به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، نشست تخصصی انتخاباتی با محوریت آموزش و پرورش با حضور نمایندگان کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری به همت بسیج دانشجویی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار شد و نمایندگان مواضع و برنامه‌های خود را مطرح کردند.

 

در این نشست نمایندگانی از ستاد آقایان سعید جلیلی، سید ابراهیم رئیسی و امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی حضور داشتند و به بیان مسائل و برنامه‌های کاندید مورد نظر خود پرداختند که متن صحبت‌های آنان به شرح زیر است:

سوال: نظر و تحلیل شما در مورد سند تحول آموزش و پرورش چیست؟

همتی فرد، نماینده ستاد آقای رئیسی
نظام آموزش و پرورش ما یک سری چالش های اساسی دارد؛ چالش اول برنامه نداشتن و سلیقگی عمل کردن است. در ۱۰ سال اخیر حدود ۱۰ وزیر و رویکرد‌های مختلف داشتیم از تصویب سند تحول نزدیک به ۱۰ سال می‌گذرد و اتفاق خاصی نیفتاده است و خیلی از مسائل آن اجرایی نشده است.

موارد متعددی بوده است که از این سند در اجرا اشتباه تفسیر شده است و همچنین راهکارها به صرف بودجه مختص نمی شود. بخشی از راهکارها به شکل و تفسیر نادرست اجرا شده اند. به عنوان مثال رویکرد مدارس دولتی بد تفسیر شد و مدارس غیردولتی و خصوصی توسعه یافت. باید الزامات و امکانات اجرای این سند در دولت آینده فراهم شود.

 

مجتبی بیات، نماینده ستاد سعید جلیلی
مهمترین نکته ای که باعث عدم اجرای سند تحول شده، این است که اراده ای مبنی بر اجرای دقیق این سند در این ده سال نبوده است. اولین قسمتی که به عنوان برنامه برای اجرای این سند باید پیگیری شود، استقرار مدیریت برای اجرای آن است.

اگر دستگاه آموزش و پرورش دستگاه چندم برای رئیس جمهور نباشد و تضمین دهد که شایسته ترین فرد برای وزارت آن انتخاب شود، اقدامات رو به جلو برای آموزش و پرورش اتفاق خواهد افتاد. بیان صرفا اهداف فایده ندارد و باید تا اجرای آن در کف مدرسه پیگیری و سماجت وجود داشته باشد.

 

معینی، نماینده ستاد امیرحسین قاضی زاده هاشمی
مسائل سند تحول را می توان در سه دسته تدوین سند، زمان بندی اجرای سند و بازنگری آن در دوره های پنج ساله دسته بندی کرد. سند تحول یک سند بالادستی است که چشم انداز متناسب با سال ۱۴۰۴ است و پایه و اساس فکری مسائل آموزش و پرورش کشور می باشد.

از ۸۴ تا سال ۹۰، ۶ سال صرف تدوین سند تحول شد که می‌توانستیم از این زمان مفیدتر برای اجرای آن استفاده کنیم. بعد از سال ۹۰ نیز زیرنظام‌های سند تحول تدوین شد و یکی پس از دیگری تصویب و اجرا شد.

تا به امروز موضوع بازنگری در این سند اتفاق نیفتاده است. بخش هایی مثل آموزش مجازی در این سند نیست و ناگهان از سال گذشته به آموزش کشور وارد شده است و به هم ریختگی های فراوان را به همراه داشته است و باید برای این مسئله برنامه ویژه وجود داشته باشد. این یکباره تغییر دادن فضای آموزشی به مجازی مقدماتی نداشت و باعث آسیب هایی شد.

 

سوال: ایده و برنامه شما برای اصلاح این سند تحول چیست؟

همتی فر، نماینده ستاد رئیسی
رئیس جمهور هم زمان رئیس چند شوراست و بعضا یک شورای عالی به شورای دانی تبدیل می شود. این مسئله یک اصلاح ساختاری نیاز دارد. زیرنظام های این سند نیز باید اصلاح شود. در حال حاضر برای راهکارها اولویت بندی وجود ندارد و باید برای هر بخش اولویتی در نظر گرفته شود. افزایش بودجه آموزش و پرورش از مسائل مهم است.

مسئله بعدی شاخص برای اجرای این سند است که در حال حاضر وجود ندارد. به عبارتی اولویت بندی برای برنامه ها و شاخص برای اجرا وجود نداشته است. نظریه و الگوی تحول را تا به امروز نداشته ایم و می خواستیم از بالا به پایین مسائل را حل کنیم. به عبارتی ایده و الگو نداشتیم و اقدامات پراکنده و بدون پیگیری اتفاق افتاد.

درس های عملی ما صرفا به صورت تئوری اداره می شود. بخشی از اجرای سند به خود مفاد برنمی گردد و اولویت بندی نشده است و این روندهای اشتباه باید اصلاح شود.

 

بیات، نماینده سعید جلیلی
اولویت بندی و نداشتن نقشه راه از چالش های اساسی این حوزه است. مفاد بنیادین سند واضح است و نباید بی خود به این مسائل حساس شویم که سند نیاز به بازنگری ندارد. مسئله هم افزایی با سایر دستگاه ها نیز از مسائل مهم است. در سند تحول این هماهنگی و هم افزایی آموزش و پرورش با دستگاه های دیگر وجود ندارد و باید یک برنامه مشخص برای آن ایجاد شود.

آموزش و پرورش باید ملی و فرادستگاهی اداره شود. رئیس جمهور باید مقتدر باشد و آموزش و پرورش برایش اولویت داشته باشد و حرف وزیر آموزش و پرورش نیز برای او سند و متقن باشد.

باید در حال حاضر یک کارویژه ملی برای اجرای سند در نظر گرفته شود. مسئله بعدی بحث مدرسه محوری است سند باید در دستان مدیران مدارس باشد و یک برنامه ای برای آن در نظر گرفته شود. باید ایده و نظرات از معلمان مدارس گرفته شود و ما نیز در برنامه های خود یک سامانه ای برای آن در نظر گرفته ایم. نباید صرفا در کتاب های درسی متوقف شویم و برخی ایده ها در شهرها قابل اجراست ولی در روستاها قابل اجرا نیست و باید این مسئله نیز در نظر گرفته شود.

 

معینی، نماینده ستاد قاضی زاده هاشمی

نگاه ما نقد سند تحول است و سیاه نمایی نیست. اصل سند مورد پذیرش است و باید مشکلات آن اصلاح شود. در حوزه آموزش بخش های مختلفی وجود دارد که با سایر اعضای دولت ارتباط مستقیم دارد. یکی از چالش های آموزش و پرورش از گذشته تا الان این است که همه اجزای این سیستم از وزیر تا مدیر مدارس درگیر مسائل مالی هستند. امروزه خیلی از مدارس امکان تهیه ابتدایی ترین وسایل را ندارند.

اجرای هم زمان زیرنظام های سند تحول دارای مشکلاتی است. ما برای برنامه تربیت معلم ایده های جدیدی تعریف کرده ایم. برای ارتقا و بروز آوری آنان نیز برنامه هایی تدوین شده است و به صورت بخشنامه ای نیز نیست. در خیلی از حوزه ها دانش آموزان از معلمان ما جلوتر هستند. ما باید پیش از ورود به مدرسه به موضوع استعدادیابی توجه کنیم و به طور ویژه برای سازمان تعلیم و تربیت کودکان برنامه داشته باشیم.

 

سوال: تحلیل و برنامه شما برای مسئله کنکور و حواشی آن چیست؟

همتی پور، نماینده ستاد حجت الاسلام رئیسی
ما یک کنکور داریم و یک کنکور زدگی. آموزش و پرورش در حال حاضر می گوید کنکور مانع تحول نیست و این دید اشتباه است. کنکور یک حلقه واسط بین آموزش و پرورش و آموزش عالی ماست. در حال حاضر آمار افرادی که سرخورده شده و از تحصیلات خود استفاده علمی نکرده و تغییر رشته دادند بسیار زیاد است.

مسئله دوم موسسات کنکور هستند. اساسا در فضای ایجاد شده در حال حاضر آموزش و پرورش کنکور را پذیرفته است و طبق آن جلو می رود. با اصلاح نظام آموزشی می توانیم این خلا ارزیابی از آموزش و پرورش به آموزش عالی را پر کنیم.

باید موسسات کنکوری کنترل شود و ذیل سیاست های آموزش و پرورش تعریف شود. در حال حاضر با رسمیت شناختن کنکور و مجوز دادن به موسسات آن وارد پازل بازی آنان شده ایم. البته بخشی از این مسئله نیز به بیرون از آموزش و پرورش و سیاست های این مسئله بازمی گردد.

 

بیات، نماینده سعید جلیلی
مسئله کنکور مسئله چند بخشی است و چند وزارتخانه به آن مربوط می شود. حل این مسئله نیز باید از رئیس جمهور به عنوان رئیس همه نهادها و وزارتخانه ها مطالبه شود.

دانشگاه باید گزینشی داشته باشد و این گزینش معیار پذیرش براساس حق است. دانشگاه باید از مدل صرف دانش و تستی خارج شود. این وظیفه دانشگاه است که بگوید برای رشته های مختلف علاوه بر صلاحیت های علمی چه ملاک های دیگری نیاز است.

زمانی که با رویکرد علمی صرف جلو می رویم وضعیت همین است. بچه های ما از دبستان تا دانشگاه با مسائل حفظی جلو می روند. باید رویکرد مهارت و شغل محوری بر آموزش و پرورش و آموزش عالی مسلط شود. اگر به این سمت برویم که قبل از دانشگاه به سراغ بازارکار و کسب مهارت بروند، این حجم از دانش آموزان پشت کنکور نمی مانند. سوالی که مطرح است این است که به چه دلیلی حدود یک قرن رشته های ریاضی و تجربی از جدا هم هستند؟ باید امکان درس انتخابی در پایه های مختلف وجود داشته و رشته ها از هم جدا نشوند.

اتفاق بعدی باید در دولت بیفتد و در استخدامات به شایستگی افراد توجه شود و شرایط را به نحوی تغییر دهد که دیگر صرف کنکور مسئله نباشد.

 

معینی، نماینده ستاد قاضی زاده هاشمی
در کنکور جای علت و معلول جایگزین می شود. کنکور زمانی به وجود آمد که دانش آموز ما می خواست از نظام آموزش اولیه به آموزش عالی برود. در حال حاضر کنکور به معنای فعلی سنجش محفوظات محسوب می شود و این نظام مورد پذیرش است. نیاز ورود به آموزش عالی باید بررسی و اصلاح شود و افراد قبل از ورود به دانشگاه بتوانند به بازار کار وارد شوند. این مسئله در سال های اخیر بسیار شعار داده شده اما اجرایی نشده است.

مسئله ای دیگر سربازی است که باعث شده افرادی که مهارت کسب کرده اند به دو سال خدمت بروند و برنامه آنان به هم بریزد. از طرف دیگر ترس جوانان از سربازی باعث شده انرژی آنان کاهش یافته و ورود به بازار کار برای آنان به تعویق بیفتد.

در دولت هیچ جایی برای صلاحیت و شایستگی افراد در استخدامات در نظر گرفته نشده است. دولت کاری کرده است که افراد برای بازار کار باز هم تحصیل را ادامه می دهند و به تحصیلات تکمیلی می روند. خیلی از فارغ التحصیلان ما درگیر این مسائل هستند.

دانش آموز در هنرستان مهارت های فنی را می آموزد اما در دانشگاه صرفا به سمت جزوه محوری و حفظی می رود. خیلی از فارغ التحصیلان ما بعد از گذشت چند سال همه تحصیلات خود را فراموش می کنند. برای این دست مسائل در دولت ما برنامه هایی در نظر گرفته شده است.

 

معینی، نماینده قاضی زاده هاشمی
صحبت هایی که بنده می کنم ناظر به برنامه های دولت آقای قاضی زاده بوده و حتی در برخی جاها نظر شخصی بنده ممکن است متفاوت باشد.

دانش آموز برای نیازهای امروز جامعه تربیت نمی شود. بر روی کاغذ تدوین و اجرای سند تحول به خوبی پیش رفته است اما در واقعیت چیز دیگری اتفاق افتاده است. نظام آماری و شفافیت در آموزش و پرورش بسیار سردرگم است و در برخی سال ها یک رشد نمایی اتفاق افتاده است.

امروزه یکی از دغدغه های وزرای آموزش و پرورش ما همین عدم وجود آمار درست است. به عبارتی نظام آماری آموزش و پرورش بسیار بی تکلیف است. برنامه ریزی برای آموزش و پرورش ذیل امور اداری رفته است و این اشتباه است.

ضعف مدیریتی نیز از اشکالات اساسی ماست که باید برای آن برنامه وجود داشته باشد. عملکرد آموزش و پرورش صرفا افتتاح مدارس نیست و باید برای مدیریت آن برنامه داشته باشیم. باید متناسب با خروج معلمان جذب و استخدام وجود داشته باشد که در حال حاضر این مسئله وجود ندارد.

 

بیات، نماینده سعید جلیلی
نظام انتخاباتی ما مشکلات زیادی دارد و اجازه ارائه درست برنامه های کاندیداها را نمی دهد. ما در کلیات فرد مورد نظر را نمایندگی می کنیم.

رئیس جمهور در شورای عالی آموزش و پرورش باید حضور داشته باشد و این مسئله از وظایف اوست و باید رویکرد تربیتی داشته باشد.

مسئله مدرسه محوری از اصرارهای خود سعید جلیلی بود که باید بررسی و اجرا شود. در دولت فعلی برای تربیت معلم نیز منتظر برجام بودند و این اشتباه است. به نوعی در پشت پرده از آموزش و پرورش حاکمیت زدایی می کردند و اصلا شایسته نیست. معلم اولین کارگزار حکومتی است که دانش آموز با آن مواجه می شود و باید دیدگاه درستی داشته باشد. همچنین باید به دانشگاه فرهنگیان به عنوان یکی از محورهای اصلی این مسئله توجه ویژه داشت.

 

همتی پور، نماینده حجت الاسلام رئیسی
در چارچوب و قوانین موجود آقای رئیسی کارهای خود را جلو می برد. سازوکارهای انتخاباتی ما براساس برنامه های انتخاباتی نیست و اساسا فرصت ارائه برنامه وجود ندارد.

شورای عالی آموزش و پرورش به قبل از انقلاب باز میگردد و بعد از انقلاب سیاست های آن به صورت شورای عالی درآمد. نقش مجلس در این شوراها مشخص نیست و به طور کلی رابطه های طولی و عرضی در این ساختارها مشخص نشده است.

نسخه حقوقی سند تحول بنیادین باید به عنوان نقشه کلی راه در مجلس برود و بررسی و تصویب شود. سیاست این کار وجود دارد اما تا به حال اجرا نشده است.

 

سوال: برنامه شما برای پر کردن شکاف ناعادلانه مدارس غیردولتی چیست؟

همتی پور، نماینده رئیسی
مسئله پولی سازی و خصوصی سازی آموزش و پرورش از مسائل اساسی است. به نوعی آموزش و پرورش مدرسه سر راهی دولت شده است. این مسئله زمانی خود را نشان می دهد که وزیر آموزش و پرورش وزیر مدارس غیردولتی می شود. خصوصی سازی مدارس در این دولت بسیار اتفاق افتاد. تعارض منافع باعث شده بود که وزیران قبلی مان خودشان مدرسه غیردولتی داشته باشند. به عبارتی مدیران و وزیران ما در دل این مسئله هستند و تعارض منافع دارند.

باید دسته مردمی سازی آموزش و پرورش در نظر گرفته و اجرا شود و دولت نیز به لحاظ اقتصادی باید حمایت کند. در چند سال اخیر مدارس خصوصی افزایش چشمگیری یافته اما مدارس هیئت امنایی ثابت بوده اند.

برای اصلاح همگی این موارد مردم نیز باید نقش آفرینی کنند. در حال حاضر باید از رویکرد آموزش غیررایگان و پولی گذر کرده و از بین ببریم. باید بسته سیاست های عدالت آموزشی متناسب با محرومین و روستاها اجرا شود.

 

بیات، نماینده سعید جلیلی
یکی از دیدگاه های اصلی این است که باید از مدارس دولتی حمایت ویژه صورت گیرد. برای افزایش کیفیت مدارس دولتی راهکارهای زیادی وجود دارد. یک مسئله موضوع هیئت امنای مدارس است و باید از ظرفیت آنان و همین طور از ظرفیت مساجد و امام جماعت آنها جهت درگیر کردن مردم در مدارس استفاده شود.

ساختار سلسله مراتبی آموزش و پرورش باید اصلاح شود و این نوع ساختار مفاسدی دارد و به نوعی میزان این سلسله مراتب باید کاهش یابد.

نظام مدیریتی ما باید تقویت شده و روی مدیر مدرسه به عنوان مدیر توانمند تمرکز شود. خیلی از مدیران ما ترس از تصمیم دارند و کفایت لازم را ندارند. در حال حاضر اگر مسئله کرونا مطرح نبود موضوع کمبود معلم و فضای کلاس بسیار جدی می شد.

 

معینی، نماینده قاضی زاده هاشمی

در حوزه آموزش و پرورش باید کیفیت مدارس افزایش یابد و خیلی از مدارس دولتی ما در حال حاضر جزو مدارس با کیفیت هستند که باید افزایش یابند. سازوکار انتخاب و ابقای مدیران ما باید مبتنی بر نظر مردم باشد و اگر مردم وزیر آموزش و پرورش را نخواهند باید ابقا شد. در حال حاضر سوالی که مطرح است این است که کدام یک از وزیران سابق یا مدیران ما مدرسه غیردولتی ندارند.