به کمک تمرین‌های ساده و یک اپلیکیشن که سیگنال‌های خاصی را در حین خواب ارسال می‌کند، می‌توانید شانس داشتن خواب آگاهانه را در خود افزایش دهد.
خواب‌ها واقعا جاهای عجیبی هستند. فارغ از اینکه محتوای آن‌ها چقدر عجیب و ناسازگار است، بیشتر افراد در حالی خواب می‌بینند که متوجه نیستند خواب هستند. با این حال، این وضعیت برای همه صدق نمی‌کند. همیشه افرادی وجود دارند که می‌توانند خواب آگاهانه یا رویاهای واضح ببینند.
آن‌ها قادرند خوابشان را همان طور که هست، درک کنند. این مهارت در میان اغلب افراد بسیار مطلوب است و حالا برخی سازندگان هم اپلیکیشن‌های مختلفی برای کمک به خواب آگاهانه به بازار روانه کرده‌اند. نرم افزارها به مردم کمک می‌کنند تا خواب خود را به دلایل مختلف بهینه سازی کنند. آیا این اپلیکیشن‌ها موثر هستند؟ با ما در گجت نیوز همراه شوید تا این ادعای مدرن را بیشتر بررسی کنیم.
مطالعه علمی در بررسی خواب آگاهانه
طبق آخرین اخبار علمی، یک مطالعه جدید از دانشمندان عصب شناس دانشگاه نورث وسترن توانسته اولین شواهد را در این باره ارائه دهد. یافته‌ها نشان می‌دهند یک روش خاص به نام «واکنش پذیری هدفمند خواب آگاهانه» یا TLR می‌تواند به افراد کمک کند تا با حداقل نیازهای فنی، یاد بگیرند که رویاهای واضح داشته باشند.
خواب آگاهانه یا درک رویاهای واضح امروزه شبیه به یک قدرت فوق العاده به نظر می‌رسد. مردم تمایل دارند از آن برای اهداف مختلف بهره برداری کنند. به‌عنوان مثال، برخی افراد به دنبال آن هستند تا به خاطر ویژگی‌های شبیه به واقعیت مجازی‌اش بتوانند مشکلات را حل یا مهارت‌هایشان را تقویت کنند. در زمینه‌های دیگر هم دانشمندان قصد دارند از رویاهای واضح به طور درمانی و برای کمک به افراد در مقابله با کابوس‌های شبانه استفاده کنند.
در حین آزمایش، افراد قادر به تجربه خواب آگاهانه توانستند آگاهی خود از رویا را با ارسال سیگنال‌های خاص به محققان و پاسخ دادن به پرسش‌هایی که در حین خواب از آن‌ها پرسیده شده، تأیید کنند. این بدان معناست که رویاهای واضح ارزش زیادی برای تحقیقات علمی دارند. ارزش تائید تجربه خواب آگاهانه نه تنها در مطالعه رویاها بلکه برای درک بهتر «آگاهی ذهن» مهم است.
علیرغم جذابیت شدید این موضوع، رویاهای واضح نادر هستند. در یک مطالعه دیگر، حدود ۵۰ درصد از افرادی که مورد بررسی قرار گرفته بودند هرگز در طول زندگی خود خواب آگاهانه نداشتند. از طرف دیگر حدود ۲۰ درصد گزارش دادند که حداقل یک بار در ماه چنین رویاهایی را تجربه کرده‌اند.
همچنین بخوانید: اختراع جدید دانشمند ایرانی به مردم اجازه می‌دهد خواب خودشان را کنترل کنندادعاهای واهی و خرافات
در عین حال، منابع متعددی در اینترنت وجود دارند که ادعا می‌کنند می‌توانند به مردم آموزش دهند تا خواب آگاهانه داشته باشند. مدعیان روش‌های متعددی را پیشنهاد می‌کنند. روش‌های آن‌ها شامل استفاده از استراتژی‌هایی مانند خواب نگاری (ژورنال خواب)، بیدار شدن در فواصل زمانی مختلف هنگام شب، مصرف مکمل و تمرین و تکرار خواسته‌ها قبل از خواب می‌شود.
برخی توصیه می‌کنند وقتی بیدار هستید هم آزمایش‌های واقعیت را انجام دهید؛ به امید اینکه در هنگام خواب نیز به خاطر داشته باشید که این کار را تکرار کنید. عده‌ای دیگر از دستگاه‌های هوشمند پوشیدنی استفاده می‌کنند که به طور ویژه برای ارسال محرک‌های حسی خاص در حین خواب طراحی شده‌اند.
گزینه‌های زیادی در دسترس هستند؛ اما تحقیقات کمی برای بررسی میزان اثربخشی آن‌ها انجام شده است. مخصوصا افرادی که در خانه هستند و از فناوری‌های گران قیمت بهره نمی‌برند، نمی‌توانند چنین آزمایش‌های گرانی را اجرا کنند.
یافته‌های آزمایشگاهی درباره کنترل رویاهای واضح
پروفسور کن پالر و همکارانش در مطالعه جدید خود تعداد ۲۶ شرکت کننده را جذب کردند و از آن‌ها یک سری معیارهای اصلی را پرسیدند. معیارها مورد نظر شامل مواردی همچون این بود که آیا گوشی اندرویدی دارند؟ آیا حداقل سه یا چهار خواب شبانه در هفته را به یاد می‌آورند؟ آیا شب‌ها حداقل هفت تا هشت ساعت می‌خوابند؟ و اگر دو ساعت قبل از زمان معمول بیدار شوند، آیا انتظار دارند که قادر به بازگشت به خواب قبلی باشند؟
تجربه قبلی درباره خواب آگاهانه جزء معیارهای شرکت در این مطالعه نبود.
از میان گروه اولیه، ۱۹ شرکت کننده با همه معیارها هماهنگ بودند. سپس به آن‌ها یک اپلیکیشن گوشی هوشمند ارائه کردند که از نسخه‌ای همگام با روش TLR استفاده می‌کرد. تکنیک TLR یک روش آزمایشی در خواب آگاهانه است که جنبه‌هایی از بازیابی حافظه را با سیگنال‌های حسی ترکیب می‌کند تا احتمال تجربه رویاهای واضح را افزایش دهد. این تکنیک معمولاً شامل استفاده از محرک‌های حسی ملایم مانند صداها یا لرزش‌های ملایم در طول خواب REM می‌شود. محرک‌ها در واقع با سیگنال‌هایی که در حین بیداری تجربه شده‌اند، مطابقت دارند.
قبل از خواب، شرکت‌کنندگان صدای اپلیکیشن را تست کردند تا مطمئن شوند که آن‌ها را کاملاً بیدار نخواهد کرد؛ اما در عین حال قادر به شناسایی صدای آن در نزدیکی بالش خود باشند. نرم افزار به هر شرکت کننده قبل از بسته شدن چشم‌ها راهنمایی‌های لازم را ارائه می‌کرد. راهنمایی‌ها از نوع دستورالعمل‌هایی برای آگاه شدن از وضعیت جسمی، ذهنی و احساسی فرد و توجه به جزئیات محیط اطرافشان بود.
آزمایش‌های مختلف و تایید احتمال کنترل خواب آگاهانه
اگر شرکت کنندگان در طول شب بیدار می‌شدند، از آن‌ها درخواست می‌کردند که توضیح دهند آیا اپلیکیشن باعث بیداری آن‌ها شده است یا خیر. همچنین آن‌ها هر شب یک گزارش از خواب‌هایی که دیده بودند، تهیه می‌کردند.
پژوهشگران یک آزمایش دوم روی ۱۲۰ کاربر اپلیکیشن اجرا کردند. آزمایش برای تعیین اینکه آیا اپلیکیشن TLR مسئول تحریک خواب آگاهانه بوده یا این امر در نتیجه انتظار یا اختلالات خواب رخ داده، انجام شد. گروه بعدی هر شب آموزش‌های مربوطه را دریافت می‌کردند؛ اما به گروه کنترل صدای جعلی می‌فرستادند یا اصلا هیچ صدایی ارسال نمی‌کردند.
نتایج نشان داد که در شب اول آزمایش، ۱۷ درصد از کسانی که سیگنال واقعی اپلیکیشن را دریافت کرده بودند خواب آگاهانه داشتند. همین امر در شب دوم نیز تکرار شد؛ اما تنها ۵ درصد از گروه کنترل گزارش دادند که خواب آگاهانه را تجربه کرده‌اند.
شواهد مربوط به خواب آگاهانه در دفترچه‌های ثبت رویاهای شرکت کنندگان نیز جالب بود. یکی از شرکت کنندگان توصیف کرد که در دفتر کار خود بوده و همکارانش به صدایی واکنش نشان داده و آن را شناسایی کردند. در مورد دیگری، یک شرکت کننده توضیح داد که در رویای خود ناامیدانه برای پیدا کردن منبع صدا تلاش می‌کرده، تا اینکه متوجه شده آن صدا خود همان سیگنال اپلیکیشن بوده است.
دانشمندان چه می‌گویند؟
کارن کنکولی، پژوهشگر پسا دکتری در رشته روانشناسی از دانشگاه نورث وسترن، در بیانیه‌ای گفت:
پالر هم در ادامه توضیح داد:
به شکل مهمی تحقیقات قبلی نشان داده‌اند که تجربه یک خواب آگاهانه می‌تواند تأثیر مثبتی بر وضعیت روحی و مود آن فرد در روز بعد داشته باشد.
کنکولی اضافه کرد:
به گفته پالر، گام بعدی در این تحقیق بررسی گزینه‌های پوشیدنی هوشمند است که به شرکت کنندگان این امکان را می‌دهد تا خواب بهتری داشته باشند. گجت هوشمند می‌تواند کمک کند تا سیگنال‌های مربوط به رویاهای واضح در هنگام خواب عمیق REM (حرکت سریع چشم) ارسال شوند؛ یعنی زمانی که احتمال تجربه خواب آگاهانه و رویای واضح بیشتر است.
مقاله اصلی را دانشمندان در مجله Consciousness and Cognition منتشر کرده‌اند.
از دست ندهید: چرا ما موقع خواب، رویا می‌بینیم؟ هشدار دانشمندان: ذهن انسان برای بیداری‌های شبانه ساخته نشده است محققان می‌گویند شاید رویاها ما را به دنیاهای موازی می‌برند یک خواب خوب شبانه از نظر دانشمندان چه شکلی است؟ ∎