سارا معصومي / روز مذاكرات رودررو و بيوقفه؛ امروز دهمين روزي است كه جان كري، وزير امور خارجه ايالات متحده در پايتخت اتريش مستقر است تا شايد بتواند قطار مذاكرات هستهاي با ايران را به آخرين ايستگاه در وقت اضافه برساند. محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان نيز همزمان با همتاي امريكايي خود به وين رسيد اما يك بار در اين فاصله زماني به تهران رفت و بازگشت. سيدعباس عراقچي، عضو ارشد تيم مذاكرهكننده ايران ميگويد كه دو طرف هيچگاه تا اين اندازه در مذاكرات از بعد ورود و موفقيت در نگارش متن به خط پايان نزديك نبودهاند اما هنوز تمام طرفهاي درگير در اين گردونه از چندگام سخت نهايي ميگويند كه بايد براي رسيدن به ايستگاه آخر مذاكرات طي شود. نشانهها از اتاقهاي مذاكرات در سه سطح ديدارهاي كارشناسي، مديران سياسي و وزراي امور خارجه مثبت است و گفته ميشود ثمره جلسات فشرده و چند ساعته در پله كوبرگ، كاسته شدن آرام آرام و تدريجي از پرانتزهايي است كه مانع از تميز شدن نهايي متن تا به امروز شدهاند. عقربههاي ساعت كه به نيمه شب سهشنبه 7 جولاي برسند، تمديد توافقنامه موقت ژنو هم تمام خواهد شد. از بامداد چهارشنبه دوطرف يا بايد تمديد دوباره را اعلام كرده و گفتوگوها را به شكل رسمي در قالب آن ادامه دهند يا در مقابل دوربين خبرنگاران در وين تاريخي اعلام كنند كه سرانجام پس از قريب به دو سال مذاكرات فشرده، توافق جامع هستهاي به دست آمده است. خبرهاي رسيده از هتل كلاسيك كوبرگ حاكي از اين است كه سناريوي دوم به احتمال بسيار زياد محقق خواهد شد. وزراي امور خارجه كشورهاي فرانسه، آلمان، انگلستان و روسيه عصر روز گذشته به وين بازگشتند. فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا هم به كوبرگ رسيد و گفته ميشود كه امروز همتاي آنها از چين هم به اتريش ميآيد تا هفت تكه پازل در كنار هم جفتو جور شود.
يا توافق خوب يا ترك ميز مذاكره
جان كري، وزير امور خارجه امريكا عصر روز گذشته به وقت وين براي دومين بار در 10 روز گذشته مقابل هتل كوبرگ آمد و چند دقيقهاي در خصوص وضعيت حاكم بر مذاكرات با خبرنگاران سخن گفت. نخستين بار وي همزمان با گشايش سفارتخانه امريكا در كوبا و به اين بهانه با عصا مقابل كوبرگ آمد و از فصل جديدي در روابط خارجي ايالات متحده سخن گفت. اين بار اما در حالي كه وزراي امور خارجه پنج كشور ديگر در راه وين بودند، كري در حالي كه خبرنگاران انتظار حضور وي در ميان خود را نداشتند از آب و هواي مذاكرات آن هم در بازه زماني كمتر از 47 ساعت تا پايان تمديد توافقنامه موقت ژنو براي آنها گفت. سخنان جان كري، مخلوطي از موضعگيريهاي تكراري تند و البته نرمش نشان دادن كافي براي ادامه مذاكرات بود. در حالي كه تيم مذاكرهكننده ايران تاكنون بارها تاكيد كرده است كه تنها با توافق خوب به ايران بازميگردد، جان كري نيز براي چندمينبار براي اطمينان خاطر دادن به منتقدان مذاكرات هستهاي در داخل امريكا گفت: اگر به توافق نرسيم و ببينيم طرف مقابل سماجت ميكند و در مسائل مهم انعطاف نشان نميدهد آمادهايم ميز مذاكره را ترك كنيم. رييس دستگاه ديپلماسي امريكا كه در دوران نقاهت خود مذاكرات هستهاي با ايران را هم پيش ميبرد، تاكيد كرد كه هدف آنها از مدت زمان مذاكرات همچنان هفتم جولاي است. كري تهديد اوباما براي ترك ميز مذاكره را يادآور شد و گفت: البته اين چيزي نيست كه كسي بخواهد. ما دنبال يك توافق هستيم و من از روز اول كه اين مسووليت را پذيرفتم، گفتم فقط يك توافق خوب ميخواهيم. وي به ديدار امشب وزيران خارجه سه كشور اروپايي و روسيه اشاره كرد و افزود: وقت آن رسيده كه ببينيم آيا ميتوانيم به توافق برسيم يا نه. با اينكه در روزهاي اخير پيشرفتي واقعي داشتيم ولي هنوز به جايي كه ميخواستيم، نرسيديم. وزير خارجه امريكا در عين حال گفت: ميخواهم كاملا شفاف بگويم هنوز در جايي كه بايد باشيم قرار نداريم به ويژه در مورد سختترين مسائل. واقعيت اين است كه من كاملا با همتاي ايراني خود همنظر هستيم كه هيچوقت به اندازه الان به توافق نزديك نبودهايم ولي در اين برهه زماني، مذاكرات يا ميتواند موفق باشد يا ناكام بماند. طرف مقابل بايد در روزهاي آتي تصميمهاي سخت بگيرد و اگر سريع اين كار را انجام دهد ميتوانيم به توافق برسيم. به همين خاطر تيمهاي مذاكراتي ما به صورت فشرده مذاكرات خود را ادامه ميدهند و ما سخت در روزهاي آتي كار خواهيم كرد. وي به چهارراهي كه از نظر امريكا ايران ميتواند به بمب اتمي دست پيدا كند اشاره كرد و گفت: ايران هم در مذاكرات سخت كار ميكند. همه دنبال توافقي عادلانه هستيم تا مساله را حل كنيم.
اگر قرار است توافقي شود وقت آن فرا رسيده است
مذاكرهكنندگان 1+5 عصر روز گذشته به نوبت وارد كوبرگ شدند تا شايد شاهد آخرين فاز مذاكراتي پيش از توافق جامع هستهاي باشند. فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا كه از نيمه راه مذاكرات در دو سال گذشته و به عنوان جانشين كاترين اشتون وارد كارزار مذاكرات شده است، با مثبت ارزيابي كردن مذاكرات هستهاي گفت: اراده سياسي را در طرفين براي دستيابي به يك توافق ميبينم. در قسمت پاياني يك ماراتن طولاني هستيم. پيام امروزمن اين است كه اگر قرار است توافق شود وقت آن فرارسيده است. در ديداري كه با وزيران خارجه خواهيم داشت ارزيابي ميكنيم آيا توافق حاصل ميشود يا نه. آنچه اكنون مطرح است اين است كه آيا طرفين قادر خواهند بود در اين مورد تصميم سياسي بگيرند؟ موگريني در پاسخ به اين سوال كه اگر توافق حاصل نشود برنامهاي ديگر در دستور كارخواهد بود، گفت: خير برنامه ديگري نداريم. از اول هم قانونمان اين بود كه اگر روي طرح الف كار ميكنيم بايد به آن پايبند باشيم. اكنون شرايط براي اين امر مهيا است. وي اظهار داشت: طرفين مذاكرات بسيار مذاكرات فشردهاي داشتند كه طي ساعتها و روزهاي آينده ادامه خواهد داشت. ما به يك توافق بسيار نزديك هستيم. جو مذاكراتي مثبت و خوب است و من اراده سياسي را همچنان براي يك توافق ميبينم. با اين همه در زمينههاي فني كار بايد ادامه يابد.
مذاكرات 12 ساله بايد در 72 ساعت آينده پايان يابد
لوران فابيوس، وزير خارجه جنجالي فرانسه هم عصر روز گذشته به وقت وين به كوبرگ رسيد. فابيوس به نسبت ساير وزراي امور خارجه گروه 1+5، بيش از همگان در خصوص مذاكرات هستهاي با ايران سخن ميگويد و البته در مقابل دوربينها هم بيشترين سخنان پرطمطراق از زبان وي شنيده ميشود. وي كه به سنگاندازي در دقيقه 90 در مذاكرات شهرت دارد، روز گذشته در خصوص وضعيت مذاكرات گفت: همانطور كه از قبل خودم را متعهد ميدانستم براي مرحلهاي از مذاكرات كه بايد آخرين باشد به وين آمدهام. اين مذاكرات 12 سال است شروع شده و بايد در 72 ساعت پايان يابد. از حالا به بعد سوال اصلي در ميز مذاكره اين است كه آيا ايرانيها قبول خواهند كرد كه يك قرارداد روشن در مورد مسائلي كه هنوز راستيآزمايي نشده است را ببندند؟ فابيوس گفت: اميدواريم به سمت يك توافق ودر جهت امنيت و صلح پيش برويم ولي همهچيز بايد راستيآزمايي شود. ما اكنون هم همان موضعي را داريم كه از ابتدا داشتيم.
يا بازگشت با توافق خوب يا با دستان خالي
از حضور تيمهاي كارشناسي ايران و 1+5 در وين قريب به يك ماه و نيم ميگذرد. مديران سياسي دوطرف نيز 20 روز پيش به كارشناسان ملحق شدند تا شايد بتوانند روند اختلافزدايي از متن را سرعت ببخشند. يك منبع نزديك به تيم مذاكرهكننده در اين خصوص به «اعتماد» ميگويد: عملا كار در سطح كارشناسان و تا حدودي هم در سطح مديران سياسي قفل شده بود و به همين دليل حضور وزراي امور خارجه ايران و 1+5 يا به شكل محدودتر ايران و امريكا به يك ضرورت بدل شده بود. در 10 روز گذشته رايزنيهاي فشرده ميان دو وزير عملا نقش اساسي را در پيشرفت نگارش بازي كرده است. مذاكرات ميان ايران و 1+5 قريب به دو سال گذشته سه بار مهر تمديد را تجربه كرده است و به نظر ميرسد كه اين بار تمام بازيكنان حاضر در زمين مذاكره هم به اين قطعيت رسيدهاند كه ديگر تمديد چهارم جواب نميدهد و اين بار بايد كار مذاكرات را با توافق به پايان رساند. عراقچي در تازهترين اظهارنظر خود در برنامه نگاه يك در اين خصوص ميگويد: ما مقيد هستيم در اين فرصت و مهلت زماني توافق را به سرانجام برسانيم. طولاني شدن مدت به نفع مذاكرات نيست. مقيد به زمان هستيم ولي اسير زمان نيستيم. ما مقيد به توافق خوب هستيم. در وين و تهران همه از احتمال قوي رسيدن به توافق سخن ميگويند اما تيم مذاكرهكننده ايران همواره در طول چند ماه گذشته و به خصوص پس از آنكه با زيادهخواهيهايي از سوي طرف امريكايي پس از لوزان روبهرو شد، تاكيد كرده است كه به دنبال هر توافقي نيست. عراقچي در اين خصوص ميگويد: اگر به 16 تير و آنچه خواستمان است برسيم توافق خواهيم داشت و در غير اين صورت ترجيح ميدهيم دست خالي به تهران بازگرديم.
توافق هستهاي در گروي مجلس ايران و كنگره امريكا
ايران و 1+5 در چند ماه گذشته توانستند بسياري از گرههاي فني را كه گشايش آن غيرممكن به نظر ميرسيد، باز كنند اما در حال حاضر اصليترين مسالهاي كه به نظر ميرسد هنوز دوطرف نتوانستهاند راهي براي آن بيابند هماهنگ كردن گامهاي اجرايي با هم است. ايران از اين مذاكرات جدا از اثبات حقانيت برنامه هستهاي خود به دنبال رفع تحريمهاست و طرف مقابل هم به دنبال محدود كردن آن دسته از فعاليتهاي هستهاي ايران كه ادعا ميكند ميتواند اين كشور را در مسير دستيابي به تسليحات هستهاي قرار دهد. توافق خوب از لنز دو طرف توافقي است كه اين دو هدف براي ايران و 1+5 همزمان با هم تحقق پيدا كند. ايران ميگويد كه تمام تحريمهاي مالي و اقتصادي و زيرشاخههاي آنها بايد در روز توافق از ميان برداشته شود و اين در حالي است كه طرف مقابل هم در حالي كه اصل اين مساله را قبول دارد تاكيد دارد كه ايران هم بايد تعهدهاي فني خود را عملي كرده و سپس انتظار لغو تحريمها را داشته باشد؛ مسالهاي كه در اين مرحله بايد مدنظر داشت اين است كه روز توافق كه ميگويند تحريمهاي ايران در آن تاريخ بايد از ميان برداشته شود با روز اعلام شفاهي توافق متفاوت است. معاون حقوقي و امور بين الملل وزير امور خارجه كشورمان در اين خصوص ميگويد: اگر به توافق برسيم و همه اسناد نهايي شود، آيا با رسيدن به آن ميتوان گفت توافق داريم كه جواب منفي است. بايد مراحل قانوني در كشورها طي شود كه در امريكا كنگره خواسته اين نهاد توافق را بررسي كند و مجلس ما نيز در مصوبه اخير خود خواست كه توافق نهايي به اين نهاد ارايه شود و اگر در 16 تير به يك جمعبندي از توافق برسيم هنوز توافقي نداريم تا اين روال قانوني طي شود كه پس از آن دولتها و كشورها اعلام ميكنند كه توافق داريم و توافق به دست آمده رسميت پيدا ميكند.
متن توافق روز حصول آن منتشر خواهد شد
در حالي كه برخي منتقدان مذاكرات ادعا ميكنند كه تيم مذاكرهكننده ايران و 1+5، توافق هستهاي را چند مرحلهاي كردهاند اما حقيقت ماجرا اين است كه رسيدن به فرمولي براي حل مساله همزماني اجراي تعهدات دوطرف كار آساني نيست. اقدامهاي ايران در بعد هستهاي همگي فني هستند و به زمان بيشتري براي عملي شدن آنها نياز است. در همين راستا يا ايران بايد ابتدا گامهاي محول شده به خود را برداشته و پس از تاييد نظر آژانس بين المللي انرژي اتمي به عنوان ناظر اين توافق، با رفع تحريمها روبه رو ميشد يا آنكه برداشتن گامهاي خود را منوط به اعلام از ميان برداشته شدن تحريمها ميكرد كه با سه مرحلهاي كردن اجراي توافق عملا اين مساله محقق شده است. عراقچي در اين خصوص ميگويد: روند بررسي توافق در مجلس و ديگر نهادهاي تصميم گير در ايران و كنگره امريكا احتمالا يك ماه يا بيشتر زمان ميبرد و در روز توافق است كه غرب تحريمهاي خود را لغو ميكند و ايران مقدمات اجراي كار را فراهم ميكند. اگر 16 تير به توافق برسيم متن توافق حتما منتشر ميشود، اما روز توافق بايد روند خود را در كشورها طي كند البته شوراي امنيت اين موضوع را تاييد خواهد كرد. ترجيح است كه وقتي به جمعبندي برسيم و توافق اعلام شود شوراي امنيت بعد از آن قطعنامه جديد را صادر و آن را تاييد كند.
قطعنامهاي كه ضامن برجام است
در حالي كه روز توافق عملا به گفته عراقچي و ديگر مذاكرهكنندگان ساير كشورها روز پس از تاييد متن در مجلس ايران و كنگره امريكا است اما اصرارهاي ايران براي صدور قطعنامه شوراي امنيت چند روز پس از حصول توافق سرانجام به نتيجه نشسته است و در حقيقت اين قطعنامه حكم همان امضايي را دارد كه برجام به آن نيازمند است. اين قطعنامه ذيل فصل هفتم كه متن آن مطابق نظر ايران نوشته شده است رسما تحريمهاي گذشته ايران را كه به دليل فعاليتهاي هستهاي است تحميل شده بود، كان لميكن اعلام ميكند. بنابراين در شرايطي كه اين توافق حاصل و شوراي امنيت هم آن را تصويب كند، در حقيقت برجام از پشتوانه حقوقي فوقالعادهاي برخوردار خواهد بود. عراقچي در اين خصوص ميگويد: جمعبندي و رسيدن به توافق به عنوان امضاي توافق ياد ميشود در حالي كه اين يك برنامه جامع اقدام مشترك است و نه معاهده يا پيمان كه امضا شود. روز توافق هنوز تصميمي گرفته نشده كه امضايي پاي آن باشد يا نه، اما از نظر ما اصل امضاي شوراي امنيت و تصويب شدن آن در كشورهاست. وقتي قطعنامه شوراي امنيت صادر شود جنبه الزامآور براي كشورها پيدا ميكند. از نظر ما به لحاظ حقوق بينالملل اين يك الزام حقوقي براي 1+5 و ايران ايجاد ميكند، ولي اين ممكن است براي برخي كشورها برتري حقوقي نسبت به قوانين داخلي آنها نداشته باشد. در اثر اين توافق طرف مقابل ملزم به تعهدات خود است. وجود قطعنامه شوراي امنيت از نظر قوانين ما و مجلس مصوبهاي به حساب نميآيد كه مجلس ما ملزم به اطاعت باشد و دولت ملزم به پيروي از الزامات مجلس است، اما در عين حال الزامات حقوق بينالمللي نيز سر جايش است. قطعنامه شوراي امنيت به عنوان ضامن اجراي توافق نهايي طبق الزامات حقوق بينالملل صادر خواهد شد و ضمانتي براي اجرايي شدن توافق نهايي خواهد بود و اگر كنگره امريكا بخواهد رد كند، دولت امريكا موظف است وتو كند. اگر توافق اجرايي نشود ايران حق خود را محفوظ خواهد داشت كه به برنامه قبلي بازگردد.
يك منبع آگاه در جمع خبرنگاران:
70 درصد از ضميمه فني برجام تمام شده است
مذاكرات هستهاي ميان ايران و 1+5 در دو مسير موازي سياسي و فني در وين ادامه دارد. ايران و شش كشور مقابل آن يك بار در لوزان در نتيجه مذاكرات فشرده دو هفتهاي به راهكاري مشترك در بسياري از سرفصلهاي مورد مذاكره دست يافتند اما پس از بازگشت تيمها به پايتختهايشان، 1+5 و در راس آنها امريكا در برخي مسائل به تفاهم رسيده زياده خواهيهاي جديدي را مطرح كرد. يك منبع آگاه روز گذشته در وين در جمع خبرنگاران در اين خصوص گفت: اكثر مواردي كه در ضميمه فني برجام مطرح شده و هنوز حل نشده است پس از لوزان مطرح شده است. اين منبع آگاه در خصوص مختصات مباحث فني در برجام ميگويد: توافق نهايي جامع هستهاي يك ضميمه فني خواهد داشت كه حدود 30 صفحه خواهد بود. اين ضميمه فني بر روي مسائل فوردو، اراك، تحقيق و توسعه، نظنز و يك سري مسائل راجع به ماشينهاي توليد ايزوتوپهاي پايدار استوار است. در خصوص بسياري از جزئيات اين ضميمه فني به نتيجه رسيده ايم اما هنوز جزئياتي است كه اميدوار هستيم بتوانيم ظرف امروز و فردا آن را نهايي كنيم. اين ضميمه هنوز نهايي نشده است البته متن جديد تميزتر شده نوشته شده اما هنوز مواردي حل نشده باقي مانده است. وي در خصوص چالشهاي باقي مانده در متن فني به خبرنگاران گفت: حساسيت بر روي مواردي مانند فوردو، در خصوص متالورژي سوخت، بازفرآوري، سانتريفيوژهايي كه براي ايزوتوپهاي پايدار بايد طراحي شوند و همچنين سانتريفيوژهايي كه اورانيوم به آنها تزريق نخواهد شد اما تا حد تست مكانيكي قابل كار كردن هستند؛ هنوز وجود دارد و در حال بررسي راهكارهاي متفاوت براي باز كردن اين گرهها هستيم البته اين موارد هنوز با چالشهايي براي حل و فصل نهايي روبه رو است. وي در خصوص ميزان تميز شدن متن ضميمه فني افزود: ميتوان گفت كه حدود 70 درصد از ضميمه حل شده است و 30 درصد باقي مانده هم قابل حل و فصل است و اميدوار هستيم كه بخشي از آن در چند ساعت آتي حل شود و موارد سختتر هم در جمع وسيعتري كه مذاكرات فني و سياسي را توامان شامل شود، حل و فصل شود. وي با بيان اينكه در مجموع به نتيجه مذاكرات خوشبين هستيم، افزود: در حال حاضر هم ميتوان با احتياطي نسبت به نتيجه نهايي خوشبين بود. در مذاكرات هركدام از طرفين به دنبال ايده آل خود هستند و بر همين اساس ما به دنبال مذاكرات برد – برد هستيم. وي با اشاره به اينكه بنيان و شالوده سياستهاي ايران در مذاكرات از ابتدا بر اين اصل استوار بوده است كه هيچ كدام از فعاليتهاي هستهاي ايران تعطيل نخواهد شد، گفت: نشاط هستهاي ايران كماكان برقرار خواهد بود و در بسياري از شاخههاي اصلي، فعاليتهاي ايران شتاب بيشتري خواهد گرفت كه از آن جمله ميتوان به بحث ساخت نيروگاه و كاربرد فناوري هستهاي در رشتههاي مختلف، اشاره كرد. به عنوان نمونه در نتيجه اين توافق ايران ميتواند به گردونه كشورهاي معدودي وارد شود كه در بخش ايزوتوپهاي پايدار فعال هستند. براي فعاليت ايزوتوپهاي پايدار بايد در سانتريفيوژهايي كه در حال حاضر در اختيار داريم تغييراتي ايجاد كنيم كه قابليت استفاده براي توليد ايزوتوپهاي پايدار را داشته باشد. در اين خصوص در حال رايزني با يكي از كشورهاي 1+5 هستيم كه در چارچوب همين گفتوگوها با 1+5 است. ما در حال نزديك شدن به مراحل نهايي تنظيم تفاهمنامهاي در خصوص همكاريهاي مشترك در اين زمينه هستيم. وي در خصوص دستاوردهاي سفر يوكيا آمانو، مدير كل آژانس بينالمللي انرژي اتمي به تهران گفت: آژانس بينالمللي انرژي اتمي از چندين سال پيش بهانهاي را تحت عنوان مطالعات ادعايي مطرح كرد كه در سايه آن ادعا ميكنند كه بر اساس اطلاعاتي كه از منابع غيررسمي و ناصحيح دريافت كردهاند ايران را متهم به انحراف در برنامه صلح آميز هستهاي ميكنند. جمهوري اسلامي ايران به دنبال حل اين مساله است و اعلام كرده است به ترتيبي كه آژانس بينالمللي انرژي اتمي بتواند در چارچوب ملاحظات خود آژانس اين مساله را حل و فصل كند؛ ايران همكاريهاي لازم را به عمل خواهد اورد. اين منبع آگاه با اشاره به اينكه روز گذشته هم گروهي با هدايت معاون يوكيا آمانو، مدير كل آژانس بينالمللي انرژي اتمي به ايران سفر كردند، گفت: اين سفر در چارچوب تلاشها و رايزنيها براي حل و فصل مساله ابعاد احتمالي نظامي برنامه هستهاي ايران كه مورد ادعاي غرب است، است. مساله پيام دي از نظر ايران هيچ گونه پيچيدگي نداشته و ابهامي هم ندارد چرا كه ايران هيچ گونه انحرافي در برنامه هستهاي صلح آميز خود نداشته است. باب ادعاهاي واهي نبايد به گونهاي باز بماند كه طرف مقابل هرزمان اراده كرد ايران را تحت فشار قرار دهد. جمهوري اسلامي ايران بارها از آژانس بينالمللي انرژي اتمي خواسته است كه مستندات خود را ارائه كند اما طرف مقابل تاكنون موفق به ارائه يك سند مستند هم نشده است. اين منبع آگاه در پاسخ به اين پرسش كه آيا در سفر آمانو به تهران، دو طرف به فرمول خاص و جديدي براي حل مساله پيامدي رسيدند يا خير؟ با اشاره به اينكه مذاكرات در جريان است و نميتوان در خصوص جزئيات سخن گفت، افزود: تفاهم كلي براي حل مساله صورت گرفته است و در چارچوب آن تفاهم كلي كه هم آژانس بتواند به نتيجه مدنظر خود برسد و هم نظر جمهوري اسلامي ايران تامين شود، حركت خواهيم كرد. در اين تفاهم كلي هم به هيچوجه از خطوط قرمزي كه براي تيم مذاكره كننده تعيين شده است، عبور نخواهد شد. در پاسخ به اين سوال كه آيا اين چارچوب تفاهم كلي با استناد به طرح ايران است ؟ گفت: اين تفاهم كلي است كه در چارچوب مذاكرات ايران و 1+5 شكل گرفته است. اين منبع آگاه در پاسخ به اين سوال كه آيا در دو روز باقي مانده، 30 درصدي كه از ضميمه فني به نتيجه نرسيده، قابل حل است ؟ گفت: ما تمام تلاش خود را ميكنيم. در اين چند روز گذشته هم بسياري از مسائل حل شد. از حل مسائل باقي مانده نااميد نيستيم. هدف طرفين اين است كه در چارچوبهايي كه پيش از اين هم گفته شده است بتوانيم موضوعات باقي مانده را جمع كرده و متن را تميز كنيم. وي در خصوص بحثهاي مطرح شده در خصوص انتقال سوخت مازاد ايران به خارج از كشور هم گفت: براي كاستن از ذخاير سوختي كه داريم سه راه وجود دارد: نخستين راه رقيقسازي است كه كاري غيرمنطقي است اما به آن اشاره هم شده است. راه دوم اين است كه سوخت غني شده را بفروشيم و ما به ازاي آن سوخت طبيعي دريافت كنيم و البته هزينه غني سازي سوختي را هم كه فروخته ايم دريافت ميكنيم. در مواردي هم كه براي ذخاير اوليه نيست و براي ذخاير بعدي است ميتوانيم توليد به مجتمع سوخت بكنيم. اين سه امكان از نظر فني وجود دارد و بر روي هر سه اين موارد هم كار ميشود اما هنوز در اين خصوص به نتيجهگيري خاص و واحدي نرسيده ايم.
∎