شناسهٔ خبر: 67281685 - سرویس علمی-فناوری
نسخه قابل چاپ منبع: جام‌جم آنلاین | لینک خبر

کشاورزی ایران؛ تشنه فناوری‌های دانش‌بنیان

در حال حاضر کشاورزی به روش‌های سنتی، دیگر اقتصادی نیست و باعث افت بهره‌وری می‌شود. به همین دلیل باید طیف وسیعی از فناوری‌های دانش‌بنیان و نوین را به سمت آن سوق داد تا بتوان شاهد توسعه بخش کشاورزی در ایران باشیم.

صاحب‌خبر -
 
بخش زیادی از فناوری‌ها مانند صنایع تبدیلی، بسته‌بندی، نگهداری، حمل‌ونقل و همچنین بازاریابی نوین، باید به صنعت کشاورزی متصل شود تا این صنعت از روش سنتی به مدرن تغییر کند و در بازار‌های جهانی حرفی برای گفتن داشته باشد؛ نیازی که دولت چهاردهم باید توجه ویژه‌ای به آن بکند تا علاوه بر تحول در اقتصاد کشور، اشتغال‌زایی خوبی هم در این عرصه صورت بگیرد.

کشاورزی یکی از مهم‌ترین صنایع جهان به‌شمار می‌رود که به واسطه ارتباط مستقیمی که با زندگی افراد دارد، مدرنیزه‌کردن آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تولید محصولات کشاورزی و مواد غذایی در اولویت فعالیت‌های تمامی کشورها، به‌خصوص کشورهای پیشرفته قرار دارد. استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته برای تولید این محصولات نه‌فقط سبب تسریع فرآیند تولید می‌شود، بلکه موجب چندبرابر شدن بازدهی و حجم تولید محصولات کشاورزی و صنایع غذایی خواهد شد.ایران به واسطه شرایط آب‌وهوایی و اقلیم مناسبی که برای تولید محصولات متعدد دارد، به‌عنوان یکی از کشورهای تولید‌کننده و صادرکننده بسیاری از محصولات کشاورزی درجهان شناخته‌می‌شودکه سالانه حجم بالایی ازدرآمداقتصادی آن ازطریق صادرات این محصولات تأمین می‌شود. به‌صورت کلی کشاورزی مدرن با بهینه‌سازی میزان مصرف منابع طبیعی مانند آب، خاک و...سبب افزایش سوددهی در این بخش خواهد شد. یکی از مهم‌ترین مزایای کشاورزی نوین، کمک به توسعه اقتصاد کشور است. در کشاورزی با ماشین‌آلات و ادوات پیشرفته، علاوه بر افزایش حجم تولید سالانه بسیاری از محصولات، زمینه صادرات بخش زیادی از آنها نیز فراهم می‌شود که همین امر، سبب شناخته‌شدن کشور و استان‌های آن در بازارهای جهانی خواهد شد.یکی ازبزرگ‌ترین چالش‌های کشاورزی مدرن در ایران عدم آموزش صحیح کشاورزان وباغداران در سراسر کشوروعدم دسترسی این افرادبه ماشین‌آلات به‌روز است؛ بنابراین اولین گام در تسریع روند مدرنیزه‌کردن کشاورزی در مناطق و استان‌های مختلف، آشنایی افراد با کشاورزی نوین و مزایای آن است.
   
فاصله ایران با پیشگامان کشاورزی
ایران امروز شانزدهمین کشور از نظر سطح زیرکشت در دنیاست ولی متاسفانه در فهرست ۲۰ کشور اول صادرکننده محصولات کشاورزی قرار ندارد اما مالزی که سی‌وپنجمین کشور از نظر سطح زیرکشت است، توانسته با برنامه‌ریزی صحیح در این صنعت و سرمایه‎گذاری‌های واقع‌بینانه رتبه هفدهم صادرات را به خود اختصاص دهد. این در حالی است ‎‏که پتانسیل‌های کشاورزی ایران با توجه به وسعت و موقعیت مکانی و همچنین داشتن محصولات تقریبا انحصاری، نظیر زعفران و پسته بسیار بالاتر از مالزی است. علت اصلی این اتفاق این است که در ایران هنوز تفکرات صنعتی نشده و مدیران و برنامه‌ریزان، به کشاورزی به چشم یک صنعت پایدار و استراتژیک نگاه نمی‌کنند و آثار این شیوه‌های سنتی در جای‌جای بخش‌های مرتبط با کشاورزی به‎سادگی دیده می‌شود؛ از دانشکده‌های کشاورزی گرفته تا معضلاتی که کشاورزان در کف بازار با آن روبه‎رو هستند. برای پی‌بردن به فاصله میان کشاورزی سنتی و صنعتی، کافی است وضعیت کشور هلند را مورد بررسی قرار دهیم. این کشور که حدود ۴۰ بار کوچک‎تر از ایران و معادل وسعت دو استان شمالی یعنی گیلان و مازندران است، با گسترش صنعت کشاورزی خود، سالانه بیش از ۹۰ میلیارد یورو صادرات داشته که رقمی بسیار بیشتر از صادرات نفتی ایران و بعضی کشور‌های حاشیه خلیج‎فارس است. متاسفانه فناوری‌های کشاورزی در ایران همان فناوری‌های ۶۰سال پیش است و هنوز تغییری در ماشین‌آلات، تجهیزات و فناوری‌ها صورت نگرفته و از طرفی الگو‌های مصرف نیز مانند گذشته است. بخش عظیمی از محصولات کشاورزی در مسیر تولید تا بازار هدر می‌رود و ضایعات کشاورزی در ایران بیش ازحد نرمال جهانی است. طبق آمار‌های منتشرشده، ضایعات کشاورزی در ایران برابر غذای ۱۵ میلیون نفر است که متاسفانه به پسماند‌ تبدیل می‌شود. ایران در حال حاضر با توجه به گران‌شدن مواد غذایی در بازار‌های جهانی و خشکسالی شدیدی که کشور را فراگرفته است، بیش از هر زمان دیگر نیازمند فناوری‌های جدید و تبدیل کشاورزی سنتی به مدرن در تمام عرصه‌ها مثل ماشین‌های کشاورزی، حمل‌ونقل، بحث فرآوری، صنایع ‌تبدیلی، آبیاری‌های نوین، بخش سموم‌ شیمیایی و... است تا نه‌‌فقط نیاز‌های داخلی را رفع کند، بلکه بتواند تولید اضافی را روانه بازار‌های صادراتی کند. در تاثیر فناوری‌های نوین در بالا بردن بهره‌وری و افزایش تولیدات کشاورزی همین بس که بدانیم با آن‌که مساحت هلند نسبت به آمریکا ۳ درصد است اما دومین صادرکننده محصولات کشاورزی در جهان محسوب می‌شود. هلند رتبه صدوهجدهمین را در سطح زیرکشت داراست اما در بخش توسعه کشاورزی به لطف فناوری‌هایش جزو پیشگامان این عرصه محسوب می‌شود. بیش از ۵۰ درصد محصولات کشت‌شده در این کشور اروپایی به‌صورت گلخانه‌ای پرورش می‌یابند. این به‌این معنی است که کشاورزان هلندی کنترل قابل توجهی روی منابع مصرفی ازجمله آب دارند.آنها توانسته‌اند مصرف آب رابرای محصولات کلیدی، همچون گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی تا ۹۰ درصد کاهش دهند. البته این کاهش را مدیون استفاده از سیستم‌های آبیاری مدرن هستند که به‌طور هوشمند و توسط رایانه‌ها کنترل می‌شوند.

نظر شما