خبرگزاری میزان - نشست تخصصی «بایسته‌های رسانه در مقابله با آسیب‌های اجتماعی» حضور زهرا گلپایگانی؛ مشاور امور اجتماعی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حامد طاهری کیا مدیر گروه مطالعات فضای مجازی پژوهشگاه فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و عباس محمدیان؛ مدیرکل تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور بررسی بایسته‌های رسانه در مقابله با آسیب‌های اجتماعی همچون اعتیاد، کودکان کار، خودکشی، حاشیه نشینی، خشونت‌های خانگی روز سه شنبه ۲۲آبان در سالن شهدای رسانه این دفتر برگزار شد.
عباس محمدی مدیرکل تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست ضمن تاکید بر مقابله با آسیب‌های اجتماعی به کمک رسانه‌ها گفت: در عصر تکنولوژی و ارتباطات هزاره سوم هستیم، اما کشور ما به به لحاظ تبلیغاتی بسیار عقب قرار دارد این در حالی است که دنیا در حال تحول است و ابزار‌های فناوری روز به روز تغییر کرده است. عقب ماندن از حرکت فرهنگی تبلیغات، سبب میشود تا نتوانیم مدیریت درستی بر حوزه فرهنگ داشته و از این عرصه عقب بمانیم. بایدتوجه داشت که امروزه تبلیغات مهم‌ترین و عمیق‌ترین رسانه، تبدیل شده و جایگاهی ویژه و خاص در دنیا به خود اختصاص داده است.
وی ادامه داد: ما از جغرافیای مدرنیته تبلیغات فاصله بسیاری گرفتیم در حالی که ۵ درصد تبلیغات امروز هوشمندانه و به صورت دیجیتال انجام شده و به خوبی می‌تواند بر مخاطبان تاثیرگذار باشد. متاسفانه دید نسبت به عرصه تبلیغات در کشور به صورت سنتی اعمال میشود. در حالی که مخاطبان دهه ۸۰ و ۹۰ امروزه نگاهی ویژه به تبلیغات دارند، آنها از خواندن روزنامه و یا حتی برخی پایگاه‌های رسانه‌ای دوری می‌کنند و ترجیح می‌دهند تا اطلاعات خود را به واسطه تبلیغات به دست آورند.
محمدی بیان کرد: مخاطبان رده نسل زد یعنی دهه ۸۰ و ۹۰ ذائقه‌هایشان به سمت و سوی دیگری تغییر کرده به همین دلیل می‌بینیم یک کلیپ تبلیغاتی ۲۶ میلیون دید در کشور خورده است. کدام رسانه یا خبر می‌تواند چنین بازدیدی را به خود اختصاص دهد.
وی به نقش تبلیغات برای کاهش آسیب‌های اجتماعی به عنوان یک ابزار قدرتمند اشاره و تاکید کرد: تبلیغات ابزاری است برای تامین نیاز اطلاعاتی مخاطب این مهم نه تنها در ایران و بین نسل جوان بلکه در تمام دنیا رواج یافته است، پس می‌توان پیام‌های مقابله با آسیب‌های اجتماعی را از طریق تبلیغات به مخاطبان ارائه و اثرگذاری آن را مورد بررسی قرار دهیم.
مدیرکل تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شرایط برخی از تبلیغ کنندگان را مورد بررسی قرار داد افزود: در کشور ما بهایی به تبلیغات و انسان رسانه‌ها نمی‌شود به همین خاطر بعضی از نخبگان عرصه تبلیغ در زیر پله‌ها به کار خود ادامه می‌دهند، اما در عرصه بین‌المللی جوایزی نفیس دریافت می‌کنند. تبلیغات موتور محرکی برای پیشبرد اهداف اجتماعی و فرهنگی است؛ بنابراین چالش در عرصه تبلیغات باید به باوربرای مدیران تبدیل شود.
انسان رسانه را تقویت کنیم
وی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم نظام راهبردی اثرگذار را در بین نسل آینده داشته باشیم و آن را توسعه دهیم باید از جغرافیای تبلیغات بهره ببریم به عبارت دیگر انسان رسانه را تقویت کنیم، زیرا همین انسان رسانه‌ها خوراک فکری و فرهنگی چند میلیون نفر را تامین می‌کنند و ما هرگز درد آنها را نمی‌شنویم. پس در گام اول باید بدانیم که کنترل آسیب‌های اجتماعی به واسطه باور قدرت تبلیغات و انسان رسانه‌ها اجرا گذاشته میشود.
محمدی اظهار کرد: تبلیغات می‌تواند، فراتر از ابزار بکار گرفته شده و نیاز مخاطبین آینده ما را برآورده کند اگر قرار است در جغرافیای کنونی تحولی حکمرانی نوین فرهنگی را رقم بزنیم تا در داخل و سطح بین المللی جایگاهی داشته باشیم، باید به مفاخرو نخبگان عرصه تبلیغات توجه ویژه‌تری شود. امروز تبلیغات را فقط در بیزینس نبینند، مدیران و مسئولان ما در دستگاه‌های اجرایی و نظارتی امروز تبلیغات را فراتر آنچه اکنون در کشور به اجرا گذاشته میشود در نظر بگیریم.
وی به قوانین حاکم برعرصه تبلیغات در کشور پرداخت و بیان کرد: مدرسین حوزه علوم ارتباطات باید بینش‌شان در عرصه تبلیغات را توسعه دهند. قانون تبلیغات در این به سال ۵۸ اشاره دارد پی عجیبن نیست که کار به درستی پیش نمی‌رود، نیاز جامعه رو نمی‌توان با این قوانین قدیمی تامین کرد. این هنر رسانه‌ها است که امروز کمپین تبلیغ را مورد بهره برداری قرار دهند. تبلیغات فقط روی بیلبورد نیست تبلیغات فقط رسانه ملی نیست.
مدیرکل تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: در جغرافیای انسان رسانه‌ها یه پدیده جدید حکمرانی فرهنگی را داریم ما صدای اینفلوئنسر‌ها و بلاگر را باید بشنویم. در کشورباور‌های دهه ۴۰ هنوز استوار هست که رسانه‌ها و روزنامه‌ها را خط مقدم میبینند درحالی که این گزنیه‌ها تنها نقش مکمل دارند، اما اگر عمیق به این روند نگاه شود، باید جغرافیای نوین تبلیغات را در باور‌های تصمیم‌گیر و تصمیم ساز احیا کنیم ما هویت از دست رفته تبلیغات ۲۵۰ساله قدمت خودمون رو فراموش کردیم. پس گام اول برای کنترل آسیب‌های اجتماعی باور قدرت تبلیغات را طلب میکند که به عنوان یک ابزار برای زمینه‌سازی در جهش حرکت‌های حکمرانی فرهنگی و کنترل آسیب‌های اجتماعی می‌توان از آن بهره برداری کرد.
مفهوم عمیق رسانه در کنار هنر
زهرا گلپایگانی؛ مشاور امور اجتماعی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بیان این نکته که چگونه رسانه می‌تواند به مقابله با آسیب‌های اجتماعی بپردازد کفت: چطور میشود به صورت عملیاتی از رسانه توی فضای ممتد شدن، به یک جریان ملموس در ساعت عمل رسید اینکه در واقع رسانه رو به عنوان یک عامل درجه دو در ساحت سیاست‌گذاری در نظر گرفت و نکته قابل تامل است.
وی به دسته‌بندی آسیب‌های اجتماعی پرداخت و افزود: آسیب‌های اجتماعی بدون لحاظ دوتا مفهوم عمیق اتفاق نمی‌افتد یکی در مبحث رسانه و دیگری هنر است. استفاده ابزاری از رسانه در حالی که ما به آنها همانند بازوی عملیاتی رسانه‌ای نگاه میکنیم نیازمند برنامه ریزه کاری است از سوی دیگر به واسطه هنر می‌توان آن را برنامه ریزی و در جهت کاهش آسیب‌های اجتماعی مورد بهره برداری قرار داد.
گلپایگانی به ترسیم فضای جامعه پرداخت و تصریح کرد: اگر ما بیایم فضای آسیب‌ها را به عنوان یک انسان در نظر گرفته که بیمار شده، این امر آثار و تبعاتی جسمی را در بر دارد در این شرایط علائمی که دیده میشود به عنوان هشدار در نظر گرفته میشود. حال اگر این مدل را در فضای اجتماعی در نظر بگیریم و به دنبال درمان باشیم با همون دلسوزی و مسئولیت‌پذیری علائم خطری را باید دنبال کرد و به نحوی تصمیم گرفت که از انتشار بیشتر بیماری جلو گیری کرد ه ودر عین حال به سمت بهبود بیمار حرکت کرد.
مسئولیت‌پذیری گریز ناپذیره
وی مسئولیت‌پذیری را درعرصه آسیب‌های اجتماعی را مورد ارزیابی قرار داد و بیان کرد: آسیب‌هایی همانند اعتیاد، خودکشی، طلاق حتی آسیب‌های حوزه حاشیه نشینی و مفاسد اجتماعی آسیب‌هایی هستند که ممکنه برای فرزند ما هم اتفاق بیفتد پس یک پیشگیری عاقلانه و مسئولیت‌پذیری گریز ناپذیره برای همه محسوب میشود.
وی راهکار‌های مقابله با آسیب‌شناسی اجتماعی را مطرح و تاکید کرد: رسانه و هنر هنگامی که هم وزن هم در قالب یک سیاست‌گذاری به اجرا گذاشته شود آنگاه می‌توان از اساس نقش و کاربرد رسانه رو در کنار فرایند چرخه سیاست‌گذاری ببینید. در این مسیر برخی قوانین نیاز به بروزرسانی دارد. به هر حال رسانه در دو وجه می‌تواند کارکرد خاص خود درعرصه رفع ناهنجار اجتماعی را به اجرا بگذارد. زمان ما بیایم نسبت به یک آسیب اجتماعی با نگاه پیشگیرانه اطلاعات‌رسانی کنیم و در عین حال مخاطب را در تصمیم گیری مختار و اثر گذاربدانیم نشان دهیم آنگاه حرکتی قابل توجه شکل گرفته که تبعات آن را در جامعه خواهیم دید.
وی تصریح کرد: نمی‌توان برای جامعه انسانی تکلیف تعیین کرد، بلکه باید جایگاه قائل باشید. از سوی دیگر یکی از معضلات مهم عرصه رسانه در کشور ما این هستش که بازو‌های اجرایی و راهکار‌های اجرای را فقط در نظر می‌گیریم، اما زمانی که پای اجرا به میان می‌آید پروژه قابل اجرا نیست. مطالعات زیربنایی به ما چیز‌های دیگری رو نشون میده که در راهکار‌ها آشکار نمیشه راهکار‌ها به دنبال این هستیم که یک چالشی را حل کنیم، اما نمیپرسیم که این راهکار‌ها مبتنی بر چه ایده یا مبتنی دیدگاهی شکل گرفته است.
حامد طاهری کیا مدیر گروه مطالعات فضای مجازی پژوهشگاه فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، راهکار‌ها رسانه طی سال‌های گذشته برای رفع آسیب‌های اجتماعی را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: من رویکرد‌های که از سوی رسانه‌ها برای تعدیل و کاهش آسیب‌های اجتماعی در پیش گرفته شده را موفق نمیدونم. دردهه ۷۰ که دوران نوجوانی خود من بود، برنامه‌ای از تلویزیون پخش می‌با عنوان «شبیه خون فرهنگی» که در صدد کوبیدن فرهنگ غرب بود، اما همان نوجوانان و جوانان دهه ۷۰ امروز به دنبال مهاجرت همراه با خانواده هستند پس نتیجه خروجی برنامه‌ها چیست؟ چقدربرای نسل اینده ارزش آفرینی کردند.
وی به عملکرد رسانه ملی پرداخت و افزود: رسانه جمهوری اسلامی که برآمده از ایدئولوژی‌های ارزش‌های انقلاب ۵۷ ایران است. آیا براساس امیال کار میکند و یا بر اساس قانون آگاهی بخشی حرکت کرده است؟ اینجا است که من سئوال می‌کنم! اصل انقلاب ۵۷ ایران که رسانه‌های ما هم از اونجا برمیاد روی مهار امیال متمرکز شد برای تولید امت اسلامی که باید آگاهی نسبت به رفتار نسبت به آنچه که منکر است داشته باشد وقتی می‌گفتند رقصیدن یا موسیقی حرام است به این دلیل بود که عقل را از آنچه که داره انجام میده دورمی کند و ما به طرف گناه می‌رویم بنابراین یک نوعی از آگاهی اسلامی اینجا معنی پیدا کرد که در مدرنیته هم ما این را داریم. اما در انقلاب ۵۷ آگاهی و عقلانیت شیعی و اسلامی مواجهیم که خب باید امیار و کنترل کرد.
شکل گیری ذهن احساسی
طاهری کیا افزود: بسیاری از مقاومت‌های اجتماعی ایران که عموما از سوی دهه ۷۰ به این سو شکل گرفته بر آمده از امیال یعنی در واقع اون چیزی که ذهن احساسی جامعه ایران شکل گرفته، تحولات فرهنگی خورده که در بین جوانان رشد کرده و تاثیرگرفته از رسانه است.
وی در مورد آسیب‌شناسی عرصه رسانه بیان کرد: اینکه آسیب رو چجوری میخوایم تعریف کنیم بسیار مهم است، وقایع اخیر در مدارس نشان می‌دهد مشکل از دانشگا‌ها به مدارس کشیده شده است. بعد از جنگ دهه ۶۰ در واقع میدان نبرد، از خاکریز‌ها در جنگ سخت به جنگ نرم بدل شده، یعنی از دهه ۷۰ فرهنگ تبدیل شد به میدان جنگ این جنگ یک هم آورد رسانه‌ای تبدیل شد یعنی از همون ابتدا ویدیو بعد ماهواره اینترنت و اینترنت تو فاز‌های مختلفش بلاگر‌ها بعد فیسبوک و همینجوری تا الان در واقع این میدان‌های نبرد کشیده شد. در این زمان جنگ رسانه‌ها به دولت منتقل شد، زیرا رسانه‌ها به دولت وابسته بودند. این نبرد به مشروعیت دولت صدمه زد. زمانی که مشروعیت دولت صدمه ببیند بسیاری از ارزش‌ها نیز زیر سوال می‌رود و یک مقاومتی اجتماعی شکل می‌گیرد.
وی ادامه داد: هنگامی که آمار‌ها رو که نگاه میکنیم متوجه کاهش اقبال عمومی از رسانه ملی می‌شویم در حالی که مسئله فیلترینگ، تلگرام و برخی از پلدفرم‌ها به میان می‌آید. پس رسانه وصل به دولت، این عرصه را وارد میدان نبرد میکند شده این به مشروعیت این صدمه زده است. برخی حرکت‌ها و افعال نسل زد نشان می‌دهد نسل جدید، خوراکی را دریافت میکند که مجوزش از سوی ما صادر نمی‌شود و یا نتوانسته فعالانه وارد شود.
عدم وجود سند چشم‌انداز
عباس محمدیان؛ مدیرکل تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: نداشتن سند چشم انداز، کنترل آسیب‌های اجتماعی یا پیشگیری از این آسیب‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ما در کشور دچار روزمرگی شده‌ایم. هر روز یه پدیده آسیب اجتماعی شکل می‌گیردف پس یک برنامه فوری به اجرا گذاشته میشود و بعد فراموش میشود. اگر شما یک حرکت جریان مدار داشته باشید.
وی و لزوم بکارگیری آسیب‌شناسی در همان مراحل ابتدایی را مهم خواند و بیان کرد: پدیده مقابله با آسیب‌های اجتماعی که امروز در مدارس همانند یک بیماری سرطانی، ریشه دوانده امری نوظهور نیسست و از مدت‌ها قبل شکل گرفته بوده و امروز مثل یک گسل فرصت پیدا کرده تا خود را نمایان کند. بررسی این مسئل که چه زمانی‌ایم مشکل آغاز شد وعدم توجه به برنامه‌های که متمرکز بر پیشگیری آسیب‌های اجتماعی را در پیش نگرفیتم و سند چشم اندازی هم برای آن در نظر گرفته نشد.
سیاست‌ها بر اساس ساختار سیاسی تنظیم می‌شوند نه بر اساس نیاز پایدار جامعه
عباسی تاکید کرد: امروز سیاست‌ها بر اساس ساختار سیاسی تنظیم می‌شوند نه بر اساس نیاز پایدار جامعه پس اگر آسیب‌ها به یکباره خود را نشان می‌دهد، بخاطرعدم وجود سند‌های بالادستی مستند و محکم است. نباید صرفاً با نگاه قهری به مسائل فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی توجه کرد. در حکمرانی نوین راه حل‌ها متفاوت است. ما باید درد جامعه را بفهمیم و بعد برای آسیب‌شناسی طراحی کنم.
وی افزود|: تمام دنیا برای آسیب‌های اجتناعی خود در این حوزه سیاست واحد دارند. اگر نمایندگان مجلس، قوه مجریه و قوه مقننه کارگروه مشترک در این حوزه تشکیل دهند، محتوا و خوراک مناسب راباید برنامهریزی کنند. تبلیغ به تنهایی نمی‌تواند در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نقش ایفا کند. زمانی تبلیغات می‌تواند جایگاه واقعی خودش کسب کند که ارتباط موثر جامعه با هدف برقرار شود و هدف مشخص باشد. پیام تبلیغات چنانچه بر اساس واقعیت، صداقت و صراحت مطرح شود. تاثیرگذار خواهد بود ما دو بال امیال و دیگری آگاهی را داریم اگر هر دو آنها هم تراز پیش بروند موفق عمل کرده ایم. تجربه نشان داده است. اگر متکی به آگاهی باشیم خروجی معکوس عمل میکند امروز اگر در فضای مجازی دعانویسی رمال فلان فلان دیده میشود درونی جامعه هدف رو نشناخته‌ایم.
مشارکت مردم در آگاهی بخشی مهم و اثر گذار است. ویژگی پیام‌های تبلیغاتی اثر گذار دیده شدن مردم در آن است بنابراین نمی‌توان بر اساس یک نگاه بالا به پایین پیام تبلیغات منتقل کرد.
حامد طاهری کیا مدیر گروه مطالعات فضای مجازی پژوهشگاه فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جغرافیای تبلیغات نقشی مهم و اساسی در نسل آینده دارد و باید از این فرصت‌هایی استفاده کرد، به شرط اینکه خردورزی رو القا نکنند و یا به جامعه نظرلات خود را تحمیل نکند. تعیین سند چشم‌انداز برای حل مشکلات و آسیب‌های اجتماعی چنانچه منحصر به دولت نباشد و بر اساس اصل نظام پیش بروند بدون دخالت‌های سیاست اثر گذار و کاربردی خواهد بود. هم اکنون خلا نیروی متخصص تبلیغات در کشوروجود دارد.
انتهای پیام/