به گزارش رکنا، قرص کلرفنیرامین (Chlorpheniramine) یک آنتی‌هیستامین است که برای درمان علائم آلرژی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم‌ها و گلو، سرفه و کهیر استفاده می‌شود.
این دارو با مسدود کردن اثرات هیستامین (یک ماده شیمیایی که در بدن هنگام واکنش آلرژیک آزاد می‌شود) عمل می‌کند و از بروز علائم آلرژیک جلوگیری می‌کند.
1. موارد مصرف
کلرفنیرامین یک آنتی‌هیستامین نسل اول است که عمدتاً برای درمان علائم آلرژیک مختلف استفاده می‌شود. از جمله موارد مصرف آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آلرژی‌های فصلی: شامل رینیت آلرژیک (التهاب بینی به دلیل حساسیت به گرده گیاهان و آلرژن‌های محیطی)
کهیر: برای درمان خارش و قرمزی پوست به دلیل کهیر
التهاب چشم‌ها (کنژکتیویت آلرژیک)
سرفه و عطسه ناشی از آلرژی
حساسیت‌های پوستی: برای کاهش خارش و التهاب
در برخی موارد برای بهبود خواب در شب‌های بدون خواب (اثر خواب‌آور)
2. مکانیزم اثر
کلرفنیرامین با مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین H1 در بدن عمل می‌کند. هیستامین یک ماده شیمیایی است که در هنگام واکنش‌های آلرژیک از سلول‌ها آزاد می‌شود و موجب بروز علائمی مانند عطسه، خارش، تورم و افزایش ترشح مخاط می‌شود. با بلوکه کردن این گیرنده‌ها، کلرفنیرامین این علائم را کاهش می‌دهد.
3. دوز و نحوه مصرف
دوز معمول برای بزرگسالان و کودکان بسته به نوع بیماری و وضعیت فرد متفاوت است. معمولاً مصرف دارو به‌صورت خوراکی و همراه با آب است. این دارو معمولاً در دو دوز مختلف روزانه (هر 4 تا 6 ساعت) مصرف می‌شود.
بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال: دوز معمول 4 میلی‌گرم هر 4 تا 6 ساعت، حداکثر 24 میلی‌گرم در روز.
کودکان 6 تا 12 سال: 2 میلی‌گرم هر 4 تا 6 ساعت.
کودکان 2 تا 6 سال: 1 میلی‌گرم هر 4 تا 6 ساعت.
کودکان زیر 2 سال: مصرف آن توصیه نمی‌شود مگر تحت نظر پزشک.
4. عوارض جانبی
مانند سایر داروهای آنتی‌هیستامین، کلرفنیرامین نیز ممکن است عوارض جانبی مختلفی به همراه داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
خواب‌آلودگی: این دارو به‌طور معمول باعث خواب‌آلودگی می‌شود که می‌تواند بر فعالیت‌های روزانه تأثیر بگذارد.
خشکی دهان و گلو
سرگیجه
تهوع یا استفراغ
مشکلات بینایی: مثل تاری دید
مشکلات ادراری: به‌ویژه در افراد مسن‌تر
افزایش ضربان قلب (در برخی افراد)
5. تداخلات دارویی
کلرفنیرامین می‌تواند با تعدادی از داروهای دیگر تداخل داشته باشد که ممکن است منجر به افزایش اثرات جانبی یا کاهش اثربخشی دارو شود. برخی از تداخلات دارویی مهم عبارتند از:
الکل: مصرف الکل همراه با کلرفنیرامین می‌تواند خواب‌آلودگی را تشدید کرده و بر سیستم عصبی تأثیر منفی بگذارد.
داروهای خواب‌آور و آرام‌بخش: مثل بنزودیازپین‌ها، باربیتورات‌ها و داروهای ضدافسردگی می‌توانند اثر خواب‌آور کلرفنیرامین را تقویت کنند.
داروهای ضد افسردگی: برخی از داروهای ضد افسردگی مانند آمی‌تریپتیلین و سایر داروهای آرام‌بخش می‌توانند اثرات جانبی مانند خواب‌آلودگی را تشدید کنند.
داروهای ضد درد مخدر: مصرف هم‌زمان با داروهای مخدر ممکن است موجب تشدید خواب‌آلودگی شود.
داروهای ضد فشار خون: ممکن است اثرات کاهش‌دهنده فشار خون کلرفنیرامین را تقویت کنند.
6. شرایط سنی
کودکان: مصرف کلرفنیرامین برای کودکان زیر 2 سال توصیه نمی‌شود. در کودکان بزرگ‌تر، دوز باید طبق توصیه پزشک تنظیم شود.
بزرگسالان سالمند: افراد مسن ممکن است بیشتر به عوارض جانبی مثل خشکی دهان، یبوست، یا اختلالات ادراری دچار شوند.
حاملگی و شیردهی: این دارو در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط و تنها در صورت نیاز قطعی و زیر نظر پزشک استفاده شود. زیرا ممکن است به جنین یا نوزاد منتقل شود.
این جدول شامل محدودیت‌ها و نکات مهم مصرف دارو بر اساس سنین مختلف است:
| گروه سنی | دستورالعمل مصرف |
|---|---|
| کودکان زیر 2 سال | مصرف این دارو توصیه نمی‌شود مگر تحت نظر پزشک. استفاده در این گروه سنی ممکن است باعث عوارض جانبی جدی شود. |
| کودکان 2 تا 6 سال | دوز مصرفی باید بسیار کم باشد و تنها تحت نظر پزشک تجویز شود. معمولاً 1 میلی‌گرم هر 4 تا 6 ساعت. |
| کودکان 6 تا 12 سال | دوز معمول 2 میلی‌گرم هر 4 تا 6 ساعت، حداکثر 12 میلی‌گرم در روز. تجویز باید با احتیاط و طبق دستور پزشک باشد. |
| بزرگسالان (12 سال به بالا) | دوز معمول 4 میلی‌گرم هر 4 تا 6 ساعت، حداکثر 24 میلی‌گرم در روز. مصرف دارو مطابق با تجویز پزشک و وضعیت فرد باشد. |
| افراد مسن (بیش از 65 سال) | در این گروه سنی، احتمال بروز عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی و خشکی دهان بیشتر است. دوز دارو باید کاهش یابد و با احتیاط مصرف شود. |
| بارداری و شیردهی | مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود، زیرا ممکن است اثرات نامطلوبی بر جنین یا نوزاد داشته باشد. |
7. شرایط خاص و احتیاطات
قبل از مصرف کلرفنیرامین، در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر باید با پزشک خود مشورت کنید:
بیماری‌های کبدی یا کلیوی
گلوکوم (افزایش فشار چشم)
مشکلات قلبی مانند فشار خون بالا یا بیماری قلبی
مردم با سابقه صرع یا تشنج
مشکلات ادراری مانند احتباس ادراری
اختلالات تنفسی مانند آسم یا برونشیت مزمن
8. داروهای مشابه
داروهای مشابه کلرفنیرامین عبارتند از:
دیفن‌هیدرامین (Diphenhydramine): یکی از معروف‌ترین داروهای آنتی‌هیستامین است که مشابه با کلرفنیرامین عمل می‌کند.
کتوتیفن (Ketotifen): یک داروی آنتی‌هیستامین دیگر است که در درمان آلرژی‌ها و آسم استفاده می‌شود.
پرومتازین (Promethazine): این دارو علاوه بر خاصیت آنتی‌هیستامینی، اثرات آرام‌بخش نیز دارد.
تداخلات می‌توانند اثرات دارو را تغییر داده یا عوارض جانبی آن را افزایش دهند:
| دارو/گروه دارویی | تأثیرات تداخل دارویی با کلرفنیرامین |
|---|---|
| الکل | ممکن است خواب‌آلودگی و مهار سیستم عصبی مرکزی را تشدید کند. |
| داروهای آرام‌بخش (بنزودیازپین‌ها) | ممکن است خواب‌آلودگی و اثرات سرکوب‌کننده سیستم عصبی مرکزی را افزایش دهند. |
| داروهای ضد افسردگی (SSRIها) | افزایش خطر خواب‌آلودگی و اختلالات گوارشی. |
| داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای (مثل آمی‌تریپتیلین) | اثرات خواب‌آوری و خشکی دهان را تشدید می‌کنند. |
| داروهای ضد اضطراب (مثل دیازپام) | افزایش اثرات خواب‌آور و آرام‌بخش. |
| داروهای ضد درد مخدر (مثل مورفین) | ممکن است اثرات خواب‌آور را تقویت کنند و سیستم عصبی مرکزی را مهار کنند. |
| داروهای ضد فشار خون | ممکن است اثرات کاهش‌دهنده فشار خون را تقویت کنند. |
| داروهای ضد هیستامین دیگر | افزایش اثرات جانبی مانند خواب‌آلودگی، خشکی دهان، و سرگیجه. |
| آنتی‌بیوتیک‌ها (مثل اریترومایسین) | ممکن است میزان اثر دارو در خون تغییر کند و عوارض جانبی افزایش یابد. |
| داروهای ضد تشنج (مثل فنی‌توئین) | احتمال کاهش یا افزایش اثر دارو به دلیل تداخل در متابولیسم داروها. |
| داروهای درمان مشکلات تیروئید (مثل لووتیروکسین) | احتمال تغییر در متابولیسم داروها و افزایش یا کاهش اثرات آن‌ها. |
| داروهای ضد اضطراب (مثل آلپرازولام) | تقویت اثرات آرام‌بخش و خواب‌آور. |
| داروهای ضد استفراغ (مثل متوکلوپرامید) | ممکن است باعث تشدید خواب‌آلودگی و خشکی دهان شوند. |
9. جدول تحلیلی
| ویژگی | جزئیات |
|---|---|
| گروه دارویی | آنتی‌هیستامین نسل اول |
| مکانیزم اثر | مسدود کردن گیرنده‌های هیستامین H1 |
| موارد مصرف | آلرژی‌های فصلی، کهیر، التهاب چشم‌ها، حساسیت‌های پوستی |
| دوز مصرف | 4 میلی‌گرم هر 4-6 ساعت (بزرگسالان) |
| عوارض جانبی رایج | خواب‌آلودگی، خشکی دهان، سرگیجه، تاری دید |
| تداخلات دارویی | الکل، داروهای آرام‌بخش، داروهای ضد افسردگی |
| احتیاطات | برای افراد مسن، بیماران با بیماری‌های کبدی و کلیوی |
| مصرف در بارداری و شیردهی | با احتیاط، تحت نظر پزشک |
10. نتیجه‌گیری
قرص کلرفنیرامین یک داروی مؤثر برای کاهش علائم آلرژیک است که می‌تواند به کاهش التهاب، خارش و ترشح مخاط کمک کند. با این حال، باید مصرف آن تحت نظر پزشک و با توجه به شرایط فردی انجام شود تا از بروز عوارض جانبی و تداخلات دارویی جلوگیری گردد.
آلرژی‌های فصلی پاییز و زمستان
در جدول زیر تفاوت آلرژی‌های فصلی پاییز و زمستان ارائه شده است:
| ویژگی‌ها | آلرژی پاییزی | آلرژی زمستانی |
|---|---|---|
| علت اصلی | گرده گیاهان، قارچ‌ها و کپک‌ها | گرد و غبار، مایت‌ها، کپک داخل ساختمان |
| شروع علائم | اوایل پاییز | اوایل زمستان یا با شروع استفاده از وسایل گرمایشی |
| علائم اصلی | عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و بینی | عطسه، آبریزش بینی، گلودرد، خشکی و تحریک مجاری تنفسی |
| عوامل محرک | برگ‌های خشک‌شده، هوای مرطوب، گرده گیاهان | وسایل گرمایشی (رادیاتور، بخاری)، گرد و غبار داخل خانه |
| درجه شدت علائم | متوسط تا شدید بسته به حضور در فضای باز | معمولاً خفیف تا متوسط بسته به تهویه فضای داخلی |
| محل بروز بیشتر علائم | در محیط‌های باز مانند پارک‌ها و باغ‌ها | در محیط‌های بسته و خانه‌ها |
| پیشگیری | بستن پنجره‌ها، استفاده از ماسک در فضای باز | تهویه مناسب، استفاده از دستگاه تصفیه هوا |
| درمان رایج | آنتی‌هیستامین، اسپری‌های بینی | آنتی‌هیستامین، شستشوی بینی با محلول سالین |
| مدت زمان علائم | اوایل پاییز تا شروع سرمای شدید | تمام زمستان یا با کاهش تهویه در محیط داخلی |
نکات پیشگیری:
پاییز:
- برگ‌های خشک را سریعاً از محیط جمع‌آوری کنید.
- در روزهایی که باد می‌وزد، در فضای باز کمتر حضور داشته باشید.
زمستان:
- وسایل گرمایشی را قبل از استفاده تمیز کنید.
- از رطوبت‌سازها یا دستگاه‌های تصفیه هوا استفاده کنید تا کیفیت هوای داخل خانه بهتر شود.
در هر دو فصل، در صورت شدت علائم، مراجعه به پزشک و استفاده از داروهای تجویزشده کمک‌کننده است.