جمعیت پذیری، توسعه و گسترش شهرها موجب شده تا موضوع ترافیک شهری مهم ترین دغدغه مدیران شهری باشد. مترو یا قطار شهری از جمله شبکه های حمل و نقل زیرزمینی است که نقش برجسته ای در جابجایی مسافر و رفع گره های ترافیکی دارد. پیشینه مترو در جهان به تاریخ ۱۰ ژانویه سال ۱۸۶۳ می رسد. در این سال قدیمی ترین شبکه حمل و نقل زیرزمینی جهان در لندن به بهره برداری رسیده است. نخستین خط متروی لندن ، خط متروپولیتن بود که در مرکز این شهر به راه افتاد.

کتاب روی ریل خدمت: تاریخ شفاهی خط یک قطار شهری مشهد

مشهد به عنوان کلان شهر مذهبی، تقریباً 147 سال پس از لندن دارای قطار شهری شد. وجود مشکلات ترافیکی و سرعت جابجایی مسافر موجب شده تا نخستین پژوهش های جامع حمل ونقل شهر مشهد بین سال های 1373 تا 1378 به وسیلۀ پژوهشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی شریف انجام شود. بر پایه این مطالعات شهر مشهد نیازمند چهار خط مترو است. عملیات اجرایی خط یک قطار شهری از اواسط سال 1379 آغاز گردید. احداث مسیر بخش اول خط یک قطار شهری مشهد (از وکیل آباد تا میدان نخریسی) نیز در سال 1386 به پایان رسید و این خط در اسفند ماه سال 1389 پس از ده سال به بهره برداری رسید. خط یک قطار شهری مشهد با ظرفیت جابجایی روزانه 170 هزار مسافر طی 16 ساعت به مسافران خدمات ارائه می دهد.

گزارش مهم روز را بخوانید؛ 

احتمال فروریزش‌ مسیر ریلی راه‌ آهن تهران- مشهد در منطقه ورامین

پل اتومبیل رو و بارانداز ریلی مرزی آستارا به زودی تکمیل می شود

مسائل و مشکلات و تجربه های مدیریتی در زمینۀ قطار شهری موجب شده تا طرح تاریخ شفاهی قطار شهری مشهد بر اساس خاطرات و تجربیات مدیران، پیمانکاران و تمام عوامل این پروژه مورد توجه قرار گیرد. هدف از طرح تاریخ شفاهی قطار شهری مشهد، انجام مصاحبه ها با متصدیان، ثبت تجربه و دانش آنهاست تا با تبدیل شدن این مصاحبه ها به یک منبع با ارزش مطالعاتی برای پژوهشگران، مدیران این حوزه به تاریخ و ثبت داشته های این صنعت کمک کرده باشند.

مهم ترین اهداف این طرح عبارت اند از:

1- تبیین اهمیت مترو در حمل ونقل درون شهری مشهد

2- نقش مترو در گسترش شهری مشهد

3- تبیین انتخاب مسیر اجرای طرح

4-  نقش مشاوران و پیمانکاران در عملیاتی کردن پروژه قطار شهری مشهد

5- مصاحبه با مؤسسین و مؤثرین متروی مشهد

6- ایجاد آرشیوی از عکس و مصاحبه و اسناد

در این طرح با استفاده از تاریخ شفاهی به نحوه ایجاد شرکت قطار شهری مشهد و مراحل ساخت و تهیه واگن های قطار شهری و هزینه ها و تجربیات مدیران قطار شهری پرداخته می شود. مراحل مطالعاتی این طرح به پایان رسیده و نخستین مصاحبه ها توسط کارشناسان تاریخ شفاهی که اغلب دانشجویان دکترا یا کارشناسی ارشد تاریخ هستند در حال انجام است. پس از اتمام مصاحبه ها و پیاده سازی، ویرایش و تدوین، نتایج این طرح در قالب کتابی منتشر و عرضه خواهد شد.