جوان آنلاین: در هنگامه فتنه انگیزیها و شلتاق دروغ و خدعه، گاه اتفاقاتی رخ میدهد که حقیقت را بر سطحیترین و بیخبرترین ذهنها نیز عیان میسازد. کشتار اسرائیل از ساکنان نوار غزه، اگرچه در این زمره نبود و بر اغلب جهانیان ماهیتی آشکار و مکشوف داشت، اما به اراده حق و طی آن تصاویری خلق شد که تنها اصحاب لجاجت میتوانستند آن را ببینند و از آن چشم برگیرند. شهادت یحیی ابراهیم سنوار، از اینگونه وقایع قلمداد میشود. چند و، چون این حماسه بزرگ و بصیرت بخش، موضوع این مقاله است. امید آن که علاقهمندان را مفید و مقبول آید.
بانی نبرد «شمشیر قدس» که بود؟
قهرمانی که هم اینک از حالات و مقاماتش سخن میگوییم، در واپسین فصل کرامات، یعنی از آغاز دبیرکلی تا شهادت، بر اغلب مردمان شناخته شد. هم از این روی و در آغاز این مقال، مروری بر زندگینامه اجمالی وی مفید مینماید. بر تک نگاشتهای که بر تارنمای «میزان» قرار گرفته است، در این فقره میخوانیم:
«یحیی ابراهیم حسن سنوار، یکی از برجستهترین شخصیتهای جنبش حماس بود که به باور کارشناسان مشتی آهنین داشت و تحولات بزرگی را رقم میزد. وی در اکتبر ۱۹۶۲ (آبان ۱۳۴۱)، در اردوگاه آوارگان فلسطینی در خانیونس، در جنوب نوار غزه در خانوادهای متولد شد که درپی فاجعه نکبت در سال ۱۹۴۸، ناچار به ترک خانه و شهر خود در اشکلون شده بودند. سنوار که در زبان عربی تخصص داشت و به زبان عبری مسلط بود، در دانشگاه اسلامی غزه تا مقطع کارشناسی ارشد مطالعات زبان عربی، تحصیل کرد. مؤسس دستگاه امنیتی حماس که از ۱۹سالگی بارها به دلیل فعالیتهای ضداشغالگرانه خود ازسوی رژیم صهیونیستی دستگیر و زندانی شده بود، در اوایل دهه ۱۹۸۰نیز بارها به دلیل مشارکت در فعالیتهای ضداشغالگری در دانشگاه اسلامی غزه دستگیر شد. وی در سال ۱۹۸۹، ازسوی رژیم صهیونیستی دستگیر و به حبس ابد محکوم شد و ۲۳سال از عمر خود را در حبس گذراند. سنوار در سال ۲۰۱۱ یکی از هزار و ۲۷نفری بود که در چارچوب توافقنامه مبادله اسرا با رژیم صهیونیستی آزاد شد. این شخصیت برجسته مقاومت فلسطین، در سال ۲۰۱۱ و پس از آزادی از زندان رژیم صهیونیستی ازدواج کرد و سه فرزند دارد. سنوار در سال ۲۰۱۷، به عنوان رهبر حماس در غزه انتخاب شد و از سوءقصد رژیم صهیونیستی در همان سال، جان سالم به در برد. این شخصیت فلسطینی یکی از مؤسسان مجد (سرویس امنیت داخلی وابسته به حماس) است که مجاز به تعقیب جاسوسان رژیم صهیونیستی، به موازات دستگاه نظامی به نام مجاهدین فلسطینی است. سنوار برای هماهنگی بین رهبری سیاسی و نظامی حماس، در تجاوز ۲۰۱۴ تلاش کرد و تصمیم گرفت نبرد شمشیر قدس را در سال ۲۰۲۱ آغاز کند. وی همچنین برای تقویت رابطه با محور مقاومت و هماهنگ کردن آن با این محور، تلاش فراوانی به انجام رساند...».
اسطوره نسلهایی که از این پس خواهند آمد...
تصویری که اشغالگران از واپسین لحظات حیات یحییسنوار منتشر ساختند، برای شناخت او و سمت و سوی حیاتش کافی است! چه آنکه گفتهاند: هرکس به گونهای میمیرد که زندگی کرده است! تحلیلگران این آخرین برگ از دفتر حیات وی را، به اشکال فراوان تفسیر کردند که حد وسط این تفاسیر، تأکید بر اسطوره شدن و اسطوره ماندن رهبر حماس بود. در مقالی بر تارنمای «جهان نیوز»، در اینباره آمده است:
«نام یحیی سنوار، به عملیات تاریخی طوفان الأقصی پیوند خورده است. این عملیات، هم نقشههای غرب و رژیم صهیونیستی برای منطقه غرب آسیا را به هم زد، هم ضربه اطلاعاتی و نظامی بزرگی برای رژیم صهیونیستی بود و هم سست بودن پایههای این رژیم را، به همه نشان داد و امید فلسطینیها را برای آزادسازی سرزمین مقدس فلسطین از اشغال، بیش از پیش زنده کرد. غزه یک منطقه کوچک با وسعت محدود است که محاصره هم شده است. از طرفی، اساساً حماس یک ارتش نیست، بلکه گروه و جریانی است که به صورت چریکی میجنگد. هم از این روی، احتمال شهیدشدن نیروهای آن بالاست. اگر قبل از طوفان الأقصی را کنار بگذاریم، بیش از یک سال است از عملیات طوفانالأقصی میگذرد. پس از گذشت این همه مدت، رژیم صهیونیستی با تمام امکانات پیشرفتهای که دارد و با وجود وحشیگریهایی که علیه مردم عادی انجام داد و غزه را ویران کرد، باز هم نتوانست سنوار را پیدا و به اصطلاح ترور کند. در نهایت، این رژیم، یحیی سنوار را به صورت اتفاقی به شهادت رساند! فیلم کوتاهی که گفته شده مربوط به لحظات آخر عمر شهید سنوار است و صهیونیستها با کمک ریزپرنده یا کوادکوپتر آن را ثبت کردهاند، یک اثر ماندگار و تاریخی است. شجاعت و هوش یک فرمانده مقاومت موجب میشود، در لحظات آخر عمر خود همچنان الهام بخش باشد. او حتی در آخرین لحظات عمر خود، از مبارزه دست برنداشته است. هر چقدر در فیلمها، بازیگری و صحنههای مصنوعی دیدیم، در نهایت این امثال سنوارها هستند که به معنای واقعی در برابر ظلم میایستند و الهام بخش انسانهای آزاده و اسطورههای تاریخ خواهند بود. در تصاویری که صهیونیستها منتشر کردهاند و گفته شده وسائل همراه شهید سنوار است، علاوه بر اسلحه و...، کتاب ادعیه و تسبیح هم دیده میشود. یعنی او در وسط میدان جنگ نیز به دنبال دعا و ارتباط با معبود بود. در منطقه خودمان اعرابی داریم که عافیتطلبی و دنیاطلبی چشم و گوششان را کور و کر کرده است و ترس تمام وجودشان را فراگرفته است، اما اعرابی هم داریم مانند شهیدنصرالله، شهید هنیه، شهید سنوار و سایر شهدای مقاومت در منطقه که مایه افتخار جهان اسلام هستند و تاریخ باید در برابر آنها تعظیم کند. شهادت یحیی سنوار و سرگذشت زندگی او، نوعی رستاخیز در دل جوانان فلسطینی و غیر فلسطینی ایجاد میکند. زندگی و شهادت او تبدیل به قصه و داستان حماسی برای کودکانی خواهد شد که به نسل آینده مقاومت تبدیل میشوند. شهید سنوار را از دست دادیم، اما از دل شهادت او سنوارها تقدیم جبهه مقاومت خواهد شد...».
شهادت در هجدهمین روز از نبرد در رفح
ابعاد حماسه سنوار، اما به قدری در جهان بازتاب یافت که رسانهها ناگزیر شدند، تا بخشی از اطلاعات پنهان و نیمه پنهان خویش را درباره آن منتشر سازند و از این طریق، پاسخگوی مخاطبان خویش باشند. خبر ذیل نیز در روزنامهای ترک زبان درج شد و در میان رسانههای داخلی، بر تارنمای «مشرق نیوز» قرار گرفت:
«روزنامهای ترک به نقلاز منبعی آگاه، جزئیات بیشتری از نحوه شهادت رئیس دفتر سیاسی حماس فاش کرد. طبق گزارش روزنامه ترکیه، رئیس دفتر سیاسی حماس به مدت ۱۸روز پیش از شهادت خود، در رفح درحال مبارزه علیه نیروهای رژیم صهیونیستی بود. یک منبع آگاه در اینباره گفت: السنوار نمیخواست، از میدان نبرد دور شود. پس از انتخاب او به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس در ماه اوت به او توصیه شده بود تا از میدان نبرد فاصله بگیرد، اما السنوار چنین نمیخواست. روزنامه ترکیه در ادامه مطلب خود، به نقل از این منبع مطلع که هویت او فاش نشده است، نوشت: السنوار نمیخواست از میدان نبرد دور شود، او میخواست در نبرد شهید شود. السنوار و چهار نفر از دیگر همرزمانش به مدت ۱۸روز، درحال مبارزه در جنوب غزه (رفح) علیه نیروهای رژیم صهیونیستی بودند. این منبع همچنین اظهار داشت، رئیس دفتر سیاسی حماس، در لحظه شهادت خود تنها بوده است و دیگر مجاهدین حماس، به دنبال منحرف کردن ارتش رژیم صهیونیستی به سمت دیگری بودند...».
فارن پالسی امریکا نیز ضمن اشاره شهادت رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس به دست نیروهای رژیم صهیونیستی، در گزارشی مینویسد: «شما نمیتوانید یک ایده را به قتل برسانید. از آن مهمتر اینکه فرار از چالشهایی که این جنبش مقاومت برای اسرائیل ایجاد کرده، دشوار میباشد. حماس تلاشهایش را مضاعف میکند...». این نشریه امریکایی در ادامه با اشاره به برخی چهرههای پیشین مقاومت از جمله خلیل الوزیر، ملقب به ابو جهاد از فرماندهان برجسته سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف)، سید عباس موسوی، دومین دبیرکل حزبالله لبنان، فتحی شقاقی، دبیرکل حزب جهاد اسلامی فلسطین در سال ۱۹۹۵ و احمد یاسین بنیانگذار جنبش حماس که از سوی رژیم صهیونیستی به شهادت رسیدند، مینویسد: «همه این افراد به دست اسرائیل کشته شدند، اما اسرائیل قادر نبوده پایان مقاومت را رقم بزند. به هر حال باید این مسئله را برجسته کرد که مقاومت بیهوده نیست و سنوار میدانست ترورش به دست اسرائیل، منبع الهامی برای مقاومت خواهد شد...». فارن پالسی، همچنین به این مسئله پرداخت: «برخی از تحلیلگران تصور میکنند اگر رژیم صهیونیستی تمام چهرههای مقاومت را از بین ببرد، صلح امکانپذیر میشود، اما این رسانه امریکایی استدلال میکند، اعضای حماس در نبود این رهبران هم میتوانند مبارزه کنند و انتقام را از اسرائیل بگیرند...».
آیا او نمیتوانست تنها با باز کردن چفیه از سر و صورتش زنده بماند؟
واپسین لحظات «حیاتِ یحیی»، اما واقعیتی بود که کمتر کسی میتوانست از کنار آن به آسانی عبور کند. صاحبنظران و اهل قلم از آن صحنه تاریخ ساز، برداشتها و نکتههایی ناب را برگرفتند و آن را به علاقهمندان عرضه داشتند. یکی از این موارد، موضوعی بود که وحید یامینپور، فعال فرهنگی بدان اشارت برد:
«این روزها پس از آن تصاویر تاریخ ساز از شهادت قهرمانانهاش به یک چیز فکر میکنم، او میتوانست فقط با باز کردن چفیه از سر و صورتش، زنده بماند. فقط کافی بود، تا کمی چفیه را پایین بیاورد. همانقدر که دوربینهای ترسو چهره او را ببینند و هوش مصنوعی روی میز افسران ارشد اطلاعاتی جیغ بکشد، نزنید... نزنید... او یحیی سنوار است، او را زنده میخواهیم! یحیی میدانست زنده او، تا چه اندازه برای اسرائیل ارزشمند است. او را میبردند و در بهترین بیمارستان تلآویو، درمان میکردند. او میتوانست بزرگترین شکار از تاریخ تشکیل رژیم باشد، آنقدر مهم که نتانیاهو اعلام کند: جنگ را برده و غزه را به زانو درآورده و حالا گروگانها و دهها چیز دیگر را، در ازای یحیی معامله میکند! یحیی همه اینها را میدانست، ولی چفیه را تا زیر چشمها بالا کشید. من به آن لحظه لاهوتی میاندیشم که یک انسان چگونه میتواند مرگ را به خود دعوت کند. یحیی حتی اگر بدون چفیه دستگیر میشد، باز هم در قهرمانی او شعرها میسرودند. او نه در تونلهای زیر زمینی که در نقطهصفر تماس و در جنگی رو در رو، تا آخر مبارزه کرده بود و با یک دست قطع شده و دهها جراحت دیگر، به اسارت رفته بود. اما یحیی چفیه را تا زیر چشمها بالا کشید و فقط با چشمهایی شبیه همهچشمهای به خون نشسته فلسطینی، به شیطان معلق در سنگرش زل زد، تا او را نشناسند! تا با او همان کنند که با هر مبارز ناشناس دیگری...».
اسرائیل، ناتوان از توجیه یک خطای تبلیغاتی
گفتیم انتشار فیلم واپسین ساعت از حیات رهبر حماس، خطای راهبردی صهیونیستها بود. آنان با این اقدام نابخردانه، از او قهرمان ساختند و به صدها جوان فلسطینی و عرب انگیزه دادند آیندهای، چون او برای خویش تصویر کنند. این امر اسرائیل را بر آن داشت، در باب این تصاویر پربازدید به ارائه آدرس غلط بپردازد، امری که نهایتاً برای آنان نتیجهای در بر نداشت و آب رفته را به جوی بازنگرداند! در همان روزها، این خبر به وسیله خبرگزاری مهر نشر یافت:
«پس از آنکه انتشار تصاویر لحظات قبل از شهادت شهید یحیی سنوار و مقاومت جانانه وی در برابر صهیونیستها تا آخرین نفس، به جنجالی در محافل صهیونیستی تبدیل شده و بسیاری از تحلیلگران اسرائیلی انتشار این تصاویر را یک اشتباه ارزیابی کردند، به اسطوره شدن این فرمانده مقاومت منجر شد، دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل، دیروز ویدئوی جدیدی را منتشر کرد و مدعی شد که مربوط به لحظات درگیری نظامیان صهیونیست با فرمانده جنبش حماس است. البته این ویدئو به نحوی است که هیچ فرد مشخصی را نشان نمیدهد و صدای نظامیان صهیونیستی شنیده میشود که به سمت یک هدف نامشخص شلیک میکنند! بعد از انتشار این ویدئوی دروغین، رسانههای رژیم صهیونیستی در توجیه این اتفاق نوشتند، بعد از انتشار ویدئوی ارتش اسرائیل در این رابطه مشخص شد، تصاویر مذکور مربوط به عملیاتی است که صبح روز شهادت یحیی سنوار و در هنگام حمله به اشخاص دیگر گرفته شده است. این رسانهها افزودند، این فیلم مربوط به لحظه شهادت سنوار نیست، به ویژه که رسانههای اسرائیلی پیش از این اعلام کرده بودند، سنوار در نتیجه حمله توپخانهای به منزل محل استقرارش به شهادت رسیده و با شلیک مستقیم گلوله از پای در نیامده است. گافهای متعدد رسانههای رژیم صهیونیستی و ارتش اسرائیل به حدی است که ژنرال اسحاق بریک، تحلیلگر ارشد نظامی و ژنرال نیروهای ذخیره این رژیم، در مقالهای در روزنامه صهیونیستی معاریو نوشت، تفاوت زیادی بین گزارشهای ارتش و واقعیتهای میدانی وجود دارد که باعث نگرانی است...».
دیگر خطای تبلیغی اسرائیل، اعلام نتیجه کالبدشکافی
هنوز چندی از انتشار فیلم واپسین ساعات حیات سنوار سپری نشده بود که دستگاه تبلیغی اسرائیل از دومین خطای خویش رونمایی کرد! رئیس مرکز پزشکی این رژیم اظهار داشت، رهبر حماس در سه روز پایانی زندگی خویش غذایی صرف نکرده است! این خبر در حالی اعلام میشد که پیشتر رهبران حماس در حال مصادره کمکهای غذایی و مالی به غزه تصویر میشدند و رسانههای اسرائیلی، آنان را به سپر قرار دادن غیرنظامیان و نیازهای آنان متهم میساختند! خبرگزاری مهر، در بازتاب این خبر چنین نگاشت:
«رسانههای رژیم صهیونیستی گزارش دادند، حن کوگل، مدیر مرکز پزشکی این رژیم - که کالبد شکافی یحیی سنوار، رئیس فقید جنبش حماس زیر نظر او انجام شده- گفت: وی قبل از شهادت، با ترکشهای یک خمپاره، یا گلوله توپ و از ناحیه بازوی راست آسیب دیده بود و با بستن بازویش تلاش کرده بود، تا جلوی خونریزی را بگیرد. نتایج این کالبد شکافی نشان میدهد، سنوار در نهایت در نتیجه اصابت یک گلوله جنگی به سرش به شهادت رسیده است. نتایج این معاینات همچنین نشان میدهد، وی از سهروز پیش از شهادت هیچ چیز نخورده است! به این ترتیب سنوار با شهادت خود، یکی دیگر از دروغهای رژیم صهیونیستی را نقش بر آب کرد. تل آویو با طرح این ادعا که کمکهای انسانی ارسال شده به غزه، به مصادره نیروهای حماس درمیآید و مردم غزه بهرهای از آن نمیبرند، مانع از ارسال این کمکها به غزه شده و مردم را در گرسنگی نگه میدارد! این در حالی است که فرمانده حماس در شرایط جنگی، از سهروز پیش از شهادت هیچ غذایی نخورده بود. روزنامه صهیونیستی یدیعوت آحارونوت، پیش از این اعلام کرد پیکر شهید سنوار بعد از کالبد شکافی به یک مکان محرمانه در سرزمینهای اشغالی منتقل میشود، تا در آنجا نگهداری شود...»؛
و کلام آخر، «طوفان الاقصی» یادگار سنوار
در باب چند و، چون طراحی طوفان الاقصی و از بادی این رویداد، دیدگاههایی گوناگون طرح میشد. با این همه در ادامه آشکار شد این رویداد محصول برنامهریزی و اجرای مشترک یحیی سنوار و محمدالضیف بوده است. این امر پس از شهادت سنوار، در پیام حضرت آیتالله العظمی خامنهای، رهبر معظم انقلاب اسلامی مورد تصریح قرار گرفت: «مجاهد قهرمان، فرمانده یحیی السنوار، به یاران شهیدش پیوست. او چهره درخشان مقاومت و مجاهدت بود، با عزم پولادین در برابر دشمن ظالم و متجاوز ایستاد، با تدبیر و شجاعت به او سیلی زد، ضربهجبرانناپذیر هفتم اکتبر را در تاریخ این منطقه به یادگار گذاشت و آنگاه با عزت و سربلندی، به معراج شهیدان پرواز کرد. کسی، چون او که عمری را به مبارزه با دشمن غاصب و ظالم گذرانده است، سرانجامی جز شهادت شایسته او نیست. فقدان او برای جبهه مقاومت البته دردناک است، ولی این جبهه که با شهادت برجستگانی چون: شیخ احمد یاسین، فتحی شقاقی، رنتیسی و اسماعیل هنیه از پیشروی باز نماند، با شهادت سنوار هم کمترین توقفی نخواهد داشت، باذنالله. حماس زنده است و زنده خواهد ماند. ما، چون همیشه، در کنار مجاهدان و مبارزان بااخلاص خواهیم ماند، بتوفیق من الله و عونه...».