بین الملل تابناک: وضعیت مذاکرات هسته ای بین ایران و امریکا ذیل تفاهم نامه ماه می 2023 تعریف می شود. بر اساس این تفاهم ایران غنی سازی خود را بیشتر از 60 درصد انجام نمی دهد.

امریکا هم در شرایط کنونی سعی دارد موازنه ایجاد شده بر هم نخورد. با وجود آمریکا از قطعنامه تروئیکای اروپایی در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی حمایت کرده است. هر چند برخی منابع ادعا می کنند واشنگتن بندی مربوط به ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت را تعدیل کرده است.

همچنین برخی منابع غیر رسمی از چراغ سبز بایدن برای فروش نفت متعاقب تفاهم ایجاد خیر می دهند که البته از سوی هیچ طرفی تایید نشده است. همین موضوع به بحثی چالش برانگیز در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری ایران نیز تبدیل شده است.

یک گروه معتقدند که در تحریم می‌توان نفت فروخت و درآمد ارزی را بدون امتیازدهی به آمریکا افزایش داد و گروهی دیگر از هزینه هنگفت دور زدن تحریم و لزوم احیای برجام سخن می‌گویند.

در خصوص این موضوع، خبرنگار تابناک گفت‌وگویی با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.

«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.

مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحدهای تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست. وی ریاست واحد تحلیل عملیات های سیا در شرق نزدیک، خلیج فارس و جنوب آسیا بوده است.

پل پپلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد و کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاه پرینستون است. کتاب های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».

به نظر می رسد قطعنامه اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی زمینه ساز اقدامات بعدی تروئیکای اروپایی و آمریکا علیه برنامه هسته ای ایران باشد. به این معنا که زمینه ساز فعال سازی «اسنپ بک» باشد. ارزیابی شما چیست؟

این قطعنامه می‌تواند زمینه‌ای برای اقدام بیشتر در نظر گرفته شود، به این معنا که اگر شورای حکام آژانس ابتدا بیانیه انتقادی خود را درباره ایران نگفته باشد، تصور اقدام در شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران در مورد مسائل هسته‌ای دشوار خواهد بود.

اما من شک دارم که هنوز تصمیماتی در مورد اقدامات بعدی چه در E3 یا ایالات متحده اتخاذ شده باشد، چنین اقدامی که تحریم‌های جدیدی را اعمال می‌کند، ممکن است به عنوان «اسنپ بک» در پیروی از رویه‌های مندرج در برجام توصیف شود. با این حال، از حامیان چنین اقدامی خواسته می‌شود توضیح دهند که چگونه می‌توان تحریم‌ها را به این شکل مدیریت کرد، زمانی که اقدام ایران در خصوص اعمال محدودیت‌های برجامی تنها پس از تخطی ایالات متحده از تعهدات خود در برجام رخ داد.

اگر بایدن پیروز انتخابات آمریکا شود، آیا توافق جدیدی با ایران امضا خواهد کرد؟

این یک اولویت برای بایدن نخواهد بود. در آغاز اولین دوره ریاست جمهوری خود، او فرصتی را برای خنثی کردن سریع اقدام ترامپ در رابطه با برجام از دست داد و صرفاً با امضای دستورات اجرایی جدید برای لغو این اقدام، اقدام کرد. او در عوض منتظر ماند و سپس موضوع را بیشتر به مثابه مذاکره برای یک توافق جدید تلقی کرد. ایران با خواسته های جدید خود مقابله کرد و کل مذاکرات به بن بست خورد و به توافق نرسید. در صورت انجام مذاکرات جدید، برخی از همان موانع برای توافق جدید با مذاکره باقی خواهند ماند. تا زمانی که توافق آتش بس پایداری در غزه وجود نداشته باشد - که ممکن است پس از انتخابات ایالات متحده همچنان وجود داشته باشد - بسیار بعید است که بایدن تلاش کند برای یک توافق هسته ای جدید با ایران مذاکره کند. متغیر دیگر انتخابات ریاست جمهوری ایران است. اگر پزشکیان پیروز شود چشم انداز مذاکرات هسته ای جدید بهبود می یابد.

اگر ترامپ پیروز شود، رویکرد او به برنامه هسته ای ایران چه خواهد بود؟

رویکرد او مانند دوره اول ریاست جمهوری اش خواهد بود: جنگ اقتصادی نامحدود علیه ایران و انباشته کردن تحریم ها تا حد امکان. این واقعیت که این رویکرد در دوره اول ریاست جمهوری او شکست خورد، مانعی برای او نخواهد بود. او کمتر به راه‌حلی برای مسئله هسته‌ای ایران علاقه‌مند است تا حفظ تصویر یک تندرو در مورد هر چیزی که ایران را در بر می‌گیرد.

آیا اروپا و آمریکا اجازه خواهند داد تا محدودیتهای برجامی ایران در اکتبر ۲۰۲۵ برداشته شود؟

در غیاب توافق هسته ای جدید، پاسخ کوتاه منفی است. هم E3 و هم ایالات متحده مکانیسم های متعددی مستقل از برجام برای اقدام علیه مواردی مانند صادرات یا واردات تسلیحات از ایران دارند.

برخی استدلال می کنند فروش نفت توسط دولت ابراهیم رئیسی در نتیجه تفاهم بین ایران و امریکا و با چراغ سبز دولت بایدن است و اگر ترامپ به قدرت برسد، مانع فروش نفت ایران می شود. در صورتی که مقامات رسمی ایران معتقد هستند فروش نفت ارتباطی به دولت بایدن ندارد و با حضور ترامپ هم فروش نفت ایران ادامه خواهد داشت. ارزیابی شما چیست؟

من معتقد نیستم که هیچ تفاهمی یا چراغ سبزی در مورد این موضوع از سوی دولت بایدن وجود داشته است. هر نفتی که ایران توانسته است بفروشد نشان دهنده توانایی آن در دور زدن تلاش های غرب برای محدود کردن این فروش بوده است.