نویسنده کتاب «سقاخانه‌ها و سنگاب‌های اصفهان» در آئین رونمایی از چاپ دوم کتاب‌های «شاه دز کجاست؟» و «سقاخانه‌ها و سنگاب‌های اصفهان» با اشاره به انگیزه‌های شخصی و حرفه‌ای خود در تحقیق درباره سقاخانه‌ها و سنگاب‌های اصفهان گفت: به دلیل گذشت سال‌ها از تاریخچه این میراث فرهنگی، بسیاری از سقاخانه‌ها و سنگاب‌ها یا نابود شده‌اند یا به‌طور جدی در معرض تخریب قرار دارند. من بر این شدم که این زبان خاموش سنن اجتماعی را از دل تاریخ بیدار کنم و با عکسبرداری و پژوهش در مورد این آثار، آن‌ها را به نسل‌های آینده بشناسانم.گفت: سقاخانه‌های اصفهان در خطرنابودی است.
منصور دادمهر افزود: «آب» و «آتش»، دو عنصر اساسی در تاریخ ایران باستان، در شکل‌گیری سقاخانه‌ها نقش مهمی ایفا کرده‌اند.
وی ادامه داد: ایرانیان باستان در آئین‌های مذهبی خود احترام ویژه‌ای به آب و آتش قائل بودند.
او گفت که «در آئین زرتشتی، معابد آبی و آتشکده‌ها برای ستایش این دو عنصر ساخته می‌شدند و پس از اسلام نیز ایرانیان سنت‌های پیشین را در قالب‌های جدید حفظ کردند. سقاخانه‌ها به‌عنوان محل‌هایی برای تلاقی دو عنصر مقدس آب و آتش به وجود آمدند.
دادمهر به ویژگی‌های خاص سقاخانه‌ها پرداخت و تأکید کرد: این مکان‌ها، علاوه بر اهمیت مذهبی، به‌عنوان محلی برای تجمع مردم و برگزاری مراسم‌های معنوی و مذهبی در شب‌های جمعه و ایام خاص نقش مهمی داشته‌اند.
وی گفت: برخی از سقاخانه‌ها توسط افراد نیکوکار و واقفین ساخته می‌شدند و به‌عنوان محل‌هایی برای رفع عطش و نیازهای مردم استفاده می‌شدند. این مکان‌ها نه تنها از نظر اجتماعی، بلکه از نظر فرهنگی و معنوی نیز اهمیت ویژه‌ای دارند.
این پژوهشگر از وضعیت کنونی سقاخانه‌ها و سنگاب‌های اصفهان گلایه کرد و به خطرات نابودی این میراث فرهنگی در نتیجه توسعه شهری اشاره کرد.
وی تأکید کرد: بسیاری از این آثار به‌ویژه سنگاب‌ها به‌دلیل بی‌توجهی مسئولین و توسعه‌های شهری تخریب شده‌اند و برخی دیگر هنوز در معرض تخریب قرار دارند.
دادمهر خواستار ایجاد موزه‌ای به نام موزه آب برای حفظ و معرفی این میراث تاریخی و فرهنگی شد و گفت: موزه‌ای که نه تنها آثار تاریخی را حفظ کند، بلکه بتواند پژوهش‌های علمی و آموزشی در زمینه تاریخ آب و استفاده از آن در گذشته انجام دهد.
وی از مسئولین خواست تا با توجه به اهمیت سقاخانه‌ها و سنگاب‌ها به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی اصفهان، در طرح‌های شهری و عمرانی خود، این آثار را نادیده نگیرند و از تخریب بیشتر آن‌ها جلوگیری کنند.
این پژوهشگر به اهمیت حفظ هویت فرهنگی و دینی مردم ایران در ارتباط با آب و آتش اشاره کرد و گفت: باید از این میراث فرهنگی در برابر تهدیدهای مدرن محافظت کنیم.
وی تأکید کرد: حفظ سقاخانه‌ها و سنگاب‌ها باید به‌عنوان یک اولویت فرهنگی در نظر گرفته شود و خواستار همکاری مردم، پژوهشگران و مسئولین در این زمینه شد.
وی افزود که اگر این میراث‌ها از دست بروند، بخشی از تاریخ و هویت فرهنگی اصفهان و ایران به فراموشی خواهد سپرده شد.
منبع: مهر