متخصصین و کارشناسان حوزه اجتماعی سبک زندگی امروز، عوامل اقتصادی، اشتغال مادران و برخی موارد دیگر را از علل رواج تک فرزندی می‌دانند اما همواره نسبت به پیامدهای منفی تک فرزندی نیز هشدار می‌دهند.
در این رابطه با ساحره قاسمی، روانشناس به گفت و گو نشستیم تا ابعاد مختلف موضوع تک فرزندی و اثرات آن بر شخصیت فردی و اجتماعی کودکان تک فرزند را واکاوی کنیم.
به نظر شما علل گرایش خانواده‌ها به داشتن تنها یک فرزند چیست؟
با توجه به تحقیقاتی که اخیرا انجام شده تک فرزندی در خانواده‌ها رواج یافته و عوامل فرهنگی شامل آرمان‌گرایی در تربیت فرزند،سبک زندگی و عوامل اجتماعی شامل اشتغال زنان و عوامل اقتصادی در انتخاب تک فرزندی موثر است.
داشتن یک فرزند چه معایب و مزایایی دارد؟
تک فرزندی در سه بخش فردی،شامل فرزندسالاری، وابستگی، احساس تنهایی و خانوادگی شامل: کم رنگ‌شدن فرهنگ خانواده، آسانی طلاق و جدایی والدین و نیز از نظر اجتماعی نیز شامل کاهش روابط خویشاوندی ،پیری جمعیت، پیامدهای نامطلوبی را بدنبال دارد، همچنین به لحاظ مزیت داشتن یک فرزند باعث می‌شود هزینه‌های مالی کاهش و فشار مالی کمتر شود و والدین اوقات باکیفیت‌تری را در کنار فرزند خویش تجربه کنند و از سوی دیگر به علت عدم وجود رقابت بین بین خواهر و برادرها، عزت نفس کودک افزایش پیدا می‌کند.
تک فرزند بودن چه تاثیری در شخصیت فردی و اجتماعی کودکان دارد؟
تک فرزندی از عوامل مهمی در شکل‌گیری شخصیت کودکان از جمله درونگرایی، خجالتی بودن آنها است؛ به لحاظ عدم تمایل کودکان به مشارکت‌های اجتماعی، به یک شخصیت گوشه‌گیر و منزوی تبدیل می‌شوند و این عامل باعث می‌شود که برای دوست‌شدن با همسالان خود با مشکل مواجه شوند، همچنین بیشتر این کودکان گاهی کمال‌گرا می‌شوند و نمی توانند به راحتی با دیگران کنار بیایند، از طرفی وابستگی شدید والدین به تک فرزند نیز سبب اضطراب تک فرزند می‌شود.
اگر بخواهیم به پیامدهای منفی دیگر تک فرزندی اشاره کنیم می‌شود گفت به جهت نبودن رقیب در بازی‌ها و یا درگیری با برادر یا خواهر، تسلیم پذیری والدین و عدم مخالفت با تک فرزند سبب شکنندگی و آسیب پذیری در آینده و منجر به ناتوانی کودک در تحمل ناامیدی‌ها و فشارهای روحی او می‌شوند.
والدین تک فرزند به لحاظ اهمیت و توجه بیش از اندازه به فرزندانشان با او مخالفت نمی‌کنند و همیشه تسلیم خواسته‌های او و مانع از ناراحت شدن وی می‌شوند که به همین خاطر کودک به یک فردی ضعیف و کم تحمل با روحیه حساس و شکننده و ناتوان در مواجهه با مشکلات تبدیل می‌شود و در بزرگسالی زمانی که از حمایت‌های کمتر محیطی بهره‌مند هستند موجب پیدایش خطراتی مثل ناامیدی در وی می‌شود، این درحالی است که جامعه و محیط بیرونی را برای خود تهدید کننده و ناکام کننده می‌پندارند که اینها همه ریشه در توجه و حساسیت بیش از حد والدین دارد.
این فرزندان استقلال را یاد نمی‌گیرند به قولی شخصیت وابسته پیدا می‌کنند و وقتی بزرگ می‌شوند از دولت و دیگران انتظار دارند که برای آنها شغل ایجاد کرده و در کسب برخی ملزومات به آنها کمک کنند.
در راستای کمک به عملیاتی شدن سیاست افزایش جمعیت چه راهکاری پیشنهاد دارید؟
تک فرزندی بیشتر تحت تاثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی است برای همین اجرای برنامه‌ریزی‌های مناسب و سیاست گذاری‌های کلان در زمینه برطرف کردن دغدغه‌ها و دشواری‌های فرزندآوری در خانواده‌ها ضروری است، همچنین لازم است به علل مختلف تک فرزندی توسط خانواده‌ها توجه داشته باشند و پیامدهای مختلف آنهارا تبیین کنند.
انتهای پیام