شهاب شهسواري

در هفته‌هاي پاياني كار دولت دوازدهم، دستگاه سياست خارجي دولت جمهوري اسلامي ايران با جديت به پيگيري پرونده‌هاي باقيمانده منطقه‌اي ادامه مي‌دهد. مجمع ديپلماسي آنتاليا كه روز جمعه در اين شهر گردشگري تركيه برگزار شد به يك فرصت براي حضور گسترده نمايندگان دستگاه سياسي جمهوري اسلامي ايران براي گفت‌وگو درخصوص مسائل مهم جاري سياست خارجي از جمله مساله مذاكرات مرتبط با احياي برجام در وين و تلاش‌ها براي بهبود شرايط امنيتي در افغانستان جنگ‌زده همزمان و خروج شتابزده نظاميان خارجي از اين كشور تبديل شد. به‌رغم چندين سال اعتراض‌ها و انتقادها از دستگاه سياست خارجي دولت يازدهم و دوازدهم به بهانه بي‌توجهي دستگاه ديپلماسي به مسائل منطقه، محمدجواد ظريف در روزهاي واپسين كار خود هم به تلاش براي نزديك كردن ديدگاه‌هاي همسايگان و قدرت‌هاي منطقه‌اي و حل‌وفصل اختلاف‌نظرهاي سياسي در منطقه تلاش مي‌كند. سفرهاي اخير ظريف در منطقه نشان مي‌دهد كه حتي فرارسيدن موعد انتخابات رياست‌جمهوري در كشور و آماده‌شدن دولت براي واگذاري مسووليت، چيزي از شتاب تلاش‌هاي ديپلماتيك براي تامين منافع كشور كم نكرده است. ظريف در اين سفر علاوه بر ديدار با مقام‌هاي افغانستان، شركت در نشست سه‌جانبه با تركيه و افغانستان، براي چندمين‌بار در دو سال گذشته با فواد حسين، همتاي عراقي خود نيز در مورد مسائل جاري ميان دو كشور گفت‌وگو كرد.

نخستين همكاري تركيه با ايران براي مشاركت در حل مساله افغانستان
رايزني‌ها براي از‌سرگيري فرآيند سياسي در افغانستان و تلاش براي آتش‌بس در اين كشور يكي از عمده‌ترين اقدامات ظريف در اين سفر بود. ظريف روز پنجشنبه در آنتاليا با عبدالله عبدالله، رييس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان گفت‌وگو و به‌شدت از اتفاقات امنيتي اخير در اين كشور از جمله سقوط پي در پي شهرهاي افغانستان به دست طالبان انتقاد كرد. ظريف همچنين روز پنجشنبه با صلاح‌الدين رباني، وزير خارجه پيشين افغانستان نيز ديدار و گفت‌وگو كرد. عصر جمعه، ظريف در سومين ديدار خود با مقام‌هاي افغانستان در آنتاليا با محمدحنيف اتمر، وزير خارجه افغانستان نيز ديدار و گفت‌وگو كرد. موضوع افغانستان يكي از دستور‌كارهاي گفت‌وگوي ظريف با جوزف بورل در حاشيه نشست آنتاليا بود.
در ديدار محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان با وزير امور خارجه جمهوري اسلامي افغانستان، دكتر ظريف با اعلام آمادگي جمهوري اسلامي ايران براي مشاركت موثر در تحكيم ثبات در افغانستان، بر ضرورت همكاري همه جريان‌هاي سياسي داخل افغانستان در بازگرداندن امنيت باثبات به اين كشور تاكيد كرد. ظريف همچنين آمادگي برگزاري هرچه سريع‌تر كميسيون اقتصادي دوكشور را اعلام كرد. محمدحنيف اتمر، وزير امور خارجه افغانستان نيز در اين ديدار ضمن ابلاغ پيام تشكر دولت افغانستان بابت ارسال كمك‌هاي درماني و‌ بهداشتي و محموله‌هاي اكسيژن، با‌توجه به نامساعد بودن وضعيت كرونا، خواستار تداوم مساعدت‌ها شد. وزير امور خارجه افغانستان در ادامه به تشريح آخرين وضعيت امنيتي افغانستان پرداخته و آمادگي خود را جهت هماهنگي با طرف ايراني به ويژه در مورد وضعيت امنيتي مناطق مرزي و برگزاري هرچه سريع‌تر كميسيون مشترك مرزي اعلام كرد.
 پيش از اين قرار بود تركيه در سازوكاري به پيشنهاد ايالات متحده امريكا ميزبان مذاكراتي ميان طالبان و دولت افغانستان براي رسيدن به توافقي براي آتش‌بس در اين كشور باشد، اما واشنگتن و امريكا هنوز از برگزاري چنين ديداري ناتوان مانده‌اند. تركيه به تازگي در گفت‌وگو با سران ناتو پيشنهاد داده است كه به عنوان تنها نيروي مسلح خارجي به بهانه حفظ امنيت فرودگاه افغانستان در اين كشور باقي بماند. تركيه همچنين در حالي كه 
چند بار مذاكراتي چندجانبه از جمله نشست سه‌جانبه وزراي خارجه تركيه، پاكستان و افغانستان را براي بررسي مسائل افغانستان تشكيل داده بود اما تاكنون از ايران براي شركت در نشست‌هاي مشترك براي بررسي موضوع افغانستان دعوت نكرده ‌بود. به گزارش «اعتماد» قرار است امروز شنبه براي نخستين‌بار نشستي سه‌جانبه ميان وزراي خارجه ايران، تركيه و افغانستان براي گفت‌وگو در مورد پرونده جنگ ۲۰ساله افغانستان انجام شود.

ديدارهاي ظريف در آنتاليا
وزير امور خارجه كشور ايران در حاشيه اين اجلاس با تعدادي از مقامات عاليرتبه و وزراي امور خارجه شركت‌كننده، از جمله جوزپ بورل، نماينده عالي سياست خارجي اتحاديه اروپا، عبدالله عبدالله، رييس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان، وزراي خارجه عراق، ونزوئلا، كرواسي، افغانستان و صلاح‌الدين رباني، وزير خارجه پيشين افغانستان ديدار و گفت‌وگو كرد و در اجلاس سه‌جانبه وزراي امور خارجه تركيه، ايران و افغانستان نيز شركت خواهد كرد. ‌همايش ديپلماسي آنتاليا روز جمعه هجدهم ژوئن با سخنراني رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه آغاز شد و بيستم همين ماه به پايان خواهد رسيد. 
مولود چاووش‌اوغلو، وزير امور خارجه در زمينه برگزاري اين رويداد گفت: در كنار دو نشست با حضور سران، مقامات عاليرتبه و شخصيت‌هاي سياسي سرشناس كشورهاي مختلف، 15 نشست ديگر در چارچوب اين همايش برگزار خواهد شد. همچنين در كنار اين برنامه‌ها برگزاري نشست‌هاي دو و چندجانبه نيز در جريان خواهد بود. در اين همايش موضوعاتي چون «صلح منطقه‌اي و فرصت‌هاي جديد همكاري در جنوب قفقاز» و «همكاري منطقه‌اي در آسيا»، «رويكرد بشردوستانه در مورد پناهجويان و مهاجران»، «ثبات در خاورميانه و شمال آفريقا»، «نقش زنان در برقراري صلح»، «مبارزه با راديكاليسم و تبعيض»، «برگزاري كنفرانس براي منطقه مديترانه شرقي»، «ديپلماسي جهان كار و امور اقتصادي»، «انرژي؛ آينده در انتظار ما»، «نگاه مشترك همسايگان و آينده اروپا» مورد بررسي و ارزيابي قرار خواهند گرفت.

ديدار ظريف با نماينده عالي سياست خارجه اتحاديه اروپا
مساله مذاكرات برجامي در وين هم يكي از موضوعاتي بود كه در دستور كار رايزني‌هاي ظريف در آنتاليا قرار داشت. محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان در حاشيه اجلاس مجمع ديپلماسي آنتاليا، صبح جمعه با جوزف بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا ديدار و به تبادل نظر پرداخت. در اين ديدار ظريف ضمن مرور آخرين وضعيت مذاكرات جمهوري اسلامي ايران در وين بر رويكرد كشورمان در‌خصوص لزوم رفع تحريم‌هاي امريكا و عدم امكان مذاكره مجدد در مورد برجام تاكيد كرد. وزير امور خارجه كشورمان با اشاره به تجريه تلخ مردم ايران درمورد عهدشكني امريكا در زمان ترامپ، ابراز اميدواري كرد مذاكرات در حال انجام در وين، نتيجه‌بخش باشد. ظريف در ادامه به تشريح وضعيت جاري در افغانستان پرداخته و وجود اختلاف در بين دولت و جريان‌هاي سياسي ديگر را يكي از مشكلات جدي در برخورد با ناامن‌سازي افغانستان دانست. جوزف بورل نيز در اين ديدار ضمن ابراز اميدواري نسبت به نتيجه‌بخش بودن مذاكرات وين، به مرور آخرين وضعيت خاورميانه، افغانستان و امريكاي لاتين پرداخت.

تاكيد مجدد ايران بر تكميل راه‌آهن 
شلمچه- بصره در ديدار ظريف و فواد حسين
ظريف با فواد حسين وزير امور خارجه عراق ديدار و گفت‌وگو كرد. ظريف در اين ديدار ضمن ابراز خوشحالي از توافق‌هاي مربوط به همكاري‌هاي ريلي شلمچه - بصره، بر آمادگي جمهوري اسلامي ايران جهت توسعه همكاري‌هاي اقتصادي دو كشور تاكيد كرد. وزير امور خارجه ايران با يادآوري لزوم افزايش همكاري‌هاي منطقه‌اي كشورهاي همسايه در برقراري امنيت منطقه‌اي، از آغاز مذاكرات امنيتي منطقه‌اي استقبال كرد. وزير امور خارجه عراق نيز در اين ملاقات، ضمن سازنده خواندن همكاري‌هاي اقتصادي دو كشور ايران و عراق، از مساعدت‌هاي جمهوري اسلامي ايران در توسعه اين همكاري‌ها قدرداني كرد.

ادعاي اردوغان: ما در سوريه 
با تروريسم مقابله كرديم
 رييس‌جمهور تركيه در سخنراني افتتاحيه نشست آنتاليا مدعي شد اولين كشوري است كه با تروريسم در سوريه مبارزه كرده است. به گزارش گروه بين‌الملل خبرگزاري تسنيم، رجب طيب اردوغان رييس‌جمهور تركيه روز جمعه در افتتاحيه مجمع ديپلماسي آنتاليا كه با حضور محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان و نيز ديپلمات‌هاي ديگر كشورها برگزار شد، با ادعاي اينكه تركيه اولين كشوري بود كه در سوريه با گروه‌هاي تروريستي نظير پ ك ك، ي پ گ و داعش مقابله كرد، گفت: ما 4500 عضو داعش را در سوريه از بين برديم. اين در‌حالي است كه كشورهاي مختلف و سازمان ملل نسبت به حمايت تركيه از تروريسم و گروه‌هاي تروريستي در سوريه هشدار داده و بارها خواستار توقف اين كمك‌ها و انتقال تروريست‌ها از تركيه به سوريه شده بودند. در حال حاضر نيز گروه‌هاي تروريستي در ادلب تحت حمايت تركيه قرار داشته و با تسليحات اين كشور به نيروهاي نظامي سوريه حمله برده و با ارتش سوريه مي‌جنگند. او درخصوص اقدامات تركيه در پاندمي كرونا نيز اظهار داشت: در اين ايام به كشورهاي دوستان كمك كرديم. در اين راستا به 158 كشور و 12 نهاد بين‌المللي كمك‌هاي خود را ارسال كرديم. نبايد فرصت داد كه اشتباهات ملي‌گرايي پيرامون واكسن طي دوره پاندمي كرونا تكرار شود. تا پايان سال به توليد واكسن ملي رسيده و آن را در دنيا توزيع خواهيم كرد.

ظريف در آنتاليا راي داد

وزير خارجه كشورمان كه در آنتاليا حضور دارد راي خود را در اين شهر به صندوق انداخت. «محمدجواد ظريف» وزير امور خارجه كه براي شركت در مجمع ديپلماسي آنتاليا به تركيه سفر كرده است؛ صبح ديروز پس از انداختن راي خود به صندوق گفت: حق تعيين سرنوشت از مهم‌ترين حقوقي است كه مردم ما با انقلاب به دست آوردند و جمهوريت نظام يكي از مهم‌ترين دستاوردهاي انقلاب است. او اضافه كرد: اگر ناراحتي و مشكل و كمبودي وجود دارد، من به سهم خودم نسبت به همه اين كمبودها شرمنده هستم و از مردم عذرخواهي مي‌كنم اما ضرورت دارد كه در تعيين سرنوشت خود مشاركت كنيم. وزير امور خارجه يادآورشد: صندوق راي بهترين جا براي تعيين سرنوشت خود و آينده فرزندان ما و نيز تعيين مسير كشور است. اميدوارم اين كار با علاقه توسط همه هموطنان مان انجام شود. مردم هميشه اشتباه پيشگويان سياسي را ثابت كردند و اميدوارم اين‌بار هم ثابت كنند. وزير امورخارجه تصريح كرد: ما در وزارت امورخارجه به سهم خود تمام تلاش خود را كرديم كه همه جا شعبه اخذ راي داشته باشيم تا مردم با مشاركت فعال حق خود را اعمال كنند. ظريف افزود: در كشور كانادا به دليل مقابله دولت اين كشور به‌رغم تلاش ما اين امكان فراهم نشد و دولت كانادا بايد به ايرانيان مقيم اين كشور پاسخگو باشد كه چرا اجازه اعمال حق خود را به آنها نداد. به جز اين كشور در بخش‌هاي ديگر جهان به خوبي اين اقدام صورت گرفت و اميدوارم نتيجه خوب آن را مردم ببينند. هركس از سوي مردم انتخاب شود، براي همه ما محترم است و ان‌شاءالله موفق باشد.