خبرگزاری تسنیم، محمدمهدی سیدناصری؛ پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان؛

تحقیقات نشان می‌دهد که فضای مجازی و کتابخوانی می‌توانند در تعامل و همزیستی همدیگر قرار بگیرند. باظهور فناوری‌های دیجیتال و افزایش استفاده از اینترنت، کتابخوانی و عادت‌های مطالعه سنتی دستخوش تغییرات گسترده‌ای شده است. برای بسیاری افراد جامعه، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی جایگزینی برای مطالعه بدل شده است. پرسشی که می‌توان پرسید این است که آیا فضای مجازی و کتابخوانی در تقابل با یکدیگرند یا می‌توانند به همزیستی و همکاری در جهت ارتقای سطح دانش عمومی برسند؟

فضای مجازی از یکسو باعث دسترسی سریع و آسان به اطلاعات شده و انگیزه‌های جدیدی جهت مطالعه و یادگیری ایجاد کرده است. از سویی دیگر، استفاده‌ بی‌رویه از شبکه‌های اجتماعی و محتوای تصویری، توجه به مطالعه عمیق و طولانی‌مدت را کاهش داده و تمرکز افراد را تضعیف می‌کند.

پژوهش‌های اخیر در ماه اکتبر سال 2024 نشان می‌دهد که برخی کاربران به مرور زمان علاقه خود به مطالعه متون طولانی و کتاب‌های چاپی را از دست داده و بیشتر به سمت محتوای کوتاه و سرگرم‌کننده و گاه بی‌محتوا در شبکه‌های اجتماعی کشیده می‌شوند.

امکانات دیجیتال و ارتقای سطح مطالعه کتاب‌های الکترونیک و اپلیکیشن‌های کتابخوانی، به یکی از منابع مهم مطالعه در عصر دیجیتال تبدیل شده‌اند. این فناوری‌ها نه تنها امکان دسترسی به مجموعه‌ گسترده‌ای از کتاب‌ها را فراهم کرده، بلکه به‌روزترین اطلاعات علمی و آموزشی را نیز به سرعت در اختیار کاربران قرار می‌دهند. این دسترسی گسترده، به ویژه برای افرادی که در مناطق دور افتاده یا با دسترسی محدود به کتابخانه‌های فیزیکی زندگی می‌کنند، بسیار ارزشمند است. در دوران دیجیتال خانواده‌ها، امروزه با چالش‌های جدیدی مواجه هستند.

کودکان و نوجوانان به دلیل جذابیت‌های بالای بازی‌های رایانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی، زمان زیادی را در فضای مجازی صرف می‌کنند که می‌تواند به کاهش علاقه به کتابخوانی منجر شود. از سوی دیگر، بسیاری از والدین نگران محتوای نامناسب و تأثیرات منفی این فضاها بر کودکان خود هستند. راهکارهایی برای والدین شامل محدود نمودن زمان استفاده، ایجاد برنامه‌های مشترک مطالعه خانوادگی، و همچنین معرفی منابع دیجیتال آموزشی و کتاب‌های مناسب سن کودکان است.

یکی از راهکارهای مؤثر جهت همزیستی فضای مجازی و کتابخوانی، آموزش چگونگی استفاده‌ هدفمند و خلاقانه از این بسترهای آنلاین است. ایجاد عادت‌های مطالعه در سنین پایین و معرفی برنامه‌های کتابخوانی دیجیتال، به کودکان کمک شایانی می‌کند تا فضای مجازی را به جایگزین کاملی برای کتاب ندانند و هر دو را به‌طور متعادل در زندگی خود جای دهند.

خانواده‌ها می‌توانند یک روز در هفته را به مطالعه کتاب اختصاص دهند و به همراه فرزندان خود کتاب بخوانند و درباره آن گفت‌وگو کنند. این کار می‌تواند علاقه به کتابخوانی را در کودکان تقویت کند و همچنین والدین می‌بایست به کمک تنظیمات دستگاه‌ها یا تعیین زمان مشخص، میزان استفاده کودکان از شبکه‌های اجتماعی را کنترل کنند تا زمان بیشتری برای کتابخوانی اختصاص یابد.

اپلیکیشن‌های کتابخوانی همچون طاقچه و فیدیبو، امکان دسترسی به کتاب‌های متنوعی را فراهم می‌کنند که والدین می‌توانند آنها را به فرزندان معرفی کرده و همراه با آنها از خواندن کتاب لذت ببرند. از آموزش استفاده درست از فضای مجازی نباید غافل شد، زیرا با آموزش چگونگی جستجوی اطلاعات مفید و مطالعه منابع معتبر، کودکان می‌توانند از این ابزار به‌عنوان یک مکمل آموزشی بهره‌مند شوند.

فضای مجازی و کتابخوانی می‌توانند به جای رقابت، در هماهنگی و همکاری برای ارتقای دانش و آگاهی عمومی عمل کنند. با راهکارهای صحیح و ایجاد عادات مطالعه مؤثر، خانواده‌ها می‌توانند کودکان و نوجوانان را به همزیستی مؤثر این دو فضا هدایت کرده و به بهبود سطح فرهنگی و تحصیلی آنها کمک نمایند.

انتهای پیام/