عکس: AFP
گروه دیپلماسی: هتل کوبورگ وین ظهر دیروز شاهد ورود وزرای خارجه ایران و آمریکا برای مذاکره بر سر نگارش متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود تا در فاصله سه روز مانده به ضرب الاجل 30 ژوئن (9تیر) و با پیوستن دیگر وزرای خارجه 1+5، برخی اختلافات باقی مانده میان طرفین حل شود. وزیر خارجه آمریکا پیش از شروع دیدار با همتای ایرانی اش گفت موضوعات دشوار و کار سختی پیش‌رو داریم، ولی برای دستیابی به توافق امید هست. همزمان وزیر خارجه ایران نیز گفت ما هم با این نکته موافقیم که امید برای توافق وجود دارد.
به گزارش «ایرنا»، جان کری وزیر خارجه آمریکا که پشت میز مذاکره با ظریف و معاونانش نشسته بود رو به دوربین‌های خبرنگاران افزود: «یکسری مسائل سخت همچنان باقی است، ولی همه خواهان دستیابی به توافق هستند.» ظریف هم این سخنان را تایید کرد و گفت: «ما هم با این نکته موافقیم که امید برای توافق وجود دارد.» پیش‌تر وزیر خارجه ایران رسیدن به توافق خوب را از مهلت مذاکرات مهم‌تر دانسته بود. محمدجواد ظریف روز شنبه در گفت‌وگو با شبکه «العالم» در وین گفت: «رسیدن به توافق خوب، مهم‌تر از مهلت مذاکرات است، و هر توافقی باید حقوق مردم ایران را تضمین، و تحریم را لغو کند.» ظریف افزود: «مذاکرات را براساس راه‌حل‌های به دست آمده در لوزان، ادامه می‌دهیم.»
نخستین نشست هیات‌های مذاکره‌کننده ایران و آمریکا به ریاست ظریف و کری ظهر‌دیروز در وین پس از یک ساعت و نیم به کارخود پایان داد و مجددا با وقفه‌ای دو‌ساعتی از سر گرفته شد. این سومین مذاکره ظریف و کری برای رفع اختلافات و نگارش متن توافق جامع محسوب می‌شود. این دو پیش از این در ژنو و نیویورک برای کاستن از اختلاف‌ها با یکدیگر مذاکره کرده بودند.
در چند روز اخیر رسانه‌های خبری از باقی ماندن اختلافات میان طرفین خبر دادند. اختلافاتی که احتمالا مذاکره‌کنندگان را ناچار خواهد کرد، تا چند روزی از زمان تعیین شده برای حصول توافق جامع عبور کنند. در همین ارتباط خبرگزاری رویترز در گزارشی از باقی بودن اختلافات عمده میان طرفین خبر داده و به نقل از دیپلمات‌ها نوشته است که انتظار می‌رود مذاکره‌کنندگان این هفته روزهای سختی را پیش‌رو داشته باشند. رویترز با اشاره به این اختلافات و احتمال از دست رفتن موعد تعیین شده نوشته است دیپلمات‌ها ضرب‌الاجل اصلی مذاکرات را 9 ژوئیه (18 تیر) می‌دانند، یعنی روزی که فرصت دولت آمریکا برای ارائه متن توافق هسته‌ای به کنگره این کشور به پایان می‌رسد. براساس قانونی که کنگره آمریکا ماه گذشته به تصویب رساند، کاخ سفید باید هر توافقی با ایران را نهایتا تا 9 ژوئیه به کنگره ارائه کند و نمایندگان آمریکایی هم 30 روز برای بررسی و نظر دادن در مورد آن زمان خواهند داشت. براساس‌بندی از قانون بازنگری توافق هسته‌ای با ایران، که عملا روند اجرای توافق هسته‌ای احتمالی را کند می‌کند، اگر دولت آمریکا در مهلت مقرر توافق را به کنگره ارائه نکند، دوره بازنگری کنگره به 60 روز افزایش می‌یابد.
به نوشته رویترز، در شرایطی که بخش اعظم توافق علنی خواهد شد، اما دیپلمات‌های غربی گفته‌اند که بخش‌هایی از این توافقنامه علنی نخواهد شد.» این گزارش می‌افزاید: «با این حال، یک مقام ارشد ایالات‌متحده می‌گوید کنگره به تمام جنبه‌های توافقی که در وین به دست می‌آید، دسترسی خواهد داشت.»
در مقابل اما عضو ارشد مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با بیان اینکه تغییر مواضع برخی کشورهای 1+5 بعد از مذاکرات لوزان کار را مقداری سخت‌تر کرده است، تاکید کرد تمدید مذاکرات فعلا در دستور کار نیست و تیم مذاکره‌کننده تلاش می‌کند در تاریخ تعیین شده به جمع‌بندی برسد. «سیدعباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه ایران روز شنبه در گفت‌وگو با شبکه خبری «العالم» در وین گفت: «فعلا تمدید در دستور کار ما نیست، بنای ما این است که در تاریخ تعیین شده به یک جمع‌بندی برسیم؛ و اگر مقدور نشود، ممکن است کار ما چند روزی ادامه پیدا کند تا بشود جمع‌بندی کرد.» عراقچی تاکید کرد: «به دنبال رسیدن به جمع‌بندی هستیم و در این دوره بنای تمدید به‌صورت ادوار قبلی را نداریم که چندین ماه تمدید بشود ولی ممکن است چند روزی نیاز باشد که کار ادامه پیدا کند.»
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای درباره میزان پیشرفت مذاکرات نیز گفت: «فکر می‌کنم در موقعیتی نیستم که از درصد پیشرفت خاص صحبت کنم، به‌خصوص که کار در بعضی قسمت‌ها کمی جلو رفته و در بعضی قسمت‌ها کیفی جلو رفته است.» او در ادامه تاکید کرد: «ما یک متن اصلی توافق داریم و چندین متن ضمیمه و در هر کدام از اینها یک مقداری کار جلو رفته است و نمی‌شود در مجموع الان جمع‌بندی کرد که چقدر کار جلو رفته است؛ ولی بخش نسبتا خوبی از کارها انجام شده است، قسمت زیادی از متن نهایی شده است، البته آن قسمت‌هایی که باقی مانده ارزش کیفی و محتوایی خودش را دارد که باید درخصوص آنها توافق شود.»
عراقچی ادامه داد: «ما در خیلی از موارد در لوزان به راه‌حل‌های خوبی رسیدیم و الان آن راه‌حل‌ها پیاده می‌شود؛ ولی در بعضی موارد در لوزان به راه‌حل نرسیدیم و همچنین برخی راه‌حل‌هایی که در لوزان به آنها رسیدیم پاسخگو نیست؛ به‌خصوص اینکه بعد از لوزان برخی از کشورهای 1+5 اظهاراتی داشتند و مواردی را مطرح کردند و تغییراتی در مواضع‌شان مشاهده شد و این یک مقدار کار را سخت‌تر کرده است؛ ما در حال بحث در این موارد هستیم و امیدواریم بتوانیم اینها را مجددا به یک نظم معقول درآوریم تا ان‌شاءالله کار نگارش را در پی آن انجام دهیم.»
4 موضوع حل نشده
همزمان با این تحولات و در زمانی که احتمالات از تمدید چند روزه مذاکرات به دلیل اختلافات خبر می‌دهد، یک دیپلمات غربی در وین، گفت تا زمان رسیدن به یک توافق هسته‌ای تاریخی با ایران، موضوعات متعددی در گفت‌وگوها به‌صورت جدی لاینحل مانده‌اند. به گزارش خبرگزاری «صدا و سیما» به نقل از خبرگزاری «فرانسه» از وین این دیپلمات گفت: «دشوارترین موضوعات نیازمند حل شدن در روزهای آتی هستند؛ شفاف‌سازی، بازرسی، ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران و تحریم‌ها؛ این موضوعات بزرگ، که بر سر آنها توافقی صورت نگرفته، هنوز هم به شدت لاینحل مانده‌اند.»
سه‌شرط فابيوس براي‌توافق با ايران
لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه که برای پیوستن به مذاکرات هسته‌ای ایران ديروز به وين رفت به خبرنگاران گفت: برای رسیدن به توافقی «محکم» با ایران، این کشور باید سه شرط را بپذیرد.
به گزارش بي.بي.سي، فابیوس محدود کردن درازمدت ظرفیت تحقیق و توسعه، بازرسی‌های سخت‌گیرانه از تاسیسات ایران، از جمله مراکز نظامی و بالاخره بازگشت خودکار تحریم‌ها در صورت نقض تعهدات ایران را «شرایط لازم» برای رسیدن به توافق جامع عنوان کرد.
او گفت: ما به‌دنبال توافقی قاطع هستیم که در عین به رسمیت شناختن برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، پیشگیری از دستیابی ایران به تسلیحات اتمی را تضمین کند. دیروز همچنین یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای شرکت در مذاکرات اتمی وارد وین شد.
عكس: ایرنا