همشهری آنلاین - لیلا سعدوندی : اگر چه تا به امروز هیچ آمارمستندی درباره روند پیری جمعیت در کشور تهیه نشده و عدد دقیقی دراین باره وجود ندارد اما طبق گفته مسئولین، کرمانشاه هفتمین استان پیر کشور محسوب می شود.

این یعنی ۱۲ونیم درصد جمعیت استان ۲میلیون نفری کرمانشاه در سن پیری قرار دارند و ما تقریبا یک و نیم درصد از متوسط کشور بالاتریم.این عدد البته برای شهر کرمانشاه بیشتر است و حدودا ۱۳درصد گزارش شده، از دیگر شهرهای پیر استان می توان به اسلام آباد، ثلاث، سرپلذهاب، سنقر و حتی دالاهو اشاره کرد.

در حالیکه که روند پیری جمعیت در استان ما رو به افزایش است، باید پرسید نحوه خدمات رسانی به سالمندان در کرمانشاه چگونه است و مسئولین چه شرایطی برای زیست سالم و بهتر آنها در جامعه فراهم کرده اند، از تغذیه و بهداشت و سلامت گرفته تا توانبخشی و مناسب سازی المان های شهری و...

بی شک بخشی از این وظایف معطوف به سازمان بهزیستی است، نهادی که موظف است با ارائه خدمات مورد نیاز سطح کیفی زندگی سالمندان را ارتقاء دهد. در کنار بهزیستی نقش سازمانهای مردم نهاد نیز نباید فراموش شود، آنها با حمایت های دولتی توان بالقوه ای برای پرداختن به مباحث مرتبط با سالمندی دارند و البته شهرداری نیز موظف است با مناسب سازی المان های شهری شرایط زندگی و نحوه برخورداری سالمندان از خدمات شهری را تسهیل کند. حالا بگذریم از اینکه هنوز فرمانداریها و به تبع استانداری عدد دقیقی از تعداد سالمندان استان ندارند و آمارهای موجود تنها از برخی پایش ها گردآوری شده است.

برای شروع بهتر است ببینیم بهزیستی چه خدماتی برای زیست بهتر به سالمندان استان ارائه می دهد.طبق آمارها هم اکنون ۲۸هزار و ۲۱۱سالمند تحت پوشش خدمات بهزیستی هستند و آمار زنان با ۱۴هزارو ۹۵۳ نفر قدری بیشتر از مردهاست.
مدیرکل بهزیستی استان با اشاره به اینکه تنها در شهر کرمانشاه ۱۳هزارو ۷۴۵ سالمند شناسایی شده اند به طلوع کرمانشاه گفت: ما در کرمانشاه سالمند بیشتری داریم، به همین دلیل از بین ۷ مرکز شبانه روزی که البته یکی از آنها خانه حمایتی است، ۵مرکز در شهر کرمانشاه مستقر است و جوانرود تنها شهرستانی است که اخیرا مجهز به این خدمات شده است.

بهزاد شهبازی عمده خدمات ارائه شده درمراکز شبانه روزی بهزیستی را شامل خدمات پزشکی، پرستاری، توانبخشی، مراقبتی، تغذیه و فراغت عنوان کرد و افزود:۳۰۰نفر از سالمندان از خدمات این مراکز استفاده می کنند.

وی درباره هزینه ها گفت: گرچه بابت مراکز شبانه یارانه پرداخت می شود اما خانواده ها نیز باید برای پذیرش سالمندان در این اماکن هزینه پرداخت کنند چون این مراکز به نوعی خصوصی محسوب می شوند و ما هیچ مرکز تمام دولتی در استان نداریم.

بخش دیگری از خدمات بهزیستی راه اندازی مراکز روزانه است، جایی که سالمند بتواند اوقات فراغت خود را به بهترین شکل در آن سپری کند، این مراکز علاوه بر برخورداری از برخی خدمات مراکز شبانه، اغلب شرایط را برای سفرهای کوتاه مدت سالمندان مهیا می کنند و یا به موضوعات خوب و اثرگذاری مثل سوادآموزی، برپایی کارگاههای هنری، مسابقات ورزشی و... می پردازند، به نحوی که کیفیت زندگی این افراد بالا برود.

طبق گفته مدیرکل بهزیستی استان، در سراسر استان ۸مرکز روزانه وجود دارد ، ۵مرکز در شهر کرمانشاه،۲مرکز در اسلام آباد و یک مرکز در سرپلذهاب و تقریبا۴۵۰ نفر از خدمات این مراکز بهره می گیرند.

شهبازی البته تصریح کرد: به لحاظ اهمیت اثرگذاری این مراکز، گسترش آنها در اولویت برنامه های بهزیستی است و باید شرایطی فراهم شود تا همه شهرستانها حداقل مجهز به یک مرکز روزانه باشند.

موضوع مورد بحث دیگر نحوه برخورداری سالمندان از خدمات سلامت در شرایط خاص است، گاهی سالمندان به دلیل دوری مسیر و یا عدم تمکن مالی امکان برخورداری از خدمات پزشکی و پرستاری را ندارند و در چنین شرایطی بهترین راه ویزیت آنها در منزل است.

این مورد هم یکی از خدمات بهزیستی است که البته فعلا در شهر کرمانشاه تنها ۲مرکز ویزیت در منزل با ظرفیت خدمات رسانی به ۹۹ سالمند فعال است، این مراکز با اعزام پزشک، پرستار، روانشناس و کادر درمان خدمات مورد نیاز را به سالمندانی که پیشتر پرونده آنها توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته ارائه می دهند.

سالمندان البته در کرمانشاه خدمات دیگری هم می گیرند که منحصر به آنها نیست و بهزیستی موظف است این خدمات را به همه افراد مورد نیاز ارائه دهد، این خدمات شامل مراقبت در منزل است، در واقع برخی سالمندان از بهزیستی پرستار می گیرند.
طبق گفته شهبازی، در حال حاضر ۲مرکز مراقبت در منزل در کرمانشاه فعال است که ۴۰ نفر از خدمات گیرندگان این مراکز سالمند هستند.

او البته یاد آور شد بهزیستی بسته به شرایط به برخی سالمندان حق معیشت و مستمری پرداخت می کند که رقم آن برای افراد مختلف متفاوت است.

از همه اینها که بگذریم سالمندان مانند همه افراد جامعه نیاز به حضور در اجتماع دارند و باید دید المان های شهری تا چه میزان برای سهولت رفت و آمد این قشر از جامعه مناسب سازی شده اند!
این همان نکته ای است که شهبازی درباره اش گلایه کرد و گفت: فقدان پرداختن به این موضوع نکته مورد بحثی است که انتظار می رود شهرداری درباره اش چاره اندیشی کند.

وی در همین رابطه از اعضای شورای سالمندان استان خواست تا وقت و توان بیشتری صرف پرداختن به مشکلات سالمندان کنند.

نقطه ضعف مهمی که در کرمانشاه وجود دارد و البته در سراسر کشور به نوعی همه گیر است، فقدان بانک اطلاعاتی است و هنوز مشخص نیست چه تعداد از سالمندان در رده میانسالی تا پیری قرار دارند و فرمانداریها و به تبع استانداری هنوز عدد دقیقی از گستره جمعیتی این قشر از جامعه ندارند تا بخواهند متناسب با شرایط برایشان برنامه بریزند و راهکار ارائه دهند.

طرح های خوب اما همیشه قابلیت تکرار دارند، حتی اگر آماری از عدد دقیق سالمندان نداشته باشیم. در همین رابطه بد نیست به استان کرمان اشاره کنیم، آنها شرایطی مهیا کردند تا سالمندان در زمان کمتری از خدمات درمانی و بانکی بهره مند شوند، یعنی دستگاه نوبت دهی سالمندان را از دیگر افراد مجزا کردند. در کرمانشاه اما هیچ خبری از مناسب سازی شهری نیست و تا زمانی که شورای سالمندان استان که ریاست آن بعهده استاندار است کاری در این حوزه نکند نمی شود انتظاری برای بهبود شرایط داشت!

در مجموع بررسی های میدانی نشان میدهد که برخی از خانواده های کرمانشاهی حالا و بیش از گذشته رغبت بیشتری برای سپردن سالمندان خود به مراکز تحت حمایت بهزیستی دارند و به طور متوسط هر ماه حداقل چیزی حدود ۱۵ پرونده درخواستی به بهزیستی ارجاع می شود.

نکته غم انگیز آن است که اغلب این خانواده ها یا توان مالی برای پرداخت سهم خود به مراکز مراقبتی را ندارند و یا اگر برخوردارند باز هم ازصرف هزینه برای والدین خود سرباز می زنند!

در این بین نباید نقش سازمانهای مردم نهاد را نادیده گرفت. انتظار می رود آنها در کنار مراکز دولتی نقش اثرگذاری در زمینه فرهنگسازی و زندگی ایمن برای این افراد داشته باشند.

با این حال و بنا به گفته یک کارشناس حوزه استانداری، در استان کرمانشاه تنها ۳ ان.جی.او در حوزه سالمندان فعال بوده اند که البته حالا یکی ازآنها منحل شده و دو سازمان دیگر به موضوع آلزایمر و حقوق شهروندی می پردازند!

فراموش نکنیم اداره بهداشت هم خدماتی به این افراد ارائه می دهد، خدماتی مثل سنجش فشارخون، قند خون و...که البته فراگیری اش کم و محدود به برخی پیمایش هاست. پیشترمهدها و حالا برخی مدارس هم برای بازدید و اجرا در خانه سالمندان برنامه میگذارند و این برنامه ها گرچه تاثیر خوبی در افزایش روحیه شادی و نشاط سالمندان داشته اما به واقع کافی نیست!
حالا باز به ابتدای گزارش برگردیم، خوب دقت کنید شهری که عدد سالمندی اش بیش از متوسط کشور است تنها ۲ سازمان مردم نهاد برای سالمندان دارد، اغلب خدمات بهزیستی اش محدود به شهر کرمانشاه است و تعداد اندک شماری از سالمندانش امکان برخورداری از خدمات ویزیت در منزل یا مراقبت در منزل را دارند!

از استانداری هم که موضوع را پیگیر می شوی بهانه می آورند که تا آسیب های اجتماعی دیگری مثل طلاق و بیکاری و اعتیاد یقه شهررا گرفته، بودجه و توانی برای پرداختن به موضوع سالمندی باقی نمی ماند!

این به نظر اما بهانه ای است که هیچ عقل سلیمی آنرا نمی پذیرد، جامعه ما دارد به سمت پیر شدن حرکت می کند و این زنگ خطری است برای همه آنها که به موضوع سالمندی حساسیت دارند، آنها عزیزترین داشته خود را صرف نسل ما کرده اند، عمر عزیزشان را ... بپذیریم که هریک از ما یا عزیزانمان فاصله چندانی با میانسالی، سالمندی و پیری نداریم و چشم روی هم بگذایم روزی فرا می رسد که نیازمان به همه این خدمات حتمی و ضروری می شود، سلامت می خواهیم، درمان، توانبخشی، مراقبت، آسودگی و البته کمی زندگی..!