رئیس مرکز پژوهشی جاده ابریشم گفت: کشور ایران در دوره باستان از نظر جغرافیایی موقعیت بسیار مهمی برای ارتباط شرق و غرب جهان داشت و کشورهای شرق آسیا، به ویژه چین برای رسیدن به کشورهای اروپایی و بالعکس، باید از ایران گذر می‌کردند. در واقع ازدیرباز، ایران پلی برای ارتباط بین دو سوی جهان کهن بوده است.
دکتر حسن باستانی راد، در نشست تخصصی «جاده ابریشم و تبادلات فرهنگی ایران و چین»، که به‌عنوان یکی از برنامه‌های جانبی نمایشگاه «ابرهای بی‌پایان جاده ابریشم» و با حضور پژوهشگرانی از حوزه‌های گوناگون فرهنگ و هنر، در سالن اجتماعات کتابخانه و موزه ملی ملک در پایتخت برپا شد، افزود: در قدیم زبان دریانوردان، از دریای عمان تا قاره آفریقا، زبان فارسی بوده است.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران ادامه داد: در حال حاضر با وجود این‌که دیگر زبان فارسی، زبان بین‌المللی نیست و سال‌ها است که دیگر توسط دریانوردان به کار نمی‌رود، اما همچنان واژه‌های فارسی در ادبیات دریانوردان وجود دارد.
در ادامه، لیلا خاموشی، کارشناس موزه ملی ایران با موضوع «مجموعه چینی‌های بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در موزه ملی ایران» به ایراد سخن پرداخت.
وی ضمن بررسی سابقه مراودات ایران و چین، گفت: روابط ایران و چین در همه دوره‌های تاریخ وجود داشته است. در زمینه ارتباطات دریایی نیز شواهدی در سده‌های اولیه اسلام در دست است.
خاموشی با اشاره به علاقه ایرانیان به‌ویژه شاه عباس صفوی به ظروف چینی، بیان کرد: این علاقه در حدی بوده که شاه عباس از هنرمندان چینی دعوت می‌کند تا به ایرانیان هنر ساخت ظروف چینی را آموزش دهند.
نقوش روی ظروف چینی در دوره‌هایی از تاریخ، تلفیق نمادهای ایرانی و چینی است و حکایت از تبادلات فرهنگی دو کشور دارد.
سیر تسلسل نمایش عروسکی در جاده ابریشم
همچنین در این نشست، سیاوش ستاری، رئیس انجمن نمایشگران عروسکی ایران، «سیر تسلسل نمایش عروسکی در جاده ابریشم» را مورد بررسی قرار داد. وی ضمن ارائه مطالبی درباره اشکال گوناگون عروسک‌ها و نمایش عروسکی در ایران، ریشه نمایش‌های عروسکی در ایران را گذشته‌های دور دانست.
ستاری به اشعاری از نظامی، فردوسی و جامی نیز اشاره کرد که بیانگر حضور کولیان دوره‌گرد برای اجرای نمایش در ایران بوده است.
وی ادامه داد: ریشه نمایش عروسکی از فرهنگ چین باستان و هند بوده و سپس از طریق جاده ابریشم به سایر کشورها منتقل شده است.
به‌طور مثال، نمایش عروسکی سایه، از چین به ایران، از ایران به عثمانی و سایر نقاط منتقل شده است تا حدی که در حال حاضر در برزیل نیز نمایش سایه اجرا می‌شود.
آثار فرهنگی تاریخی ایران در سرتاسر چین
علی‌محمد سابقی، رایزن پیشین فرهنگی ایران در چین نیز «آثار فرهنگی تاریخی ایران در سرتاسر چین» را مورد بررسی قرار داد. وی اظهار کرد: روابط سیاسی فرهنگی ایران و چین، پیشینه کهنی بیش از دو هزار و ۶۰۰ سال دارد و تبادل‌های حاصل از آموزه‌های دو کشور، همچنان ادامه دارد.
رایزن پیشین فرهنگی ایران در چین، آثار برجای مانده از مبادلات ایران و چین در جاده ابریشم را بسیار متنوع و گوناگون دانست و به اشیاء ایرانی موجود در موزه‌های چین؛ از سکه و نسخه خطی تا آثار برجای مانده از ایرانیان بر مقبره‌های باستانی و نیز وجود مقبره‌ها و پرستشگاه‌های ایرانی در کشور چین، اشاره کرد.
گفتنی است، در پایان این نشست نیز حاضران از نمایشگاه ابرهای بی‌پایان راه ابریشم که با همکاری مشترک میان کتابخانه و موزه ملی ملک و موزه هنرهای کلکسیونی شانگهای چین در این موقوفه در تهران برپا شده است، بازدید کردند.