صاحب‌خبر - علی‌رغم اذعان مکرر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد. تروئیکای اروپا علی‌رغم مخالفت‌های لفظی با خروج آمریکا از برجام به وعده‌های خود برای جبران آثار این خروج عمل نکردند. جمهوری اسلامی ایران در واکنش به بی‌عملی کشورهای اروپایی در ۵گام طبق مفاد برجام تعهدات خود ذیل برجام را کاهش داد و اخیراً اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را نیز متوقف کرد. شورای حکام در اولین نشست خود پس از تصمیم اخیر تهران، روز گذشته زیر سایه تهدیدات ایران و طرف غربی برجام تشکیل جلسه داد. در همین رابطه، خبرگزاری انگلیسی رویترز در روایتی از این نشست، مدعی شد: در نشست شورای حکام آژانس که به صورت ویدئوکنفرانس و به شکل غیرعلنی برگزار شد، انگلیس، فرانسه و آلمان پیش‌نویس یک قطعنامه را میان اعضای شورا پخش کردند که در آن نسبت به آنچه «کاهش شفافیت هسته‌ای» از سوی ایران عنوان شده، شدیدا ابراز نگرانی و از تهران خواسته شده است تا اقدامات اخیر خود را به عقب بازگرداند. در این پیش‌نویس که در اختیار رویترز قرار گرفته، همچنین درباره «عدم پیشرفت» در کسب توضیحات از سوی تهران درباره ادعای پیدا شدن ذرات اورانیوم در سه سایت در ایران ابراز نگرانی شده است. بنابر این گزارش، روسیه به سایر اعضای شورای حکام متذکر شده که تصویب قطعنامه به روند سیاسی بازگشت به اجرای کامل برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) کمکی نخواهد کرد. مسکو در ادامه تاکید کرد: چنین اقدامی به میزان زیادی این تلاش‌ها و همچنین چشم‌انداز احیای برجام و همکاری‌های عادی میان ایران و آژانس را پیچیده‌تر می کند. «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه نزد سازمان های بین المللی در وین نیز پیش از برگزاری نشست شورای حکام آژانس نسبت به از دست رفتن زمان برای انجام مذاکرات سازنده در مسیر حفظ برجام هشدار داد و تاکید کرد که تصویب قطعنامه علیه ایران در شورای حکام نتایج مثبتی نخواهد داشت. ابزار نظارت عمیق را از دست دادیم «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کنفرانس خبری خود پس از این نشست درباره احتمال صدور قطعنامه علیه ایران گفت: من فکر می کنم که صدور قطعنامه در حوزه اختیارات کشورهای عضو است ولی اعضا تمایل دارند که مکالمه‌های سازنده‌ای داشته باشند و اقدامات آژانس را حفظ کنند. این برای من مهم است. وی ادامه داد: ما به تحقیق درباره سطح غنی سازی اورانیوم در ایران ادامه خواهیم داد. اقدامات شفاف ساز مربوط به توافق هسته‌ای دیگر به خاطر به تعلیق در آمدن پروتکل الحاقی از سوی ایران، انجام نمی شوند. گروسی با بیان اینکه «هر اقدامی که انجام می‌دهیم، باید بر اساس بازرسی از تاسیسات هسته‌ای ایران باشد»، تصریح کرد: پروتکل الحاقی توان قدرت عمیق‌تری برای نظارت بر آن چه در ایران اتفاق می‌افتاد، می‌بخشید که آن را از دست دادیم. ایران حسن‌نیت نشان داد این در حالی است که سعید خطیب‌زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی در نشست خبری روز گذشته خود، درباره تلاش آمریکا برای تصویب قطعنامه در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: اینکه آمریکا در مسیر غلطی گام برداشتن خود را آغاز کرده روشن است و بسیار جای تاسف دارد که بایدن و دولتش آغاز بسیار ناامیدکننده‌ای را در عمل به تعهداتشان داشتند. وی با بیان اینکه مسیر همکاری ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در چارچوب پادمان روشن است، خاطرنشان کرد: این مسیر در چارچوب پادمان ادامه خواهد یافت. حسن‌نیت ایران برای تفاهم سه‌‎ماهه با آژانس را طرف‌های دیگر باید قدر بدانند و دریچه‌ای برای بازگشت تعهدات خودشان در نظر بگیرند. اقدام در مقابل اقدام و عمل در مقابل عمل، مسیری است که ایران در پیش گرفته و در پیش خواهد گرفت. پیشتر هم، محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران هم به تلاش برای صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام اشاره کرده و گفته بود: حرکت غلطی را اروپایی‌ها با حمایت از آمریکا در شورای حکام شروع کرده‌اند، فکر می‌کنیم این حرکت باعث بهم ریخته شدن شرایط خواهد شد. وزیر امور خارجه کشور تاکید کرد: بهم ریختگی شرایط کنونی را از طریق سفیر ایران در وین به همه اعضای شورای حکام توضیح داده‌ایم، امیدواریم عقل غلبه کند و اگر چنین نشود راهکارهایی داریم. ایران همه‌چیز را مشروط به رفع تحریم‌ها کرده است از سوی دیگر روزنامه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» در گزارشی به نقل از دیپلمات‌های ارشد نوشت که ایران پیشنهاد اتحادیه اروپا برای تنظیم گفت‌وگوهای هسته‌ای مستقیم با آمریکا را رد کرده است. این روزنامه آمریکایی اضافه کرد: دو دیپلمات ارشد غربی گفتند که ایران برگزاری دیدار در اروپا برای حال حاضر را رد کرده و گفته که نخست خواستار ضمانتی است که آمریکا برخی از تحریم‌ها را پس از دیدار بردارد. این دیپلمات‌ها مدعی شدند: مخالفت ایران تمامی امیدها برای مذاکرات مستقیم طی ماه‌های آتی را از بین نبرده و ممکن است که اقدام ایران تلاشی برای بدست آوردن اهرمی برای مذاکرات آتی باشد و این گفت‌وگوها می‌تواند پیش از سال جدید ایرانی‌ها در اواخر مارس(اواخر اسفند) آغاز شود. در همین رابطه، ابولفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با مهر، اظهار داشت: وزیر امور خارجه در جلسه روز گذشته این کمیسیون گفت که آمریکا تا تعهداتش را انجام ندهد، حق ندارد به «برجام» برگردد. یک مقام ارشد ایرانی هم به شبکه خبری الجزیره گفته که آمریکا بخشی از گروه 5+1 نبوده و پیش از بازگشت آمریکا به برجام، هیچ مذاکره‌ای انجام نخواهد شد. وی ادامه داد: آمریکا قبل از آنکه درباره هرگونه پیشنهادی برای مذاکره درباره توافق هسته‌ای صحبت کند باید تحریم‌ها با لغو کند.∎​