طرح ارایه شده در ذیل، برای عقد قرارداد بیمه تکمیلی درمان رانندگان بخش حمل کالای جاده ای (به صورت موقت) مادامی که صندوق ذخیره و حمایت رانندگان در این بخش تشکیل نشده، پیشنهاد شده است.

مقدمه

همانگونه که می دانیم چهارمین سال اجرای بیمه تکمیلی درمان رانندگان بخش حمل کالای جاده ای در نیمه مرداد ماه سال جاری به زودی فرا می رسد.

با وجود این که براساس طرح شکایت یکی از شرکت های حمل  ونقل کالا در دیوان عدالت اداری در سال گذشته مصوبه شماره 205 شورای عالی ترابری با موضوع الزام به پرداخت وجه بیمه تکمیلی درمان رانندگان حمل کالا از محل منابع شرکت ها ابطال گردیده بود براساس ابلاغ مدیریت دفتر حمل کالای سازمان راهداری این بیمه تا پایان قرارداد ادامه دارد.

با این وصف به نظر می رسد اراده متولی دولتی برای کمک به رانندگان این بخش، بر تداوم ادامه بیمه تکمیلی دست جمعی آنها قرار دارد.

با یک جستجوی ساده در پایگاه خبری تین نیوز مشاهده می شود که بیش از بیست و چند مورد مقاله و خبر و اظهار نارضایتی یا هشدار در مورد نواقص اجرای طرح بیمه تکمیلی رانندگان کامیون در آن منتشر شده است که سابقه اولین خبر به شماره 171357 مورخه 17/05/1397 تحت عنوان ابهامات بیمه تکمیلی رانندگان کامیون و درست دو روز پس از اجرایی شدن قرارداد بیمه تکمیلی درمان با شرکت بیمه آتیه سازان حافظ برمی گردد.

در طول این سالها انگشت اتهام (انتقادها ونارضایتی ها) غالبا به سمت شرکت بیمه گر به دلیل برآورده نشدن انتظارات بیمه شدگان گرفته شده بود و مصاحبه های مسئولان وقت و تاکید آنها بر رایگان بودن این بیمه، این ضرب المثل را در ذهن متبادر می کرد که دندان اسب پیش کشی را نباید شمرد.

در این میان مهمترین موضوع یعنی انطباق منابع و مصارف و سپردن ریش و قیچی به بیمه گذار؛ هنگامی که بیمه شده از بیمه گذار کاملا جدا است به عنوان یک معضل هرگز مورد توجه قرار نگرفته بود.

شاید به دلیل صدور رای در دیوان عدالت اداری امکان ادامه بیمه تکمیلی حداقل به شیوه چهار سال گذشته میسر نباشد، زیرا به نظر می رسد این دادنامه صادره می تواند مستند کافی برای تقاضای پیگرد در خصوص رسیدگی به دریافت و پرداخت و مانده وجوهی باشد که در طول چهار سال گذشته از بابت بیمه تکمیلی بر مبنای درصدی از کرایه از بارنامه کسر شده ولی در زمان پرداخت بر مبنای حق بیمه ماهیانه بیمه شده به بیمه گر پرداخت شده و این امر مسلما موجب ایجاد مانده وجوهی خواهد شد که متعلق به پرداخت کننده این وجوه بوده است.

در خصوص تشکیل صندوق ذخیره و حمایت رانندگان حمل کالای جاده ای کشور به عنوان یک متولی رسمی فراگیر که بتواند تمامی امور اقتصادی و عام المنفعه و رفاهی رانندگان این بخش را به عهده بگیرد به عنوان یکی از راهکارهای اصولی بارها توسط پژوهشگران این حوزه پیشنهاداتی ارائه شده که متاسفانه تاکنون از نتایج در دستور کار قرار داشتن ان اطلاعی در دست نیست.

در این خصوص می توان به مقاله ای به شماره خبر 236173 منتشر شده در تین نیوز به تاریخ 26/07/1400 اشاره نمود.

تشکیل صندوق ذخیره و حمایت رانندگان حمل و نقل کالای جاده ای با اخذ اجازه تشکیل و تدوین اساسنامه و تعیین هیئت امنا در چهارچوب مقررات و قوانین که بتواند به طور شفاف تمامی امور درآمد زایی مختلف مرتبط با رانندگان کامیون را که تاکنون در اختیار گروه های خاص قرار داشته است را به دست گیرد یکی از مهمترین گام های اصلاح امور خواهد بود.

فرصت کم باقیمانده تا پایان قرارداد بیمه تکمیلی رانندگان نباید بهانه ای باشد که مدیران مربوطه با طرح نیازبه ایجاد زیرساخت های اصولی  از انجام خدمت به رانندگان غافل بمانند.

تا تشکیل و راه اندازی این صندوق (پیشنهادی) برای تداوم بیمه تکمیلی رانندگان حمل کالای جاده ای می توان از شیوه های اجرایی استفاده نمود که یک بانک عامل (منتخب) طرف حساب انجام امور مالی و دریافت و پرداخت وجوه بیمه تکمیلی قرار گیرد تا دست تشکلات صنفی مختلف از موضوع دسترسی به این وجوه کوتاه گردد، زیرا همانطوری که قبلا توضیح داده شد مانده وجوه مصرف نشده بیمه تکمیلی متعلق به پرداخت کننده آن به صورت امانت خواهد بود و بیمه گذار در هر زمان مکلف به پاسخگویی در این خصوص خواهد بود.

شرح طرح

یک) در این طرح به دلیل این که درج مشخصات مالک کامیون در صدور بارنامه تاکنون مغفول مانده و اساسا کرایه حمل مندرج در بارنامه متعلق به مالک کامیون است و راننده دارای کارت هوشمند و شاغل نمی تواند بدون اذن مالک اقدام به دخل و تصرف در این وجوه و تخصیص آن به هزینه بیمه تکمیلی خود بنماید، لازم است سازمان راهداری، ترتیبی اتخاذ نماید که با صدور بارنامه، مالکان اجازه برداشت از کرایه حمل بابت بیمه تکمیلی راننده شاغل را داده باشند.

انجام این امر توسط مدیریت دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات سازمان و درج متنی مرتبط با موضوع در بارنامه ها امکان پذیر خواهد شد. قطعا خود مالکانی که بر روی کامیون خود اشتغال دارند نیازی به تفکیک و طبقه بندی جداگانه ای نخواهند داشت.

دو) حق بیمه تکمیلی که توسط راننده با داشتن کارت هوشمند فعال از طریق صدور بارنامه پرداخت می شود تابع رعایت جدولی خواهد بود که میزان حق بیمه را به صورت شناور محاسبه و تعیین می نماید.

 (به طور مثال بارنامه های صادره تا سقف دو میلیون تومان کرایه پایه می تواند به میزان دو درصد و مازاد کرایه تا سقف پنج میلیون تومان یک درصد و کرایه های بیش از پنج میلیون تومان تا سقف ده میلیون تومان نسبت به مبلغ مازاد نیم درصد و نیز یا کرایه های بالغ بر ده میلیون تومان مثلا دو دهم درصد)

این امر می تواند عدالت نسبی را برای دریافت وجه بابت بیمه تکمیلی از رانندگان ایجاد نماید.

سه) بیمه گذار می تواند هر یک از تشکلات صنفی متولی رانندگان حمل کالای جاده ای و یا ترکیبی از گروه هایی مختلف تشکلات رانندگان و کامیونداران و شرکت های حمل و نقل کشور باشد زیرا هنگامی که سیستم دریافت و پرداخت وجوه بیمه تکمیلی خارج از این تشکلات شکل می گیرد؛ وظایف بیمه گذار منحصرا به نظارت بر اجرای قرارداد، حق پیگیری های حقوقی و قضایی و سایر مطالبات بیمه ای طبق قرارداد خواهد بود.

چهار) وجوه مکسوره از بارنامه های صادره بر اساس جداول موضوع بند سه انحصارا به یک حساب کل متمرکز نزدیکی از بانک های عامل و بر اساس توافق نامه مدیر عامل بانک مربوطه و دستگاه دولتی متولی تحت عنوان بیمه تکمیل درمان رانندگان واریز و سپرده گذاری کوتاه مدت خواهد شد.

بانک عامل پس از افتتاح حساب کل، موظف به نگهداری جزء حساب در حساب هایی به نام (راننده دارای کارت هوشمند فعال) خواهد بود این حساب های پس انداز منحصرا منطبق بر کد ملی راننده و کارت هوشمند وی خواهد بود.

پنج) بانک عامل مکلف است با اعلام بیمه گذار در پایان هر ماه به میزان قسط بیمه تکمیلی آن ماه از حساب پس انداز کل  برداشت و به حساب بیمه گر واریز نموده و جزء جزء آن را (حداکثر تا  میزان وجوهی که به حساب هر راننده واریز شده است) در حساب رانندگان بدهکار و مراتب را به بیمه گذار اعلام نماید.

تبصره ) آن دسته از رانندگانی که در طول ماه هیچ کارکردی نداشته و وجهی بابت بیمه تکمیلی از بارنامه آنها کسر نشده و موجودی در حساب ندارند، مادامی که از نظر سازمان راهداری کارت هوشمند رانندگی آنها فعال باشد حق بیمه تکمیلی درمان برای آن ماه ازحساب آنها کسر نمی گردد و مانده حساب آنها همچنان صفر باقی خواهد ماند.

رانندگان شاغل در بخش حمل و نقل بین المللی که در طول یک ماه فاقد بارنامه بوده و با سی ام آر در مسیر بین المللی تردد نموده اند، مادامی که تصمیمی بر پرداخت حق بیمه تکمیلی از محل سی ام ار صادره  گرفته نشده باشد مشمول مقررات این بند خواهند بود.

شش) عقد قرارداد بیمه تکمیلی درمان و تعیین میزان خدمات بیمه ای بیمه گر و تعیین حق بیمه متوازن با این خدمات که با عقد قرارداد بر اساس سوابق قبل انجام شده است در ماه دوم با استعلام موجودی وجه نقد می تواند افزایش یابد تا بتوان به بهترین خدمات بیمه تکمیلی درمان رانندگان دست یافت.

هفت) آن دسته از رانندگانی که در مدت قرارداد به دلیل فوت، بازنشستگی و یا سایر دلایل کارت هوشمند آنها غیر فعال می گردد چنانچه وجوه بیمه تکمیلی آنان نزد بانک در حساب پس اندازشان مانده ای داشته باشد و این وجوه کفاف تامین سهم آنها را از بیمه تکمیلی تا پایان قرارداد بدهد، راننده بازنشسته و یا بازماندگان راننده متوفی مشمول بیمه تکمیلی تا پایان قرارداد بوده و می توانند از مزایای بیمه تکمیلی درمان رانندگان استفاده نمایند.

هشت) تمامی کسانی که فاقد کارت هوشمند فعال بود و در گذشته از این بیمه تکمیلی منتفع می شده اند در طرح بیمه تکمیلی درمان رانندگان حذف خواهند شد.

نه) مانده وجوه مصرف نشده بیمه تکمیلی نزد بانک عامل در حساب متمرکز، جزء به جزء در حساب های پس انداز رانندگان نگهداری می شود و سود حاصل از سپرده گذاری کوتاه مدت نزد بانک مربوطه و یا سهم سود حاصل از مشارکت در سرمایه گذاری بر اساس قرارداد منعقده با بیمه گر مربوطه نیز به این حساب های جزء و بر حسب میزان سهم آنان از وجوه واریزی از محل صدور بارنامه و یا مانده موجودی آنها در پایان دوره به حساب آنها واریز خواهد شد.

ده) با تشکیل صندوق ذخیره و حمایت رانندگان در هر زمان مانده حساب آنها نزد بانک عامل به حساب صندوق  مربوطه منتقل شده و این صندوق به عنوان بیمه گذار بیمه تکمیلی درمان معرفی و ادامه کار به صندوق مربوطه واگذار می گردد.

یازده) چنانچه به هر دلیلی در هر زمان ادامه و یا عقد قرارداد جدید با بیمه گر  میسر نبود و قرارداد بیمه تکمیلی درمان خاتمه یافته تلقی گردید، وجوه متمرکز نزد بانک عامل که در حسابهای رانندگان دارای کارت هوشمند فعال باقی بماند متعلق به راننده مربوطه (بیمه شده) بوده و می توانند با مراجعه به شعبات بانک عامل وجوه خود را از حساب بردارند. زیرا پرداخت کننده این وجوه از طریق سیستم متمرکز صدور بارنامه راننده مربوطه بوده است.

دوازده) سازمان راهداری به عنوان ناظر اجرای طرح شناخته شده و دراین خصوص نظارت عالیه خواهد داشت.

سیزده) مسئولیت کنترل حساب ها، انجام حسابرسی، مکاتبات و پیگیری های لازم و اصلاح ساز و کارهای اجرایی درطول دوره با بیمه گذار خواهد بود.

هزینه های متعارف ناشی از اجرای این وظایف با درخواست بیمه گذار و تایید ناظر طرح (سازمان راهداری) توسط بانک عامل در وجه بیمه گذار پرداخت خواهد شد.

برداشت وجه از این حساب بانکی  توسط بیمه گذار ممنوع بوده و پرداخت های در وجه بیمه گر و یا پرداخت بابت هزینه های بیمه گذار با درخواست کتبی بیمه گذار و تایید ناظر انجام خواهد شد.

چهارده ) معادل یک دوازدهم هزینه های پیش بینی شده اجرای طرح با تقاضای بیمه گذار تحت عنوان تنخواه گردان به حسابی تحت همین عنوان که نزد بانک عامل گشایش می یابد واریز می شود. حساب مربوطه با امضای مشترک بالاترین مقام بیمه گذار منتخب و مسئول امور مالی قابل برداشت خواهد بود.

هزینه های اجرای طرح با تنظیم اسناد مثبته، ماهیانه و با تایید ناظر در حساب هزینه نزد بیمه گذار ثبت و از محل تنخواه مربوطه توسط بیمه گذارپرداخت خواهد شد.

امید است سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای در فرصت باقی مانده نسبت به تشکیل کارگروه تخصصی از کارشناسان این امر نسبت به اجرایی شدن تداوم بیمه تکمیلی رانندگان و نیز تشکیل صندوق حمایت و ذخیره رانندگان اقدام عاجل مبذول نماید.

* فعال حوزه حمل و نقل