خار پاشنه معمولاً دردناک است و انگار چاقویی به پاشنه فروکرده‌اند. گاهی نیز خار پاشنه علامتی ندارد و فقط در عکس‌برداری با اشعه ایکس مشخص می‌شود.
در مورد علائم خار پاشنه اطلاعات محدودی وجود دارد و به همین دلیل گاهی با فاشیای پلانتار اشتباه گرفته می‌شود. خار پاشنه فقط مربوط به رسوب کلسیم روی سطح استخوانی پاشنه است درحالی‌که فاشیای پلانتار به التهاب رباط فاشیا گفته می‌شود که یک بافت همبند ضخیم بوده و از استخوان پاشنه تا پایه انگشتان پا کشیده شده است.
خار پاشنه تنها با عکس با اشعه ایکس قابل‌مشاهده است و زمانی دردناک می‌شود که در بافت‌های اطراف التهاب رخ می‌دهد.
خار پاشنه بیشتر در افراد میانسال دیده می‌شود؛ اما در تمام گروه‌های سنی می‌تواند وجود داشته باشد. خیلی وقت‌ها افراد بدون اینکه بدانند، خار پاشنه دارند. بسیاری از کسانی که فاشیای پلانتار دارند از طریق عکس با اشعه ایکس متوجه می‌شوند که دچار خار پاشنه نیز هستند.

علت خار پاشنه و فاشیای پلانتار چیست؟

فرایند شکل‌گیری استخوان زمانی شروع می‌شود که پاشنه به طور مداوم در معرض فشار و آسیب قرار می‌گیرد. خار پاشنه در میان ورزشکاران و دونده‌ها و یا حتی افرادی که بعد از سال‌ها ورزش‌نکردن شروع به پیاده‌روی یا دویدن می‌کنند بیشتر دیده می‌شود.
رباط فاشیا یک بافت همبند ضخیم است که از قوس پا در کف پا حمایت می‌کند. فشار بر عضلهٔ پا و تاندون‌ها، رباط فاشیا را می‌کشد و غشای پوشاننده استخوان پاشنه را پاره می‌کند.
برای محافظت از بافت‌های پیرامون در برابر فشار و آسیب‌های مکرر، سلول‌های مسئول استخوان‌سازی به این قسمت می‌آیند و شروع به انباشت کلسیم می‌کنند که منجر به شکل‌گیری خار پاشنه می‌شود. رسوب کلسیم روی استخوان پاشنه فرایندی است که معمولاً طی یک دوره چندماهه اتفاق می‌افتد.
برخی از علت‌های خار پاشنه و فاشیای پلانتار:
. راه‌رفتن با الگوی نادرست و قدم‌های متمایل به پهلو که باعث فشار زیاد به استخوان پاشنه و عصب‌ها و تاندون‌ها می‌شود
. دویدن، پیاده‌روی تند و یا پریدن، خصوصاً روی سطوح سخت
. کفش‌های نامناسب، خصوصاً کفش‌هایی که به‌خوبی از پاها حمایت نمی‌کنند
. اضافه‌وزن و چاقی
خار پاشنه در خیلی از موارد علامتی ندارد و هیچ دردی احساس نمی‌شود. زیرا خار پاشنه برخلاف اسمش یا باور عمومی، استخوانی تیز و نوک‌دار نیست.
خار پاشنه با هر بار حرکت، بافت را نمی‌بُرد. بلکه در واقع انباشت کلسیم روی استخوان است که طی فرایند نرمال استخوان‌سازی به وجود آمده است، یعنی مسطح است، مانند دیگر استخوان‌های بدن.
به دلیل اینکه در حال حاضر بافتی در قسمت خار پاشنه وجود دارد، گاهی این قسمت و بافت‌های اطراف ملتهب می‌شوند و علائمی ایجاد می‌کنند، مانند پاشنه درد مزمن که با راه‌رفتن رخ می‌دهد.
علت دیگر خار پاشنه ناشی از ایجاد بافت‌های فیبروزی جدید در اطراف خار پاشنه است که به‌عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند. با رشد این بافت، یک کالوس شکل می‌گیرد و فضای بیشتری را بیشتر از خار پاشنه اشغال می‌کند و منجر به فضای کمتری برای شبکهٔ تاندون‌ها و عصب‌ها و رباط‌ها و بافت‌های اطراف می‌شود.
این ساختارهای مهم در پا به دلیل تجمع کلسیم و بافت فضای محدودی دارند که باعث التهاب و قرمزی پا و دردی عمیق می‌شود که با ورزش و دویدن بدتر خواهد شد.
درد خار پاشنه می‌تواند بسیار تیز و آزاردهنده باشد که بعد از استفاده زیاد از پاها به وجود می‌آید. گاهی این درد تبدیل به دردی ضربان‌دار می‌شود که با دویدن و پریدن شدت می‌گیرد.
گاهی افراد درد خار پاشنه و فاشیای پلانتار را به‌صورت دردی توضیح می‌دهند که وقتی صبح بعد از بیدارشدن روی پا قرار می‌گیرند مثل درد فرورفتن سوزن حس می‌شود و تدریجاً کمتر می‌شود.
علت درد در واقع ناشی از خود خار پاشنه نیست، بلکه بافت نرم ایجاد شده مرتبط با خار پاشنه دردناک است. افراد اغلب می‌گویند بعد از ساعت‌ها نشستن که از جا بلند می‌شوند درد خار پاشنه برمی‌گردد.

درمان‌های متداول خار پاشنه

درمان‌های رایج خار پاشنه اغلب شامل استراحت، تمرینات کششی، کمپرس سرد و مصرف داروهای ضدالتهاب می‌شود. خیلی از افراد به‌خاطر خار پاشنه فعالیت یا ورزش نمی‌کنند و همین باعث می‌شود خار پاشنه ادامه‌دار شده و وابستگی به داروهای ضدالتهاب اتفاق بیفتد. این داروها عوارضی دارند و می‌توانند مشکلات گوارشی مثل سندرم روده نشت‌کننده، خونریزی گوارش و زخم معده ایجاد کنند.
یک درمان رایج دیگر برای خار پاشنه، تزریق استروئید است. اما این درمان همیشه هم مؤثر نیست؛ زیرا ساختارهای زیادی در پاشنه وجود دارند که باعث می‌شود تزریق به‌سختی انجام شود. اگر تزریق اشتباهی صورت بگیرد می‌تواند علائم خار پاشنه را بدتر بکند.
یک روش درمانی دیگر برای خار پاشنه کرایوتراپی است که درمانی ترکیبی از انرژی الکترومغناطیسی و سرمادرمانی برای تسکین درد خار پاشنه می‌باشد. کرایوتراپی با مداخله در سیکل درد و اسپاسم، فرایند التیام را سرعت می‌بخشد.
این نوع درمان، گردش خون و متابولیسم سلولی را افزایش می‌دهد. کرایوتراپی محرک دفع سموم بوده و ریکاوری را سریع‌تر می‌کند. در برخی موارد، خار پاشنه با جراحی درمان می‌شود.
خار پاشنه حتی بعد از جراحی نیز می‌تواند دوباره شکل بگیرد، خصوصاً اگر فرد همان سبک زندگی قبلی را که منجر به ایجاد خار پاشنه شده بود ادامه دهد. جراحی یک درمان لازم برای خار پاشنه نیست. در واقع بیش از ۹۰ درصد افراد با روش‌های غیرجراحی بهتر می‌شوند. اگر روش‌های غیرجراحی نتوانستند علائم خار پاشنه را بعد از ۱۲ ماه برطرف کنند، احتمالاً به جراحی نیاز است.
البته جراحی خار پاشنه می‌تواند عوارضی داشته باشد مانند درد عصب، بی‌حسی همیشگی ناحیه، عفونت، اسکار و درد دوباره پاشنه.

درمان‌های طبیعی برای خار پاشنه

. منیزیم
منیزیم یک ماده معدنی لازم برای تولید استخوان و استفاده از کلسیم می‌باشد. بیش از نصف منیزیم در بدن در استخوان‌ها ذخیره می‌شود و برای سنتز پروتئین، عملکرد اعصاب و تولید آنتی‌اکسیدان گلوتاتیون نیز ضروری است.
یکی از راه‌های درمان علائم خار پاشنه، حمام با نمک اپسوم می‌باشد. نمک اپسوم، منیزیم سولفات است که فواید زیادی برای تسکین درد و التهاب دارد. یک فنجان نمک اپسوم به یک تشت آب اضافه کرده و پاشنه‌ها را در آن به‌آرامی ماساژ بدهید. همچنین غذاهای منیزیم دار زیادی وجود دارند که می‌توانید با مصرف آنها به تسکین درد خار پاشنه کمک کنید.

. ویتامین B۵
یکی از اولین علامت‌های کمبود ویتامین B۵ اختلال در عملکرد عضله و درد آن است. ویتامین B۵ مسئول کمک به عملکرد عصب‌ها، خصوصاً ساختن یک مولکول مهم به نام استیل‌کولین می‌باشد.
استیل‌کولین برای ارسال سیگنال‌های عصبی به عضلات به کار می‌رود. ویتامین B۵ می‌تواند فرایند التیام را سرعت بخشد.
بعضی از غذاها به طور طبیعی منبع ویتامین B۵ هستند، مانند آووکادو، دانه آفتاب‌گردان، تخم‌مرغ، سالمون و عدس. مصرف مکمل ویتامین ب کمپلکس می‌تواند میزان درد مفصل را کاهش دهد، قدرت عضله را بیشتر کند و علائم مرتبط با درد و خستگی عضلات را کمتر کند.

. آنزیم‌های پروتئولیتیک
التهاب به طور طبیعی با آنزیم‌های پروتئولیتیک کاهش می‌یابد. آنزیم‌های پروتئولیتیک برای درمان بیمارانی که دچار دردهای شدید مفاصل و عضلات هستند، درمان سرطان و درمان بیماری‌های مرتبط با سالخوردگی به کار می‌روند.
یکی از نمونه‌های آنزیم‌های پروتئولیتیک بروملین است که با مهار متابولیسم‌های عامل التهاب، با التهاب می‌جنگد. بروملین برای کاهش تورم نیز مفید می‌باشد.
بروملین در ساقه و میوه آناناس وجود دارد و معمولاً توصیه می‌شود پیش از عمل جراحی مصرف شود تا التیام بعد از عمل سریع‌تر صورت بگیرد و التهاب ناشی از عمل کاهش پیدا کند. کاهش التهاب به درمان خار پاشنه و تسکین فشار کمک می‌کند.

. رژیم غذایی قلیایی
خیلی مهم است که بدن ما تعادل مناسب pH را داشته باشد تا دچار التهاب و انباشت کلسیم و در نتیجه خار پاشنه نشود. بدن ما برای اینکه بهترین عملکرد خود را داشته باشد باید دارای تعادل مناسبی بین اسید و قلیا داشته باشد که به آن تعادل pH می‌گویند. pH کوتاه شدهٔ پتانسیل هیدروژن است که معیار اسیدی یا قلیایی بودن مایعات و بافت‌های بدن می‌باشد.
pH نرمال ۷ است که یعنی دقیقاً بین اسیدی و قلیایی قرار دارد. وقتی بدن زیادی اسیدی می‌شود، خیلی از اختلالات و بیماری‌ها ممکن است رخ بدهند.
بدنی که زیاد قلیایی است هم نمی‌تواند کلسیم را به‌خوبی جذب کند و در نتیجه باعث ضعف استخوان‌ها می‌شود. وقتی استخوان‌ها تحت‌فشار قرار می‌گیرند، برای رفع مشکل، خار پاشنه می‌سازند. اگر بدن خیلی اسیدی باشد، کلسیم جذب ناحیه اسیدی می‌شود؛ زیرا بسیار قلیایی است. بدن از کلسیم به‌عنوان بافر برای خنثی‌کردن اسید استفاده می‌کند و هر وقت نیاز به خنثی‌سازی اسید زیاد در خون و بافت‌ها داشته باشد، کلسیم موردنیاز را از استخوان‌ها می‌گیرد.
به همین دلیل اسیدی شدن زیاد بدن طی مدتی طولانی منجر به پوکی‌استخوان می‌شود.
منابع اسیدی و سمی زیادی در محیط ما وجود دارد؛ اما بزرگ‌ترین عامل به‌هم‌خوردن تعادل pH بدن ما رژیم غذایی ماست. مشکل اینجاست که ما به اندازه کافی غذاهای قلیایی نمی‌خوریم و از آن‌سو غذاهای اسیدی زیاد مصرف می‌کنیم.
میوه‌ها و سبزی‌ها سرشار از پتاسیم‌اند و می‌توانند به‌عنوان یک بافر طبیعی برای اسیدیته عمل کنند. غذاهای خام، نوشیدنی‌های سبز و آب همراه با آبلیمو، بدن را قلیایی می‌کنند.
از طرفی دیگر، غذاهای فراوری شده دارای مقدار زیادی سدیم کلراید هستند که رگ‌ها را منقبض کرده و اسید ایجاد می‌کند. پروتئین حیوانی زیاد، لبنیات و غلات نیز باعث تجمع اسیدسولفوریک در خون می‌شوند.

. روغن ماهی
اسیدهای چرب امگا ۳ یکی از قوی‌ترین ابزارهای طبیعی برای رفع التهاب‌اند. غذاهای امگا ۳ دار شامل ماهی‌های چرب می‌شوند که می‌توانید به‌صورت مکمل روغن ماهی نیز آن را دریافت کنید و درد و التهاب بدن را کاهش دهید.
مطالعات نشان می‌دهد روغن ماهی می‌تواند برای استخوان‌درد مفید باشد، خصوصاً در افراد بزرگسالی که اضافه‌وزن دارند و دچار درد اوستئوآرتریت هستند.

. ماساژ
ماساژ با روغن گرم برای پا بسیار مفید است. ماساژ مکرر پا سبب افزایش جریان مایعات، سرعت گرفتن فرایند التیام و تخریب بافت اسکار می‌شود.
با کشیدن انگشتان پا و ماساژ انگشتان و پاشنه، بافت اسکار ترمیم شده و بافت‌ها مقاوم‌تر می‌شوند.
اگر دچار درد خار پاشنه هستید، مقدار کمی روغن‌زیتون یا روغن نارگیل را گرم کنید و پاشنه را عمیقاً با آن ماساژ بدهید. روغن گرم، پاشنه‌ها را تسکین می‌دهد. ضمناً روغن رزماری و روغن اسطوخودوس و روغن رُز نیز خاصیت ضدالتهابی دارند.

کفش‌های مناسب بپوشید
انتخاب کفش مناسب برای فعالیت‌های روزمره و ورزشی بسیار مهم است. شما می‌توانید با پوشیدن کفش‌هایی که سایز مناسبی دارند و در قسمت کف پا جاذب ضربه و فشارند از پاشنه‌هایتان به‌خوبی حمایت کنید. کفش‌های تنگ و محدودکننده تاندون‌های پا به استخوان‌های پا آسیب می‌زنند. پوشیدن کفش مناسب، فشار وارد بر پاشنه را کاهش داده و کمک می‌کند وزن بدن به طور یکنواخت پخش شود، نه اینکه فقط به پاشنه‌ها وارد شود.