گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، ویروس کرونا تاکنون ۲۹۳ هزار و ۶۰۶ نفر ایرانی را مبتلا کرده و ۱۵ هزار و ۹۱۲ را به کام مرگ برده و این در حالی است که در این روز‌ها به دلیل برداشته شدن برخی محدودیت‌ها توسط دولت و عدم رعایت پروتکل‌ها توسط مردم شاهد ثبت رکورد‌های جدید در تعداد مبتلایان و مرگ و میر‌ها هستیم و قطعا اگر وضعیت با همین منوال پیش برود باید شاهد اتفاقات ناگوارتری باشیم. با توجه به وظیفه و رسالت دولت در مقابله با بحران‌ها «خبرگزاری دانشجو» در گفتگو با محمد شکیبا مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران و محمودی دبیر انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به بررسی عملکرد دولت در مقابله با ویروس کرونا پرداخته که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید:

محمودی: در زمان شیوع ویروس کرونا با توجه به تشکیل شبکه‌های بهداشت قوی از گذشته غربالگری فعالی صورت گرفت و از طرفی در اوایل بیمارستان، تخت خالی، نیروی انسانی و فضای کافی برای مدیریت کرونا وجود داشت. همچنین طرح‌های حکیمانه رهبر معظم انقلاب و به ویژه حمایت ایشان از وزیر بهداشت، تقدیرهایشان از کادر بهداشت و درمان و دستوری که به گروه‌های جهادی برای ورود به عرصه مقابله با کرونا دادند در مقابله با این ویروس بسیار اثرگذار بود. به هر روی در زمان شیوع ویروس کرونا مدیریت کشور به قدری خوب بود که مردم هیچ وقت با کمبود لوازم بهداشتی مواجه نشدند و این در حالی بود که در کشور‌های خارجی قفسه‌های لوازم بهداشتی ظرف مدت کوتاهی خالی می‌شد و این نشان دهنده مدیریت اولیه کرونا در کشورمان بود؛ اما شرایط حال حاضر کشورمان نتیجه اقتصاد برجامی، مدیریت لیبرالی و اعتقاد آقایان به بازار آزاد و وجود دلال است به گونه‌ای که صدا و سیما می‌گوید ۱۸ میلیون ماسک دپو شده در کشور وجود دارد، ولی مردم می‌گویند ماسک نیست و همین مسئله موجب بی اعتمادی می‌شود.

امروز شاهدیم که ماسک در کارخانه با قیمت ۱۳۰۰ تومان عرضه می‌شود، ولی این محصول در بازار به دلیل وجود پدیده دلالی با قیمت ۲۰۰۰ تومان به دست مصرف کننده می‌رسد به هر روی دلال‌ها و افراد شیاد همواره در کشور وجود داشته اند، اما امیدواریم با اقدامات قوه قضائیه پدیده دلالی در کشور از بین برود اگر چه دولت هم باید پای کار بیاید و دست از بازار آزاد بردارد و بیشتر روی حمایت از تولید کننده متمرکز شود.

ناکارآمدی ستاد ملی مقابله با ویروس کرونا در تعیین تکلیف کنکور
نکته‌ای که وجود دارد این است که در بحث مدیریت بحران در کشورمان باید یک ستاد برای مدیریت ستاد بحران تشکیل شود، چون مدیریت واقعی بحران در کشور وجود ندارد؛ مثلا در قضیه برگزاری کنکور که اخیرا سرو و صدای زیادی به پا کرد معاون آموزشی وزارت بهداشت گفت کنکور به تعویق می‌افتد، ولی وزیر علوم آن را رد کرد و از طرفی نمایندگان مجلس هم گفتند کنکور به تعویق می‌افتد. معتقدم متولیان امر باید با بررسی تمام جوانب موضوع کنکور یک نفر را به عنوان سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا انتخاب کنند تا تصمیات اتخاذ شده در این رابطه را با مردم در میان بگذارد چرا که چند صدایی از یک سو موجب بی اعتمادی و سردرگمی مردم می‌شود و از سوی دیگر مسئولان امر هم متوجه نمی‌شوند که حرف چه کسی درست است. به هر روی وضع موجود در مدیریت بحران نشان می‌دهد که آقایان یا اقتدار ندارند یا مدیریت بلد نیستند.

انتقاد از عملکرد بیمارستان‌های خصوصی در مقابله با کرونا
واقعیت این است که در مقابله با کرونا بخش دولتی به طور کامل پای کار آمد و کادر بهداشت و درمان در این بخش از جان و دل مایه گذاشت؛ اما بخش خصوصی با شیوع این ویروس کرکره خود را مانند کرکره یک مغازه پایین کشید و کلا جمع کردند و رفتند اگر چه بعد از آن هم گفتند ما جزو بخش‌های آسیب دیده از کرونا هستیم و باید از بودجه تخصیص یافته به این موضوع نیز به ما تخصیص یابد. معتقدم با چنین عملکردی، بخش خصوصی نباید انتظار داشته باشد که وزارت بهداشت از آن‌ها حمایت کند.

نکته دیگر بحث تامین تجهیزات حفاظت فردی برای کادر درمان است که از ابتدا تاکنون با مشکلات زیادی مواجه بوده است و این در حالی است که همان موقع وزیر صمت وقت اعلام کرد در کشور ماسک و لوازم بهداشتی زیادی موجود دارد و حتی این لوازم را هم به خارج از کشور صادر می‌کنیم، اما پس از آن وزیر بهداشت علنا گفت ما کمبود ماسک داریم و مجبور هستیم از بازار سیاه ماسک تهیه کنیم. به هر روی باید به حال چنین وضعیتی که دو بخش از بدنه دولت یعنی وزارت بهداشت و وزارت صمت در مقابله با کرونا با هم هیچ ارتباطی ندارند و حتی نمی‌توانند ماسک مورد نیاز خود را تهیه کنند افسوس خورد چرا که این وضعیت نشان دهنده عدم مدیریت در دولت است.

رئیس جمهور باید علنا به موضوع کنکور ورود پیدا کند
مسئله‌ای که وجود دارد این است که تخصص وزیر بهداشت در حوزه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است، ولی گا‌ها می‌بینیم که او در مسائلی مانند کنکور، اقتصاد و طرح ترافیک که هیچ ربطی به وزیر بهداشت ندارد هم اظهار نظر می‌کند. به هر روی بحث این است که اگر رئیس جمهور رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا است پس او باید علنا در مسئله‌ای مانند کنکور که یک مسئله ملی است نه صرفا یک مسئله بهداشتی که وزیر بهداشت به اظهار نظر در مورد آن بپردازد ورود پیدا کند تا لغو کنکور و طرح ترافیک به دغدغه وزیر بهداشت تبدیل نشود و از طرف دیگر کرونا اوج بگیرد. حرف بنده این است که وزیر بهداشت باید محدودیت‌هایی را در رابطه با مسائلی مانند کنکور و طرح ترافیک تعیین کند و رئیس جمهور به عنوان رئیس ستاد علنا به این موضوعات وارد شود.

قبول داریم که اقتصاد کشورمان نسبت به بقیه کشور‌ها ضعیف است اگر چه این ضعف هم حاصل اقتصاد برجامی، مدیریت لیبرالی و اعتقاد به بازار آزاد است؛ اما می‌شود کار‌هایی کرد که هم چرخ اقتصاد بچرخد و هم فشار از روی کادر درمان کم شود. با این وجود سوال این است که مگر طرح ترافیک تهران چقدر برای شهرداری سود دارد که این طرح در شرایط کرونایی هه همچنان اجرا می‌شود و این در حالی است که اگر این طرح لغو شود کانون‌های اصلی کرونا که مترو، BRT و دیگر وسایل نقلیه عمومی هستند مدیریت خواهند شد.

بی برنامگی بخش نیرو‌های مسلح در فراخوان فارغ التحصیلان وزارت بهداشت به سربازی
مسئله دیگری که در کشور خیلی سر و صدا کرد فراخوان تمام فارغ التحصیلان سال ۹۸ وزارت بهداشت به سربازی بود و این فرخوان نیز در حالی صورت گرفت که در ابتدا گفته شد این افراد در آموزش‌های نظامی شرکت نمی‌کنند، اما برای همه مشمولان یک ماه آموزش نظامی گذاشته شد. همچنین گفته شد مشمولان در بیمارستان‌های سانتر کرونا به کار گرفته می‌شوند، اما سوال این است که فرد مشمولی که فیزیوتراپی یا شنوایی سنجی خوانده برای بیماران کرونایی که با مشکلات عفونی و تنفسی روبرو هستند چه کاری می‌خواهد انجام دهد. به هر روی بخش نیرو‌های مسلح باید پاسخگو باشد که سربازان به کار گرفته شده در چه بخش‌هایی در حال خدمت هستند.

مسئله‌ای که وجود دارد این است که فارغ التحصیلان وزارت بهداشت مهلت یک ساله معرفی دارند و بعد از آن باید به سربازی بروند، ولی با فراخوان فارغ التحصیلان سال ۹۸ این وقت یک ساله را که هر فارغ التحصیلی برنامه‌های زیادی برای آن دارد به باد دادند سر اینکه می‌خواهند به مدیریت کرونا کمک کنند، ولی هیچ کمکی به کادر درمان نشد و این در حالی است که این کار می‌توانست به صورت هدفمند و با برنامه ریزی انجام شود تا امروز شاهد افزایش فشار به کادر درمان نباشیم.

در وزارت بهداشت یک معاونت طب سنتی وجود دارد، اما این معاونت هیچ پروتکل خاصی برای استفاده از طب سنتی برای درمان کرونا ارائه نکرده است با این وجود می‌بینیم که در رسانه ملی برای درمان کرونا دارو‌های سنتی تجویز می‌شود. به هر روی چنین رویه‌ای موجب شده تا برخی افراد شیاد از طب سنتی برای درمان بیماری کرونا سوء استفاده کنند.

تناقض‌های وزارت بهداشت برای تجویز «فابیپراویر»
یکی از تناقض‌های وزارت بهداشت در مورد داروی درمان کرونا است به گونه‌ای که در تاریخ دوازدهم فروردین ماه سالجاری وقتی که یکی از پزشکان بیمارستان مسیح دانشوری اعلام کرد که داروی «فابیپراویر» برای درمان کرونا اثربخش است کار بجایی کشید که وزارت بهداشت حکم تعلیق این پزشک را صادر کرد اگر چه دست‌های پشت پرده اجازه ندادند این اتفاق بیفتد با این وجود در تاریخ بیست و پنجم تیرماه وزارت بهداشت تایید کرد که داروی «فابیپراویر» برای درمان کرونا موثر است و می‌توان برای درمان بیماران کرونایی که در بخش ICU بستری هستند این دارو را تجویز کرد؛ به هر روی سوال این است که اگر این دارو برای درمان کرونا موثر است پس چرا وزارت بهداشت از همان ابتدا که بحث اثربخشی آن مطرح شد جلوی تجویز آن را گرفت و اگر اثر بخش نیست پس چرا در حال حاضر اعلام شده که این دارو تجویز شود و یا چرا باید این دارو در صورت اثربخشی با قیمت بالایی در بازار آزاد به فروش برسد و چرا نباید با یک قیمت مصوب در بیمارستان‌ها عرضه شود.

بی برنامه گی دولت برای استفاده از ظرفیت گروه‌های جهادی
مسئله دیگر اینکه گروه‌های جهادی در اوایل و در بازه زمانی اسفند و فروردین خیلی خوب برای مقابله با ویروس کرونا پای کار آمدند اگر چه برخی از اقداماتی هم که انجام می‌شد خیلی هدفمند نبودند؛ اما در ادامه دولت، نیرو‌های مسلح یا ستاد اجرایی فرمان امام هیچ برنامه منسجمی برای استفاده از این گروه‌ها تهیه نکردند.

در ایامی که شاهد شیوع ویروس کرونا در کشورمان بودیم اتفاقی که افتاد رشد بازار بورس بود و همین مسئله موجب شد تا مردم به سمت سرمایه گذاری در بورس هجوم ببرند با این وجود وزارت بهداشت یا مسئولین ذی ربط می‌توانستند پروتکلی را تهیه کنند تا مردم برای دریافت کد بورسی به کارگزاری‌ها مراجعه نکنند و این مکان‌ها به کانون پخش کرونا تبدیل نشوند. به هر روی متولیان امر می‌توانستند کد بورسی را با طراحی یک سامانه به مانند سامانه سجام به صورت غیرحضوری صادر کنند.

خیلی از سازمان‌ها هستند که در ساعت اداری ۷ تا ۱۳ مردم با برخی از قسمت‌های آن‌ها سر و کاری ندارند مثلا در بانک‌ها بخش‌های بایگانی و بررسی اسناد لازم نیست که در ساعات ادارای که مردم مراجعه می‌کنند در بانک حضور داشته باشند. با این وجود یک سوم از کارمندانی که با ارباب رجوع سر و کار دارند می‌توانند صبح‌ها در محل کار خود حاضر شوند و ما بقی پرسنل که با مردم سر و کار ندارند بعد از ساعت اداری برای انجام کار‌ها به محل کار خود مراجعه کنند. بالاخره وقتی کشور با چنین پدیده‌ای روبرو است همه باید کمک کنند تا آن را حل کنیم.

ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در عزاداری‌های محرم
با توجه به قرار گرفتن در آستانه ماه محرم وزارت بهداشت ستادی را برای تعریف پروتکل‌های مختص به عزاداری‌های این ماه تعریف کرده تا مراسم‌ها به بهترین نحو برگزار شوند و ما نیز در بررسی که از طریق هئیت‌ها انجام دادیم قرار است که در ورودی هر هیئت تب سنجی و تست میزان اکسیژن خون انجام شود تا افراد مشکوک به مراسم‌ها وارد نشوند. به هر روی مردم باید پروتکل‌ها را رعایت کنند و افراد مسن و کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند و بیشتر در معرض خطر قرار دارند در مراسم‌ها حضور نیابند.

ضرورت تعیین سخنگو برای ستاد ملی مقابله با کرونا
اگر در مقابله با ویروس کرونا یک برنامه هدفمند وجود داشته باشد و تناقض گویی‌ها با تعیین یک سخنگو برای ستاد ملی مقابله با کرونا کنار گذاشته شود دولت می‌تواند اعتماد مردم را جلب کند و خیلی بهتر به مدیریت مقابله با این بیماری بپردازد. به هر روی همانطور که وزیر بهداشت گفت که ممکن است ما در دقیقه ۹۰ از کرونا گل بخوریم ما امروز با افزایش تعداد مبتلایان و مرگ و میر‌ها این گل به خودی را از کرونا خورده ایم و این رشد هم به خاطر شرایط اقتصاد کشور، بازگشایی‌ها و عدم تبیین پروتکل‌ها برای مردم بوده است.

عملکرد اخیر دولت در مقابله با کرونا متوسط رو به پایین بوده است
در مجموع بنده معتقدم که عملکرد مجموعه نظام در ماه‌های نخست شیوع ویروس کرونا عملکرد خوبی بود اگر چه دولت می‌توانست از همان ابتدا با قرنطینه قم از شیوع این ویروس در کل کشور جلوگیری کند. به هر روی بنده عملکرد دولت در ماه‌های نخست مقابله با ویروس کرونا را مثبت و عملکرد نیرو‌های مسلح را با توجه به اقداماتی که انجام دادند همچون ایجاد بیمارستان‌های صحرایی و پای کار آوردن نیرو‌های خود خوب می‌دانم، ولی در این ایام با توجه به افزایش تعداد مبتلایان بنده عملکرد دولت و نیرو‌های مسلح را متوسط رو به پایین ارزیابی می‌کنم.

شکیبا: مردم تابع سیاست‌ها هستند حال چه این سیاست‌ها خوب باشند یا نه. با این وجود ما می‌دانستیم که ویروس کرونا در چین شیوع پیدا کرده و احتمال این می‌رفت که این ویروس در سایر کشور‌ها سرایت پیدا کند پس وزارت بهداشت می‌توانست پیش از اینکه کرونا وارد کشورمان شود تدابیری را بیندیشید، اما این اتفاق نیفتاد و این یکی از نقاط ضعف است.

ما نسبت به آمار‌هایی که در خصوص مبتلایان به ویروس کرونا در کشورمان اعلام می‌شود حسن ظن داریم اگر چه با توجه به آمار‌هایی که از بیمارستان‌ها به ما می‌رسد ممکن است آمار‌ها ضد و نقیض باشد و البته ما این موضوع را هم به مسئولان امر واگذار می‌کنیم، ولی بنابر آنچه که سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده ظاهرا آمار کل دنیا بیشتر از آن چیزی است که منتشر می‌شود.

یکی از کار‌های خوبی که با شیوع ویروس کرونا در کشورمان اتفاق افتاد و باعث افتخارآفرینی بود فعالیت‌هایی جهادی مردمی بود به گونه‌ای که سازمان جهانی بهداشت هم از وزیر بهداشت کشورمان درخواست کرد تا این فعالیت‌ها به عنوان یک الگوی موفق به دیگر کشور‌ها ارائه شود.

 

عدم سخت گیری در موج اول کرونا به گسترش این بیماری دامن زد
از جمله نقاط ضعفی که در موج اول شیوع کرونا با آن مواجه بودیم عدم سخت گیری در قرنطینه تا ۱۳ فروردین بود و اگر این سخت گیری اتفاق می‌افتاد ممکن بود که امروز شاهد خبر‌های ناگواری که می‌شنویم، نباشیم. همچنین انتقادی که به دولت وارد بود این است که ستاد ملی مقابله با کرونا دیر تشکیل شد و این در حالی است که انتظار ما از دولت این بود که وقتی کرونا در چین شیوع پیدا کرد این ستاد را تشکیل می‌داد.

ضرورت به کارگیری نظرات تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا در تصمیم گیری ها
زمانی که رئیس جمهور ریاست ستاد ملی مقابله را بر عهده گرفت باید همان موقع نظرات کارشناسی و علمی متخصصین را در اتخاذ تصمیمات به کار می‌گرفت، چون اینکه کشور تعطیل شود یا نشود موضوعی نیست که یک سیاست مدار بخواهد آن را بدون در نظر گرفتن نظرات کارشناسی اعمال کند.

یکی دیگر از نقاط ضعفی که در مقابله با کرونا شاهد آن بودیم کمبود منابع اقتصادی دولت بود به هر روی تا پیش از شیوه ویروس کرونا افرادی بودند که با شغلی که داشتند توانسته بودند زندگی آبرومندی را برای خود فراهم کنند، ولی با شیوع ویروس کرونا این افراد از لحاظ اقتصادی در تگنا قرار گرفته بودند و البته دولت هم منابعی نداشت که بخواهد آن‌ها را خرج حمایت از این افراد کند.

ضرورت تصویب قانون مالیات عایدی بر سرمایه برای تامین منابع مالی دولت
معتقدم دولت با توجه به فشار‌های اقتصادی که شیوع ویروس کرونا به مردم تحمیل کرده می‌توانست از موسسات و ارگان‌هایی که سوددهی دارند مثل بنیاد مستضعفان کمک بگیرد البته این کار انجام شد، ولی کافی نبود. همچنین دولت تسهیلات کم بهره‌ای را به مردم پرداخت کرد، ولی این تسهیلات هم نمی‌توانست خسارت‌هایی را که به مردم وارد شده را جبران کند. به هر روی یکی از اقداماتی که می‌تواند در تامین منابع مالی به دولت کمک کند وضع قانون مالیات عایدی بر سرمایه است که با روی کار آمدن مجلس انقلابی این انتظار وجود دارد که این قانون هر چه سریعتر تصویب شود و از طرفی ما باید یک نظام نظارتی داشته باشیم تا بر مصوبات جلسات ستاد ملی مقابله با کرونا نظارت شدیدتری شود.

یکی از برگ برنده‌های دولت در این ایام این است که دولت الکترونیک را راه اندازی کند و انتظار ما هم از وزارت ارتباطات از همان اوایل شیوع ویروس این بود که تدابیری را بیندیشد که خدمات دولت به صورت الکترونیک ارائه شوند.

اگر بخواهیم انصاف را در نظر بگیریم بخشی از وظیفه مقابله با کرونا بر عهده مردم است، چون کرونا یک مسئله شوخی برداری نیست؛ البته یکی از دلایلی که باعث شد مردم نسبت به خطرات این ویروس بی توجهی کنند مسائل اقتصادی بود، چون اگر قرار بود در خانه بمانند آن وقت چیزی برای خوردن نداشتند و سفره‌های آن‌ها خالی می‌ماند.

تا پیش از شیوع ویروس کرونا ۸۰۰ هزار ماسک در کشور تولید می‌شده، اما در حال حاضر به ظرفیت تولید ۱۱ میلیون ماسک در روز رسیده ایم با این وجود به نظر می‌رسد دست وزارت بهداشت خیلی بسته است و آن منابعی را که نیاز است دولت به این وزارت خانه اختصاص دهد اختصاص نداده است.

به دنبال فرمان رهبر معظم انقلاب خطاب به نیرو‌های مسلح برای مقابله با کرونا شاهد حضور پررنگ نیرو‌های مسلح در این عرصه بودیم و اقدامات خوبی هم مانند برپایی بیمارستان‌های صحرایی و تجهیز تخت‌های ICU صورت گرفت؛ اما واقعیت این است که ما نمی‌دانیم دولت تا چه حد توانست از ظرفیت جهادی نیرو‌های مسلح استفاده کند. به هر روی استفاده از این ظرفیت در حال حاضر کمرنگ شده اگر چه در بیمارستان بقیه الله و بیمارستان‌های وابسته به ارتش به بیماران کرونایی خدمات ارائه می‌شود.

 

دولت در برگزاری کنکور تابع ستاد ملی مقابله با کرونا باشد
معتقدم دولت و وزارت علوم برای برگزاری کنکور باید تابع تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا باشد و البته اگر مجلس هم می‌خواهد دست به اقدامی بزند تا حدودی باید تابع این ستاد باشد. البته اگر دولت زیرساخت‌های دولت الکترونیک را فراهم می‌کرد امروز می‌توانست بخش‌هایی از کنکور را به صورت الکترونیک برگزار کند و اگر این تفاق می‌افتد برای کشورمان در سطح جهان یک امتیاز بود. به هر روی چاره‌ای نیست و باید کنکور برگزار شود، ولی باید روی زمان برگزاری آن به نتیجه رسید و البته دانشگاه‌ها هم می‌توانند از بهمن ماه دانشجویان را پذیرش کنند و ضرورتی ندارد پذیرش از مهر ماه باشد.

 

واقعیت این است که کشورمان از لحاظ درمان بیماران کرونایی در سطح خوبی قرار گرفته و آزمایشات و اقداماتی خوبی هم انجام شده است اما باید از تجربه کشورهای دوست هم برای مقابله با شیوع ویروس کرونا استفاده کنیم؛ البته نظارت ها هم باید تشدید شود و در این راستا نیز نیروهای جهادی آماده همکاری با دولت هستند.