خبرگزاری فارس لرستان- علیرضا سلیمانی روزبهانی، شب یلدا که آغاز زمستان و با یک دقیقه بیشتر طولانی‌ترین شب سال می‌باشد از قدیم الایام بهانه‌ای برای شب نشینی و دورهمی‌های دوستانه و فامیلی بوده است.
امروزه با سرعت گرفتن تکنولوژی مدرن و درگیر شدن مردم با زندگی‌های مدرن، دیگر کمتر خانواده‌ای از یک‌ماه زودتر به سراغ دوست و فامیل خود می‌رود، در شب‌های طولانی زمستان کنار دوستان و آشنایان بودن لذت فراوان دارد که کمتر کسی آن را نمی‌پسندد.
این روزها برگزاری آیین سنتی شب چله با تجملاتی شدن، رنگ و لعاب دوستی‌ها را از بین برده است و البته در برخی از خانواده‌ها آنقدر به فکر تجملات هستند که از فلسفه اصلی شب یلدا غافل می‌شوند.
شب یلدا در برخی خانواده‌ها با خرید‌های آنچنانی لباس و تنقلات و گرفتن چند عکس و انتشار در فضای مجازی ختم می‌شود و دیگر خبری از دید و بازدید شبانه نیست.
در سالهای قدیم در شهرستان بروجرد یک هفته مانده به شب چله به بازار می‌رفتند و برای شب چله خرید می‌کردند، در یک باور کهن بروجردی‌ها معتقد هستند برای شب چله باید چهل آجیل و تنقلات را تهیه کرد.
مهمترین خوارکی‌های شب چله هندوانه، کدوی پخته شده، انگور‌بند، انار، پرتقال، سیب، مویز، کشمش، گردو، بادام و انواع تخمه، گندم‌برشته و شاهدانه‌برشته، کنجد و خرما، ترب و سبزی و بسیاری از خوارکی‌های دیگر بود و خوارکی‌هایی که در این شب خورده می‌شد جز ۴۰ خوراکی شب چله محسوب می‌شد حتی آب و نان نیز جز آن محسوب بود تا ۴۰ خوراکی شود.
ولی در قدیم اصلی‌ترین آجیل شب چله همان گندم شاهدانه بوده است که امروزه در بازار به صورت آماده وجود دارد ولی در قدیم زنان خودشان آن را آماده می کردند.
تنوع خوارکی‌های شب چله هم بستگی به بضاعت مالی خانواده داشت، کسانی که بضاعت مالی داشتند نیز گوسفندی را ذبح کرده و از گوشت آن کباب درست می‌کردند و اهل محل و فامیل و یا اگر دختر و یا خواهرشان را به خانه بخت فرستاده بودند آنان را دعوت می‌کردند.
کسانی هم که وضع مالی مناسبی نداشتند همان گندم شاهدانه را تهیه می‌کردند و در کنار خانواده شب‌چله را می گذراندند البته همسایگان که می‌دانستند در همسایگی آنان خانواده‌ای کم بضاعت مالی وجود دارد برای آنان میوه و آجیل می‌فرستادند.
از دیگر رسوم خوب شب چله این بود که پسرانی که نامزد کرده ولی آن را به خانه خود نیاورده بودند برای خانواده همسر سیب، انار پرتقال می‌بردند و این رسم فقط برای پسران نامزد کرده نبود بلکه پسران از وقتی که ازدواج می‌کردند وظیفه داشتند برای خواهران ازدواج کرده خود در شب چله میوه و یا پول ببرند.
رسم و رسوم شب چله در جای جای ایران اسلامی به بهانه دورهمی و با هم بودن می‌باشد، و تجمل‌گرایی جایی در سنتهای شب یلدا ندارد.
این روزها برای تهیه شب چله برای عروس، خانواده داماد میلیونها تومان هزینه می‌کنند و این موضوع باعث شده خانواده داماد به هر دری زده از یک شب چله بیشتر عروس را در خانه پدرش به انتظار نگذارد و سریعا به خانه داماد بیاورند.
این بار خانواده عروس است که برای شب چله دخترشان که به خانه داماد رفته باید هر ساله میلیونها تومان هزینه کنند و این رسم و رسوم غلط در برگزاری آیین شب چله باعث‌ایجاد فاصله در بین خانواده‌ها می‌شود.
در گذشته مقداری میوه و آجیل برای برگزاری آیین شب چله به خانه عروس یا داماد می‌بردند و خبری از تجملات آنچنانی نبود.
یلدا با تجملات ارزشی ندارد
یک خانم بروجردی که در حال خرید برای مراسم شب یلدا در بازار بروجرد بود، گفت: یلدا با تجملات ارزشی ندارد هنوز هم به یاد قدیم‌ها که با سادگی دل خوش بودیم حسرت می‌خوریم.
صادقی افزود: امسال اولین سالی است که دخترم به خانه بخت رفته و برای شب چله او میلیونی هزینه کردم تا مبادا در مقابل خانواده داماد سرشکسته نشود.
یک آقا نیز که برای خرید در صف آجیل فروشی ایستاده بودند گفت: برای خرید شب چله عروس باید انواع و اقسام میوه و آجیل و تنقلات را تهیه کرد که با اوضاع اقتصادی موجود هزینه‌ها سرسام‌آور است.
گودرزی افزود: در قدیم برای شب چله عروس مقداری میوه و آجیل می‌بردند و خبری از تجملات آنچنانی نبود.
چشم و هم چشمی باعث شده صمیمیت شب یلدا فراموش شود
وی اظهار داشت: چشم و هم چشمی باعث شده صمیمیت شب یلدا فراموش شود و دیگر مثل گذشته دوستان و فامیل دور هم جمع نشوند.
یک جامعه شناس بروجردی درباره شب یلدا گفت: هر جامعه‌ای دارای سنتهای باارزشی است که نسل به نسل منتقل می‌شود.
حامد پرچی در گفت و گو با خبرنگار فارس بروجرد افزود: در انتقال سنت شب یلدا به نسل امروز چالش‌هایی وارد شده است.
وی اظهار داشت: گسترش شبکه‌های اجتماعی نظیر ماهواره، و رسانه‌ها باعث شده یک دهکده جهانی شکل بگیرد، امروزه همه افراد در جهان می‌توانند سنت‌ها و آیین‌ها و رسم و رسوم خود را به برکت فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نشر دهند.
وی بیان کرد: یکی از سنتهای خوب جامعه ایرانی اسلامی که از سالهای کهن به نسل جدید رسیده است برگزاری آیین ویژه شب یلدا است، باورهای دینی اسلام به صله‌رحم و دید و بازدید از دوستان و آشنایان را به شدت تاکید کرده است.
این جامعه شناس بروجردی گفت: دین اسلام به سنت زیبای شب یلدا برای اینکه صله‌رحم را تقویت می‌کند اهمیت داده و آن را ترویج و تبلیغ می‌کند.
شب یلدا نباید باعث فخرفروشی برخی خانواده‌ها شود
پرچی افزود: در شب یلدا کوچکترها به دیدار بزرگترهای فامیل می‌روند و این خود از نظر جامعه‌شناسی و اجتماعی بودن بسیار با اهمیت است، در شب یلدا فاصله دلها به هم نزدیک می‌شود و دورهمی‌ها باعث می‌شود کودکان و نوجوانان از بازی‌های موبایل و اینترنتی دور شده و در یک فضای صمیمی خانوادگی حافظ خوانی و فال گرفتن با کتاب حافظ را یاد بگیرند.
وی اظهار داشت: بزرگترها نیز در دورهمی شب یلدا با مشکلات هم آشنا شده و به یاری یکدیگر می‌رسند، مهمترین کارکرد شب یلدا تقویت بنیان خانواده‌ها است که این روزها فاصله‌هایی ایجاد شده است.
وی بیان کرد: شب یلدا اگر از آفت تجملات دور شود می‌تواند شبی ماندگار و به یادماندنی برای خانواده‌ها باشد، شب یلدا نباید باعث فخرفروشی برخی خانواده‌ها باشد ممکن است در یک جمع چند خانواده حضور داشته باشند که بضاعت مالی یکسان نداشته باشند، برگزاری شب یلدا صرفا باید به دور از تجملات و ساده برگزار شود تا لذت آن در خاطره‌ها ماندگار شود.
این جامعه شناس گفت: برای اینکه شب یلدا را به نسل‌های جوان منتقل کنیم باید سادگی را ترویج دهیم سنت زیبا و منحصر به فرد شب یلدا با برگزاری آسان و ساده آن ماندگار می‌شود.
پایان پیام/