به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ گروه نظامی خصوصی واگنر به فرماندهی «یوگنی پریگوژین» از شب گذشته علیه نظامیان ارشد این کشور همچون «سرگئی شویگو» وزیر دفاع و «والری گراسیموف» رئیس ستاد ارتش معترض شده و با هدف برکناری آن‌ها اقدام به شورش مسلحانه کرده است.
 
اختلافات گروه واگنر با ارتش و وزارت دفاع روسیه از مدت‌ها پیش و در مورد شیوه مدیریت عملیات جنگی در اوکراین آغاز شده بود.

در حالی که پریگوژین هدف خود از چنین اقدامی را برپایی عدالت نامیده اما نهادهای رسمی روسیه این تمرد و سرکشی را به خنجر از پشت زدن تعبیر کرده‌اند که شرایط داخلی روسیه را آن هم در بحبوحه جنگ، با آشوب مواجه ساخته است.

از کیوسک هات‌داگ فروشی تا میزبانی ژاک شیراک و پوتین!

یوگنی پریگوژین متولد ۱۹۶۱، یک الیگارش روسی است که صاحب رستوران‌ها و شرکت‌های پذیرایی متعدد است که برای کرملین خدمات ارائه می‌دهند.

پریگوژین اکنون شبکه‌ای از شرکتهای با نفوذ، از جمله شرکت مزدور تحت حمایت دولت روسیه، "واگنر گروپ" و سه شرکت متهم به دخالت در انتخابات ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ ایالات متحده را کنترل می‌کند.

بر اساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۲۲ توسط Bellingcat ،The Insider و Der Spiegel انجام شد، فعالیت‌های پریگوژین "به شدت با وزارت دفاع روسیه و بازوی اطلاعاتی آن، GRU" ادغام شده است.

پس از سال‌ها انکار ارتباط‌اش با واگنر، پریگوژین سرانجام تأیید کرد که او بنیانگذار واگنر در ماه مه ۲۰۱۴ برای حمایت از نیروهای روسی در جنگ دونباس (شرق اوکراین) بوده است.

پریگوژین گفته بود: در تاریخ اول مه ۲۰۱۴، یک گروه متشکل از "میهن‌پرستان" زاده شد که بعدا گروه "بی.تی.جی واگنر" نام گرفت.

پریگوژین معروف به "سرآشپز پوتین" بود چون در بسیاری از قراردادهای تهیه غذای کرملین نقش داشت. وی زمانی کارش را با یک کیوسک هات‌داگ فروشی شروع کرد اما بعدا کارش رونق گرفت و رستوران مجللی در سن‌پترزبورگ باز کرده و نظر ولادیمیر پوتین را به خود جلب کرد.

پوتین در زمان دولت اولش یکبار با ژاک شیراک، رئیس‌جمهور اسبق فرانسه در یکی از رستوران‌های پریگوژین شام خورده بود.

 ناگهان در روسیه چه خبر شد؟

ماه‌ها بود که پریگوژین، فرماندهی عالی روسیه را به سوءاستفاده از جنگ اوکراین و ناکامی در آن متهم می‌کرد و بارها و بارها وزیر دفاع و فرماندهی نظامی این کشور از سوی او متهم می‌شدند.

وزارت دفاع روسیه هم که در ماه‌های اخیر در مظان اتهامات گسترده قرار گرفته بود در اوایل ماه جاری میلادی تصمیم گرفت تا همه "مزدوران" را تحت کنترل گیرد و با آنها قرارداد امضا کند؛ حرکتی که به عنوان تلاش برای تسلط و کنترل بر گروه واگنر دیده شد.

با این حال پریگوزین زیر بار نرفت و حاضر نشد تا در برابر سلسله مراتب نظامی روسیه قد خم کند.

وی ساعاتی پس از حمله ادعا شده به اردوگاه واگنر در اظهاراتی ملتهب وزارت دفاع روسیه را متهم کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را در مورد تهدیدی که اوکراین پیش از حمله فوریه ۲۰۲۲ داشت، فریب داده است. او همچنین انگیزه‌های روسیه برای جنگ را زیر سوال برد.

در پی این اظهارات و بر اساس گزارش‌های خبری، پریگوژین ظاهرا به نیروهایش که تعدادشان به ۲۵ هزار نفر می‌رسد دستور داده تا در مناطقی از داخل خاک اوکراین که تحت تصرف داشتند، به داخل مرزهای روسیه بیایند و همین امر مسکو را وا داشته تا وضعیت فوق‌العاده اعلام کند و در مناطق مختلف مسکو و شهر روستوف که نیروهای واگنر به آن وارد شده‌اند، نیروهای ویژه مستقر شوند.

از طرفی خدمات امنیتی روسیه هم پس از این تحولات برای پریگوژین پرونده باز کرده و او را به راه اندازی یک کودتا متهم کرده است. دادرسی کیفری هم برای پریگوژین آغاز شده، امری که می‌تواند در نهایت او را زندانی کند و سقوط چشمگیر یکی از برجسته‌ترین چهره‌های روسیه را در پی داشته باشد.

اولین واکنش پوتین؛ آنچه با آن روبه‌رو هستیم خیانت است

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه تاکید کرد باید تلاش‌ها و هماهنگی میان نیروهای روسیه بیشتر شود.

پوتین افزود: آنچه امروز با آن روبه رو هستیم خیانت داخلی است و ما در روسیه به اتحاد همه نیروها نیاز داریم. باید اختلافات کنار گذاشته شود. به جنگجویان واگنر هشدار می‌دهم در زمانی که روسیه با مبارزه سختی مواجه است، تسلیم ماجراجویی‌های جنایتکارانه نشوند. هر گونه ناآرامی داخلی تهدیدی مرگبار برای دولت و به مثابه یک سیلی برای مردم روسیه است. برخی تلاش دارند تا کشور به سمت جنگ داخلی سوق داده شود.

وی ادامه داد: من برای زندگی و امنیت مردم روسیه و کشور می‌جنگم و اکنون روسیه به اتحاد همه نیروهایش نیاز دارد. آنچه ما با آن روبه‌رو هستیم خیانت است، منافع شخصی به خیانت به کشور منجر شده و به همین دلیل نیروهای ما با آن درگیر هستند. همه کسانی که مسیر خیانت را در پیش گرفته‌اند، مجازات خواهند شد و به نیروهای مسلح دستورات لازم داده شده است.

رئیس جمهوری روسیه تصریح کرد: من به عنوان رئیس جمهور و فرمانده کل قوا هرآنچه ممکن باشد برای دفاع از کشور انجام خواهم داد و کسانی که سازماندهی کرده و شورش مسلحانه راه انداخته‌اند، پاسخگو خواهند شد. هرکس شورش را سازماندهی می‌کند، در تلاش است کشور را به تسلیم و جنگ داخلی سوق دهد. وضعیت ضد تروریستی در مسکو و تعدادی از استان‌ها اعلام شده و اقداماتی برای بازگرداندن ثبات به روستوف انجام خواهد شد. من از کسانی که به این مسیر می‌روند می‌خواهم که این اقدامات جنایتکارانه را کنار بگذارند.

جنگ شناختی غرب علیه روسیه

از سویی؛ گرچه اقدامات گروه واگنر از نظر شکلی با توجه به درگیر بودن روسیه در جنگ اوکراین، می‌تواند آثار روانی مخربی را به‌دنبال داشته باشد اما این گروه از نقطه‌نظر ماهیتی فاقد حداقل توان لازم برای به چالش کشاندن ارتش روسیه است‌ و احتمال اینکه واگنر بتواند موفقیت قابل توجهی به دست آورد، بسیار اندک است.

از آن سو اما؛ از ابتدای بروز درگیری میان طرفین در آخرین ساعات شب گذشته، نوع پردازش این رویداد از سوی رسانه‌های غربی از جهات مختلف حائز اهمیت است و نشان از یک برنامه‌ریزی هدف‌مند برای بهره‌برداری حداکثری از این موضوع دارد.

ابعاد و شیوه مواجهه کشورها و رسانه‌های غربی در قبال این موضوع را باید در راستای سناریوی جنگ ترکیبی با محوریت جنگ شناختی علیه روسیه ارزیابی کرد که تلاش عامدانه آنها برای وخیم نشان دادن اوضاع روسیه شاهدی بر این مدعاست.   

راهبرد جنگ‌های موج چهارمی و ترکیبی با محوریت جنگ شناختی و عملیات روانی به خمیرمایه سیاست‌های راهبردی غرب علیه مخالفین تبدیل شده و می‌کوشند از این طریق در کنار گسترش جنگ‌های نیابتی، بیشترین ضربه را به طرف مقابل وارد کنند.

این سناریوی غربی‌ها البته از آغاز جنگ اوکراین به وضوح مشخص بود و ایالات متحده آمریکا بیش از آنکه در این معرکه بر به‌کارگیری غرب‌گرایان اوکراینی مانند زلنسکی و اعضای ناتو به عنوان بازوی نیابتی خود در حوزه قدرت سخت متکی باشد، بر استفاده از انواع تکنیک‌های جنگ شناختی متمرکز شد.

گزارش از علی پیراینده