ستاره صبح-اقتصاد چین زیر بار هراس از گسترش ویروس مرگبار کرونا در حال متوقف شدن است 16 شهر در چین با جمعیتی بیش از 50 میلیون نفر در حالت تعطیل قرار دارند. خطوط هوایی در سراسر جهان پروازهای خود به مقصد چین را لغو می‌کنند و کشورهایی مثل ایالات‌متحده از شهروندان خود می‌خواهند تا به این کشور سفر نکنند. چین که با تنش‌های ناشی از جنگ تجاری و کاهش تقاضا در خانه، رشد رسمی تولید ناخالص داخلی آن در سال 2019 به کمترین میزان نسبت به سال 1990 رسید. هم‌اکنون چین و سایر نقاط جهان در حال آماده‌باش برای مواجهه با مصائب اقتصادی هستند که با شدت گرفتن سرایت این بیماری به آن می‌رسد. «جروم پاول» رئیس فدرال رزرو آمریكا گفت: چین برای اقتصاد جهانی از اهمیت زیادی برخوردار است چون وقتی اقتصاد چین كند می‌شود، آمریکا عواقب آن را احساس می‌کنند. البته نه به‌اندازه کشورهایی که نزدیک چین می‌باشند، یا مانند سایر کشورهای اروپای غربی که تجارت بیشتری با چین انجام می‌دهند. پرجمعیت‌ترین کشور جهان هم‌اکنون تقریباً به بخش لاینفک برای همه بخش‌های اقتصاد جهانی تبدیل‌شده است. این کشور بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان است و نسبت به سایر کشورها نفت خام بیشتری وارد می‌کند. مسافران چینی بهترین سرمایه‌گذاران در جهانگردی بین‌المللی به شمار می‌روند. چینی‌ها 150 میلیون سفر به خارج از کشور به ارزش 277 میلیارد دلار در سال 2018 انجام داده‌اند؛ و طبق آمار انستیتوی جهانی مک کینزی جمعیت 1.3 میلیاردی این کشور بزرگ‌ترین بازار جهان برای چندین دسته از کالاهای مصرفی جهان از قبیل اتومبیل، انواع نوشیدنی و کالاهای لوکس را فراهم می‌کند. تأثیر چین بر اقتصاد جهانی از نام‌های تجاری آن مشهود است. «جنرال موتورز» و «هوندا» كه به تولید وسایط نقلیه در ووهان مشغول هستند، اعلام كردند كه سعی در تعیین زمان بازگشایی مجدد دارند. شرکت اپل سفرهای کارمندان خود را محدود کرده است و در تاریخ 28 ژانویه با استناد به «عدم اطمینان» در مورد تأثیر ویروس، دامنه‌ای غیرمعمول از سود مورد انتظار در سه‌ماهه اول سال 2020 را کاهش داده است. مدیرعامل رویال داچ شل شیوع این بیماری را «نگرانی روزافزون» خواند و گفت این غول نفتیدر حال آماده شدن برای فرارسیدن به یک وضعیت اقتصادی «سخت و نامطمئن» است. شرکت همکاران «وی ورک» به‌طور موقت بیش از 50 دفتر را در سرتاسر چین تعطیل کرده است و «فیس‌بوک» نیز سفرهای غیرضروری به این کشور را متوقف کرده است. کمپانی عظیم سوئدی لوازم‌خانگی ایکیا IKEA تمام فروشگاه‌های خود در سرزمین اصلی چین را بسته و شرکت‌های غذائی «کی اف سی» و «هات پیتزا» هزاران شعبه خود را تعطیل کرده‌اند. استارباکس حدود نیمی از 4100 مغازه خود را در سرزمین اصلی بسته است و مک‌دونالد نیز به‌طور موقت فروشگاه‌های خود را در پنج شهر استان هوبی، جایی که ووهان قرار دارد، تعطیل کرده است. دیزنی لند پارک‌های خود در شانگهای و هنگ‌کنگ را بسته است. کرونا دارای پیامدهای بسیار بزرگ‌تر از سارس یک مطالعه تخمین می‌زند که بحران SARS تولید ناخالص داخلی سرزمین اصلی چین را 1.1 درصد و هنگ‌کنگ جائیکه که بخش خدمات ستون اقتصادی کشور را تشکیل می‌داد 2.6 درصد کاهش‌یافته بود؛ اما از سال 2003، چین از ششمین اقتصاد بزرگ جهان - کمی بیشتر از ایتالیای آن زمان- به دومین کشور بزرگ، به ارزش 14.55 تریلیون دلار در سال 2019 و به‌اندازه کل اتحادیه اروپا صعود کرده است. چین همچنین یک شریک تجاری جدایی‌ناپذیر برای بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان است؛ بنابراین تأثیر اپیدمی جدید نسبت به آنچه در سال 2003 رخ داد کاملاً متفاوت خواهد بود. بازارهای مالی همراه با معامله گران در این هفته تلاش می‌کنند تا با توجه به خطر شیوع این ویروس به مظنه قیمت‌های بازار بپردازند. سرمایه‌گذاران پول‌های خود را به پناهگاه‌های امن مانند دلار آمریکا، ین ژاپن و طلا منتقل کرده‌اند. به گفته رابو بانک یک بانک هلندی قیمت برخی کالاها ازجمله نفت به‌شدت کاهش‌یافته است زیرا نگرانی‌ها در مورد ویروس و چگونگی اقدامات لازم برای مهار آن باعث کاهش تقاضا در چین شده است. با گسترش کرونا صنایع بیشتری در معرض خطر قرار می‌گیرند از قبل مشخص‌شده است كه این ویروس به‌شدت به گردشگری ضربه خواهد زد. هزینه‌های قابل صرف توسط گردشگران چینی تا 83.1 میلیارد دلار کاهش می‌یابد و درمجموع سبب می‌شود تا 1/0 درصد از رشد اقتصادی جهانی کاسته شود. مارک همفری جنر دانشیار امور مالی در دانشگاه نیو ساوت ویلز به هفته‌نامه تایم می‌گوید، بخش‌های کلیدی، مانند جهانگردی، به‌طور فزاینده‌ای به چین متکی شده‌اند. کرونا ویروس و تأثیر آن نشان داد که چین چگونه بخش مهمی از اقتصاد جهانی به شمار می‌رود. تولید در بخش‌هایی از خودرو تا فناوری نیز به‌احتمال‌زیاد تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. چندین خودروساز در ووهان کارخانه‌های مونتاژ دارند، ازجمله جنرال موتورز و هوندا. شرکت تویوتا تا 9 فوریه تولید خود در چین را متوقف کرده است. تیم کوک مدیرعامل اپل، گفت این شرکت در حال انجام اقداماتی است تا جلوی «خسارت مورد انتظار در تولید» را بگیرد. مک کیبین می‌گوید: از سال 2003 تغییرات زیادی رخ‌داده است و امروزه بسیاری از شرکت‌ها به تولید در چین وابسته هستند. پیامدهای این اپیدمی درواقع به زنجیره‌های تولید صدمه می‌زند. اسوار پرساد، استاد اقتصاد در دانشگاه کرنل، به نشریه TIME می‌گوید: که شیوع این بیماری ممکن است باعث شود شرکت‌های چندملیتی که قبلاً در حال ارزیابی مجدد زنجیره‌های عرضه خود بودند، به دلیل افزایش دستمزدها در چین و تنش‌های جنگ تجاری، تولید خود را در این کشور کاهش دهند. او همچنین به یک هشدار شدید اکتفا کرد. او می‌گوید: اقتصاد چین در مقایسه بازمان اپیدمی سارس که در حد متوسطی بود هم‌اکنون به یک غول جهانی تبدیل‌شده است، بنابراین یک شوک بر رشد اقتصاد چین می‌تواند پس‌لرزه‌های سهمگینی را به سرتاسر جهان بفرستد.

31 ژانویه 2020
تارنمای هفته‌نامه تایم
برگردان شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com