وزیر ارتباطات، گفته است تا پایان سال ۱۴۰۴ مشترکان نسل پنجم باید سهمی ۱۰ درصدی از ارتباطات سیار کسب کند، این در حالی است که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد، زیرساخت‌های نسل پنجم ارتباطات (5G) تا سال ۲۰۳۰ به حجم بازاری حدوداً ۳۵۰ میلیاردی دست پیدا کند اما در ایران به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، تعداد سایت‌های نسل پنجم در کشور زیر ۵ درصد است و نسل پنجم اما متناسب با چیزی که باید باشد، پیش نرفته است.تعداد مشترکان 5G در سال ۲۰۲۲ حدوداً ۸۶ درصد رشد کرده و به یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون عدد رسیده است؛ 5G با اتمام ۲۰۲۲ توانسته به تلفن‌های ۱۰.۷ درصد از مشترکان اینترنت همراه در جهان راه پیدا کند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری میلادی این عدد به ۱۶ درصد با یک میلیارد و ۷۷۰ میلیون دستگاه برسد. فرکانسی که در اختیار اپراتورهاست، فرکانس b42 و b43 است که روی آن شیائومی در ایران باز شده؛ یعنی آیفون و هواوی فرکانس‌هایی باز کرده‌اند که منطبق با فرکانس 5G ما نیست در ایران نیز عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات، گفته است تا پایان سال ۱۴۰۴ مشترکان نسل پنجم باید سهمی ۱۰ درصدی از ارتباطات سیار کسب کند، این در حالی است که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد، زیرساخت‌های نسل پنجم ارتباطات (5G) تا سال ۲۰۳۰ به حجم بازاری حدوداً ۳۵۰ میلیاردی دست پیدا کند، عددی که در حال حاضر ۲۰ میلیارد دلار است. نرخ رشد مرکب سالانه 5G نیز عدد بسیار بالای ۴۵.۲ درصدی را نشان می‌دهد.
در این شرایط، طبق اعلام مشاور وزیر ارتباطات، حجم سرمایه‌گذاری اپراتورها تا یک‌پنجم کاهش یافته است. در این راستا عیسی زارع‌پور در حاشیه همایش ملی نسل پنجم ارتباطات در ایران درباره چرایی عدم توسعه نسل پنجم اینترنت در کشور اظهار کرد: درحال حاضر نزدیک به ۹۰ درصد از کشور باید بیشتر شده باشد که نقاط شهری تحت پوشش نسل چهارم و چهارم و نیم هم هستند و در روستاها هم نزدیک به ۹۳ درصد به نسل سوم و چهارم اینترنت دسترسی دارند. وی افزود: نسل پنجم اما متناسب با چیزی که باید باشد، پیش نرفته است و دلایل مختلفی هم دارد که یکی از آن تامین تجهیزات برای اپراتورهاست که کمی با مشکل روبرو بوده است. از سوی دیگر مدل اقتصادی شبکه به‌صورتی نیست که اپراتور سرمایه‌گذاری کند و در حال حاضر ما کار می‌کنیم. همچنین زیرساخت کشور هم برای استفاده از نسل پنجم آماده نبود و بی‌تی‌اس‌های نسل پنجم حتما باید از طریق فیبر نوری متصل شوند و شبکه فیبر نوری در شهرها هم کامل نبوده است. ان‌شاءالله با اجرای پروژه فیبر نوری برای نسل پنجم هم آماده خواهیم شد.
تاخیر در واگذاری فرکانس‌های نسل پنجم اینترنت
وی درباره تکلیف فرکانس‌های نسل پنجم اینترنت و علت تاخیر در واگذاری آن به اپراتورها تصریح کرد: دو الی سه محدوده فرکانسی هست که فرکانس طلایی برای نسل پنجم محسوب می‌شوند، در حال حاضر در آستانه واگذاری یکی از آنها (۳۷۰۰_۳۸۰۰) هستیم و به زودی اعلام عمومی خواهد شد و واگذاری و مزایده آنها در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تصویب شده، بنابراین به زودی ان‌شاءالله شاهد واگذاری آنها به اپراتورها خواهیم بود. زارع‌پور گفت: درباره سایر فرکانس‌ها در حال آماده‌سازی آنهایی هستیم که در اختیار ما قرار دارد و در حال مذاکره درباره سایر آنها هستیم که در اختیار دستگاه‌های دیگر است تا بتوانیم برای عموم مردم دسترسی به آنها را امکان‌پذیر کنیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین درباره اقدامات این وزارتخانه درباره گرانی تجهیزات و مشکلات واردات، و چگونه می‌توان پوشش سایت‌های نسل پنجم اینترنت را به ۱۰ درصد رساند و آن را در اختیار کاربران قرار دهد، اظهار کرد: بخشی از شبکه مادر مخابراتی در اختیار وزارت ارتباطات قرار دارد که با اعتبارات دولتی در حال توسعه دادن آن هستیم و هدف‌گذاری ما این است تا پایان دولت بتوانیم ظرفیت را سه برابر کنیم. وی ادامه داد: بخشی دیگر در اختیار بخش خصوصی است که یا دولت باید مشوق‌هایی را در نظر بگیرد تا آنها به سرمایه‌گذاری و توسعه این بخش ورود کنند یا باید مدل اقتصادی به‌گونه‌ای پیش برود که پاسخگوی سرمایه‌گذاری اپراتورها باشد. در حال تلاش برای اقتصادی شدن این طرح هستیم تا با استقبال روبرو شود. هر کاری که مدل اقتصادی نداشته باشد حتما در بلندمدت با مشکل اقتصادی روبرو خواهد شد.
پروژه فیبر نوری زیرساختی برای 5G است
زارع پور درباره پروژه فیبرنوری گفت: برای پروژه فیبرنوری دولت مشوق‌هایی را پیش‌بینی کرده است و درحال حاضر ما برای شهرهای کوچک خارج از مراکز استان هر کسب و کار یا خانه‌ای تحت پوشش فیبرنوری قرار بگیرد؛ دولت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه پرداخت می‌کند و در مراکز استان غیر از کلان‌شهر‌ها ۵۰۰ هزار تومان و برای اتصال هرخانه و کسب و کار به اپراتور دو میلیلون یارانه پرداخت می‌شود. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اظهار کرد: تمام فناوری‌هایی که مطرح شده نیازمند اینترنت پرسرعت برای مردم است و دنیا هم به این سمت پیش می‌رود و یکی از تکالیفی که به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم محول شده همین موضوع است. وی افزود: رویکرد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سرعت‌های بالا است و در شهرهایی که فیبر نوری اجرا شده سرعت‌های خوبی به مردم ارایه می‌شود و مردم ما شایسته بهترین‌ها و سرعت‌های بالا هستند. وی گفت: وزارت ارتباطات در این زمینه دو پروژه را دنبال می‌کنند که یکی از آن فیبرنوری است که در ۲۰۰ شهر کار درحال انجام است و قریب به چهار میلیون خانوار تخت پوشش قرار گرفته‌اند؛ ۹ اپراتور در این زمینه فعالیت می‌کنند و در نظر داریم تا پایان سال ۱۴۰۴ به ۲۰ میلیون خانوار دست یابیم.
زارع پور ادامه داد: اتفاق خوبی که در برنامه هفتم توسعه رخ داد، اتصال ۲۰ میلیون خانوار به فیبرنوری است و هدف‌گذاری این است که تا پایان برنامه هفتم همه ساختمان‌ها به این فناوری متصل شوند که میانگین سرعت را چند صد برابر خواهد کرد. بنابراین این کار نیازمند زیرساخت برای اینترنت سیار هم هست و اگر فاز پوشش تمام شود، عملا در همه جای کشور برای نسل پنجم اینترنت آمادگی داریم. وی در ادامه به سفر اخیر خود به کشور عمان اشاره کرد و گفت: هفته گذشته به عمان سفر کردم و در مسقط توافقات خوبی انجام شد. این کشور با وجود جمعیت کم در زمینه توسعه نسل پنجم اینترنت اقدامات خوبی انجام داده است و آنها هم در پیشبرد این نسل از اینترنت از فناوری فیبرنوری استفاده و آن را اجرا کرده‌اند. بنابراین پروژه فیبر نوری زیرساختی برای 5G و نسل‌های بعدی ارتباطات خواهد بود. ما نگاهمان این است که همزمان با توسعه پروژه فیبر کمک کنیم سرعت اینترنت سیار هم افزایش پیدا کند؛ هم از طریق معرفی و توسعه نسل پنجم و هم از طریق برداشته شدن بار ترافیکی از روی ارتباطات سیار و هدایت به سمت ارتباطات ثابت، چون گفته شده است که در کشورهای پیشرفته میانگین ترافیکی مصرفی مردم بر روی ارتباطات ثابت است اما در کشور ما کاملا برعکس است و این تغییر باید انجام شود. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به فراهم کردن مقدمات لازم برای توسعه نسل پنجم اینترنت، تشریح کرد: از گذشته حرکت‌هایی انجام شده اما کمی کند بود و درحال حاضر فرکانس‌های جدیدی را واگذار می‌کنیم که کارهای آن انجام شده و مزایده فرکانس ۳۷۰۰ و ۳۸۰۰ به زودی انجام می‌شود و در اختیار اپراتورها قرار خواهد گرفت. درحال حاضر مذاکراتی را در رابطه با فرکانس‌هایی که در اختیار برخی نهادهای دیگر است انجام می‌دهیم تا از نظر منابع لازم برای نسل پنجم مساله جدی نداشته باشیم.
تعداد سایت‌های نسل پنجم زیر ۵ درصد است
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تأکید کرد: تعداد سایت‌های نسل پنجم در کشور زیر ۵ درصد است و امیدواریم با زیرساخت‌هایی که در حال فراهم شدن است، تا پایان دولت تعداد سایت‌های نسل پنجم و پوشش آن را به ۱۰ درصد برسانیم و بر اساس سند معماری شبکه ملی اطلاعات تا پایان دولت باید ۱۰ درصد کاربران مصرف‌کننده فناوری‌های جدید باشند که فناوری جدید در بخش اینترنت سیار همین نسل پنجم اینترنت است. وی گفت: همچنین برخی درباره تشعشعات نسل پنجم اینترنت هم صحبت می‌کنند اما باید اعلام کنم که تشعشعات اینترنت ۵G تفاوتی با نسل‌های دیگر ندارد. تشعشعات در کشور ما همیشه نسبت به استاندارد جهانی کمتر بوده بنابراین این فناوری ایمن است و مردم نگران توسعه آن نباشند چراکه بخش قابل‌توجهی از مردم چین در حال استفاده از این تکنولوژی هستند.
کاهش تأخیر شبکه در نسل پنجم اینترنت
همچنین امیر محمدزاده لاجوردی رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اظهار کرد: حدود ۱۲ سال است که توسعه نسل پنجم موبایل در دنیا آغاز شده است؛ فناوری که سرعت مناسبی دارد و به صورت عملیاتی حداکثر سرعتی که در این نسل اجرا می‌شود یک تا سه گیگاهرتز است. وی افزود: در حوزه تعداد کاربران فعال هم در محدوده جغرافیایی هم به این صورت است که اگر در نسل چهارم در هر کیلومتر مربع ۴۰۰۰ گوشی هوشمند را پوشش دهد، در نسل پنجم در هر کیلومتر مربع حدود یک میلیون گوشی هوشمند پشتیبانی می‌شود و به همین دلیل هم در حوزه ارتباطاتی مورد استقبال قرار گرفته است. لاجوردی گفت: در حوزه تأخیر هم، در واقع تأخیری که در شبکه و دسترسی ایجاد می‌کند، نسبت به فناوری‌های دیگر ممتاز و برجسته است.
درحال حاضر در تهران در سرویس‌های داخلی متوسط تأخیر در شبکه ثابت حدود ۱۰ میلی ثانیه است. این فناوری وقتی وارد 3G می‌شود و ۱۰ میلی ثانیه تبدیل به ۴۰ میلی ثانیه می‌شود. فناوری که یک نسل توسعه پیدا می‌کند، این چند میلی ثانیه در 4G در تهران به ۳۰ میلی‌ثانیه می‌رسد. اگر ما فناوری نسل پنجم را در کشور توسعه دهیم، این تأخیر در نسل چهارم به ۱۲ الی ۱۳ میلی ثانیه کاهش پیدا می‌کند و در واقع نرخ تأخیر نصف خواهد شد. رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در ادامه گفت: نسل پنجم اینترنت نیازمندی‌ها و زیرساخت‌هایی می‌خواهد که زیرساخت اصلی آن فرکانس است. در زمینه فرکانس هم می‌توان گفت سرویس5G فرکانس خوبی داریم که ضریب نفوذ و پوشش آن گسترده است و تا بیش از ۱۰۰ کیلومتر را می‌توان با یک سایت پوشش داد. وی تاکید کرد: مشکلی که وجود دارد این است اگر بخواهیم این فناوری را بر روی فرکانس گفته ارایه دهیم، با محدودیت سرعت رو به رو هستیم. از فرکانس ۱۰۰۰ تا ۶ مگاهرتز باندهای فرکانسی خوب داریم که می‌توانیم سرعت را افزایش داده و از نظر پوششی هم تا چندین کیلومتر یک سایت و آنتنی که برای نسل پنجم اینترنت است را پوشش بدهد.
۸۰۰ سایت نسل پنجم در کشور داریم
وی تشریح کرد: ما در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مقدمات بررسی و استفاده از یک فرکانس را بررسی می‌کنیم که تا سال بعد شاهد اتفاقات خوبی باشیم. اما این باند فرکانسی هم مشکلات خود را دارد؛ البته تدبیری اندیشیده شده تا بتوانند چالش سرویس‌دهی 5G روی این فرکانس را حل کند. ما در کشور اپراتورهایی داریم که در حال ارایه این نسل از اینترنت هستند و الان ۸۰۰ سایت نسل پنجم در کشور داریم که پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان امسال به ۱۲۰۰ سایت برسد. لاجوردی افزود: همچنین بررسی کرده‌ایم به حدود ۴۰۰۰ سایت نسل پنجم نیاز داریم و ان‌شاالله تا پایان ۱۴۰۳ با همکاری اپراتورها به این میزان دست یابیم. البته پشتیبانی گوشی‌های هوشمند هم در این زمینه بسیار مهم است و باید واردکنندگان گوشی تلفن همراه به آن توجه کنند. امیدوار هستیم در این سازمان، دو فرکانس ۳۶۰۰ و ۳۷۰۰ که مطلوب این فناوری است را ارایه دهیم که به زودی مزایده و واگذاری آن انجام خواهد شد.
با تعرفه‌های فعلی، توسعه 5G ممکن نیست
در این میان مدیران اپراتورهای همراه می‌گویند پول کافی برای سرمایه‌گذاری در 5G را در اختیار ندارند و چاره رفع این مشکل، افزایش تعرفه اینترنت همراه است. به گفته معاون برنامه‌ریزی وزارت ارتباطات، وزیر ارتباطات نیز هم‌نظر با آنهاست. علی‌اصغر انصاری، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در این نشست گفت: چند سال پیش پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، نقشه راه 5G را نوشت ولی استفاده نشد زیرا وزارت ارتباطات قائل به نقشه راه نبود و به عنوان یک کار سفارشی این کار را می‌کرد. عموماً اپراتورها به واسطه پروانه، برنامه تجاری داشتند اما حاکمیت و رگولاتوری نتوانست آن را به اپراتورها ارجاع دهد. این فاصله در سال‌های گذشته وجود داشت. او از تدوین دو سند «ظرفیت» و «شاخص‌های کیفی» در مورد 5G خبر داد. انصاری همچنین گفت: دغدغه اپراتورها در مورد تعرفه درست است. آقای دکتر زارع‌پور معتقدند با تعرفه‌های فعلی نمی‌توان 5G را توسعه داد. با تعرفه و محتواهای فعلی 5G توجیه ندارد مگر اینکه تقاضا را تحریک کنیم. برای حل مشکلات این بخش کارگروه توسعه 5G باید به صورت ضربتی تشکیل شود. به باور وی باید باب رگولاتوری نوینی در این بخش باز شود و برای سنجش5G باید علاوه بر سرعت و پوشش، نفوذ 5G در صنایع را نیز بسنجیم. انصاری همچنین از کار روی افتتاح سامانه‌ای خبر داد که از طریق آن امکان رصد آمارهای واردات و تولید داخل دستگاه‌های الکترونیکی فراهم می‌شود.