات (اسیدفولیک): مانند اسفناج، مارچوبه و نخود. فولات در ترمیم DNA و جلوگیری از جهشهای ژنتیکی نقش مهمی دارد.
۳. چای سبز: حاوی پلیفنولها بهویژه کاتچینها است که میتوانند بر ژنهای مرتبط با التهاب و سرطان تأثیر بگذارند و آنها را سرکوب کنند.
۴. غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا-۳: مانند ماهی سالمون، گردو و دانههای چیا. این چربیها میتوانند بر ژنهای مرتبط با عملکرد مغزی تأثیر بگذارند و خطر بیماریهای قلبی را کاهش دهند. همچنین، به طور کلی، مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ میتواند ژنهای ضدالتهابی را فعال کند.
۵. سیر: سیر حاوی ترکیبات گوگردی مانند آلیسین است که ممکن است ژنهای مرتبط با ایمنی و سرطانزدایی را فعال کند.
۶. زردچوبه: ماده فعال آن یعنی کورکومین میتواند بر ژنهای مرتبط با التهاب و رشد سلولهای سرطانی تأثیر بگذارد و آنها را سرکوب کند.
۷. غذاهای غنی از آنتیاکسیدانها (مثل انواع توتها، انار و کاکائو): آنتیاکسیدانها میتوانند از آسیبهای اکسیداتیو به DNA جلوگیری کنند و از بیماریهای مرتبط با جهشهای ژنتیکی و پیشگیری کنند و البته در پیشگیری از پیری و بیماریهای مرتبط با آن نیز تاثیر بسزایی دارند.
۸. فیبرهای محلول (مانند جو دوسر و حبوبات): میتوانند ژنهای مرتبط با حساسیت به انسولین و متابولیسم چربیها را تحت تأثیر قرار دهند و به پیشگیری از دیابت و چاقی کمک کنند.