زهره نوروزپور: تا ساعتی دیگر گام دوم اجرای تعهدات برجامی از سوی دولت صادر می شود. طبق گزارشات واصله از سوی دستگاه های اجرایی کشورمان قرار است سطح غنی سازی اورانیوم به ۳/۶۷ درصد ارتقاء پیدا کند. شب گذشته امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در تماسی تلفنی با دکتر حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان گفت: تلاش‌ها را برای خواست ایران که آتش‌بس در جنگ اقتصادی است دو چندان می کنیم.

روحانی نیز خطاب به نماینده اروپایی ها اعلام کرد: توقف کلیه تحریم‌ها، آغازی برای یک حرکت بین ایران و ۱+۵ است.

این در حالی است که رویترز همزمان با تماس تلفنی روسای جمهور فرانسه و ایران مدعی شد که یک منبع آگاه ایرانی از افزایش اورانیوم ۵ درصد خبر داده است.(اینجا)

شب گذشته پایگاه اطلاع رسانی دولت در این رابطه اعلام کرد: همزمان با پایان یافتن مهلت ۶۰ روزه ایران به کشورهای اروپایی، تصمیمات جدید کشورمان در خصوص کاهش تعهدات برجامی فردا در نشست خبری سخنگوی دولت با همراهی عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه و کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی اعلام می شود.

این روزها افکار عمومی به دلیل بالاگرفتن تنش ها میان ایران و آمریکا و کم کاری اروپا بسیار مشوش است اینکه چه خواهد شد؟  این نگرانی ها وقتی قوت گرفت که روز گذشته شورای حکام به درخواست آمریکا قرار است روز چهارشبه نشست اضطراری برگزار کند که از سوی کاظم غریب آبادی سفیر کشورمان در وین طنز تلخ تاریخ خواند شد.

آمریکایی‌ها پس از آنکه در نشست‌های مختلف نتوانستند کشورهای دیگر را به ایستادن در مقابل ایران مجبور کنند حالا دست به دامن برگزاری نشست شورای حکام آژانس شده‌اند. بررسی تحولات اخیر نشان می‌دهد که پایبند نبودن آمریکا به تعهداتش و خارج شدن از توافقی که ضمانت قطعنامه سازمان ملل را پشت سر خود داشته است این کشور را در وضعیتی قرار داده که عملا در این نشست هم نمی‌تواند کاری را علیه ایران پیش‌ ببرد و این نشست هم بخشی از تهدیدها و بلوف‌های این کشور تحلیل می‌شود. 

پیش بینی می شود در جلسه امروز نیز مخالفتها با اقدام غیر قانونی امریکا در خروج از برجام  ادامه داشته باشد و آمریکایی‌ها با شکست جدیدی مواجه شوند.(اینجا)

سال گذشته دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا با خروج یکطرفه از برجام،ایران و حتی کشورهای امضاکننده توافق را تحت فشار قرار داد. در راستای حمایت از برجام، اروپا پیشنهاد ایجاد ساز و کار مالی موسوم  به اینستکس را طراحی کرد که مورد قبول ایران واقع شد اما در اجرای آن بسیار تعلل کردند تا جایی که در طول یکسال گذشته هیچگونه اقدامی در کانال مالی انجام نگرفت. این مساله سبب شد که در سال ۹۸ با اعمال تحریم های مجدد آمریکا، قرار دادن نام سپاه پاسداران در لیست تروریستی و به دنبال آن تلاش برای به صفر رساندن فروش نفت ایران، تروریسم اقتصادی آمریکا وارد فاز تهدیدات نظامی شود.(اینجا)

محمد جواد ظریف روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران با بیان اینکه گام بعدی کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران، عدم رعایت غنی‌سازی تا سقف ۳.۶۷ درصد است، خاطرنشان کرد: اینکه ما در گام بعدی در چه سطحی غنی‌سازی کنیم را خودمان و براساس نیازمان تعیین می‌کنیم.

وی در پاسخ به پرسشی درباره کاهش تعهدات برجامی ایران اظهار کرد: ما برنامه‌های جمهوری اسلامی ایران را اعلام کردیم و براساس آن هم عمل می‌کنیم و اروپایی‌ها هم باید بدانند تا زمانی که آنها به برجام متعهد باشند ما به برجام متعهد خواهیم بود.(اینجا)

در همین باره صابر گل‌عنبری کارشناس مسائل بین الملل در تحلیلی که برای خبرآنلاین ارسال کرده است نوشت: «امروز مهلت شصت روزه ایران پایان می‌یابد؛ بدون این که اروپا گامی جدی برای تحقق خواسته‌های دوگانه کشور در حوزه نفتی و بانکی بردارد و "اینستکس" هم اسماً راه‌اندازی شده و عملا تراکنشی صورت نگرفته است؛ چون به گفته علی اصغر نوری مدیر عامل شرکت متناظر ایرانی "ساتما"، هنوز اروپا بانک واسطی معرفی نکرده است.

تماس تلفنی امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه نیز تلاش دقیقه نودی اروپا برای جلوگیری از برداشتن گام دوم کاهش تعهدات است و هنوز مشخص نیست که این تماس حامل یک ابتکار مشخص و کارگشا بوده است یا خیر. اما از خبر منتشر شده درباره این تماس تلفنی اینگونه پیداست که محتوای تماس مکرون از وعده‌های تکراری، البته با چاشنی اعتراف ضمنی به کوتاهی اروپا در مقابله با تحریم‌های آمریکا فراتر نیست.

به هر حال، خواه رئیس جمهور فرانسه برای ارائه ابتکاری مشخص تماس گرفته باشد یا دادن وعده‌های دیگر، ایران گام دوم را بر می‌دارد و عمل به دو تعهد را متوقف می‌کند که ماهیت هر دو برای همه مشخص است؛ افزایش سطح غنی سازی اورانیوم و فعال‌سازی رآکتور اراک.»

این پژوهشگر مسائل خاورمیانه در ادامه به بیان کرد: «پرسش اما درباره شکل اجرای گام دوم است. به نظرم، ایران این گام را تدریجی برخواهد داشت و جهشی در کار نخواهد بود. به این معنا که گام‌ دوم از خط قرمز عبور نخواهد کرد و ایران باز فرصت و مهلت دیگری به اروپایی‌ها می‌دهد. از این رو، سطح غنی‌سازی به شکل تدریجی افزایش خواهد یافت و احتمالا از ۵ درصد شروع شود و در میانه افزایش تدریجی سطح غنی‌سازی در بازه‌های زمانی متعدد مهلت‌ها و فرصت‌هایی داده شود.حالا باید منتظر ماند و دید اروپا چه برخوردی با مهلت یا مهلت‌های دیگر قبل از برداشتن گام‌های بیشتر از سوی ایران تا رسیدن به خطوط قرمز خواهد داشت.»

این کارشناس روابط بین الملل در نهایت افزود: «پر واضح است که فعلا شرایط داخلی آمریکا و اروپا آماده تعامل با پیامدهای خروج تدریجی ایران از برجام نیست و هنوز هم خود دولت آمریکا برجام را با وجود خروج از آن، بهترین گزینه برای تعامل با پرونده هسته‌ای می‌داند. از این رو، با توجه به هزینه‌های کاهش فزاینده تعهدات هسته‌ای، این احتمال وارد است که اروپا با هماهنگی با آمریکا گام‌هایی در جهت بهره‌مندی بسیار محدود ایران از برخی منافع اقتصادی برجام بردارد. اما ماهیت این گام‌ها هر چه باشد، بسیار بعید است به نوعی باشد که تحریم‌های آمریکا را حتی به صورت جزئی خنثی کند؛ چون نه آمریکا به اروپا چنین اجازه‌ای می‌دهد و نه خود اروپا  چنین علاقه‌ای دارد.»

۳۱۰ ۳۱۰