صاحب‌خبر - گروه سیاسی: طبق اعلام مقامات دولت، امروز 16 تیرماه ضرب‌الاجل 60 روزه به اروپا پایان می‌یابد و ایران گام دوم خود در راستای کاهش تعهدات برجامی‌اش را برمی‌دارد. قرار است در گام دوم، رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم متوقف شود و در کنار اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب‌سنگین اراک، بازگشت به راکتور پیشین این مرکز نیز در دستور کار قرار گیرد. ایران در سالگرد خروج آمریکا از برجام (18 اردیبهشت‌ماه) اعلام کرد که اجرای برخی از تعهدات خود در برجام را به‌حال تعلیق درمی‌آورد و مهلتی 60 روزه به 5 کشور باقی‌ مانده در این توافق داد تا به تعهدات خود در برجام و به‌خصوص در حوزه بانکی و نفتی عمل کنند. در واکنش به کوتاهی کشورهای اروپایی در اجرای وعده‌هایشان، شورای عالی امنیت ملی ایران روز چهارشنبه 18 اردیبهشت‌ در بیانیه‌ای اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی و حقوق تصریح‌شده خود مندرج در بندهای 26 و 36 برجام، برخی اقدامات خود ذیل برجام را متوقف خواهد کرد. تهران در همین راستا 30 اردیبهشت‌ماه اعلام کرد قصد دارد میزان تولید اورانیوم 3.67 درصدی خود را به 4 برابر میزان قبلی افزایش دهد. «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز روز دوشنبه 27 خرداد در یک نشست خبری در محل تأسیسات آب‌سنگین اراک با اشاره به تصمیمات اخیر شورای عالی امنیت ملی عنوان کرد که از زمان چهار برابر شدن ظرفیت، تولید اورانیوم 3.67 درصد افزایش یافته و تا روز پنج‌شنبه ششم تیرماه از سقف تعیین‌شده در برجام عبور خواهد کرد. در همین راستا، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از ظهر روز دوشنبه 10 تیر تأیید کرد که میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از مرز تعیین‌شده در برجام (300 کیلوگرم هگزافلوراید UF6 و یا معادل آن یعنی 202.8 کیلوگرم اورانیوم) عبور کرده است. مقامات ایرانی به وضوح تصریح کرده‌اند که ایران تنها زمانی اجرای تعهدات پیشین خود در برجام را از سر خواهد گرفت که سایر طرف‌های این توافق بین‌المللی نیز تعهدات خود را به انجام برسانند. ایران اعلام کرده بود در گام دوم از سطح غنی‌سازی 3.67 درصد عبور خواهد کرد و مواد هسته‌ای با غنای بیشتری تولید می‌کند و همچنین در موضوع راکتور اراک به وضعیت پیش از برجام باز خواهد گشت. حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران روز سه‌شنبه 4 تیر در گفتگوی تلفنی با همتای فرانسوی خود امانوئل ماکرون با اشاره به اینکه پایبندی ایران در برجام پس از خروج آمریکا بر مبنای وعده طرف‌های اروپایی برای تضمین منافع اقتصادی از جمله حل‌وفصل مسائل مربوط به روابط بانکی و فروش نفت بود که متأسفانه هیچ یک از آنها در مقام عمل تحقق پیدا نکرده، خاطرنشان ساخت: «اگر ایران نتواند از فواید برجام بهره‌مند شود، بر اساس بندهای 26 و 36 برجام مرحله به مرحله تعهدات خود را کاهش خواهد داد». رئیس جمهور کشورمان چهارشنبه گذشته نیز هشدار داد در صورتی که کشورهای اروپایی به تعهدات خود تا یکشنبه (16 تیرماه) عمل نکنند جمهوری اسلامی هم دیگر خود را متعهد به حفظ سطح غنی‌سازی اورانیوم در حد 3.67 درصد نمی‌داند. تأمین خواسته‌های ایران شرط ادامه اجرای تعهدات برجامی است محمدابراهیم رضایی، رئیس کمیته هسته‌ای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اتمام فرصت 60 روزه اروپایی‌ها در قِبال جمهوری اسلامی ایران، گفت: اروپایی‌ها به نحوی رفتار جمهوری اسلامی را آزمایش می‌کنند که اگر ایران در مواضع اعلامی خود کوچک‌ترین تردیدی کند، اروپایی‌ها همان تاکتیک وقت‌کشی و عدم عمل به تعهدات را ادامه می‌دهند. نماینده مردم خمین در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: اروپایی‌ها از سررسید گام دوم هراسان هستند و اصرار به پایبندی ایران به توافق هسته‌ای دارند به این دلیل که جسارت و تصمیم‌گیری قاطع جمهوری اسلامی در برداشتن گام اول کاهش تعهدات را دیدند. وی افزود: تلاش اروپایی‌ها برای ما قابل قبول نبوده، خواسته جمهوری اسلامی کاملاً شفاف است اما آنها به تعهدات برجامی خود عمل نکردند، از این رو ما به همان میزان و گام به گام از تعهدات خود کم می‌کنیم. اروپایی‌ها باید نگاه و مسیر خود را برای جمهوری اسلامی روشن کنند. رضایی یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران در طول یک سال گذشته نهایت خویشتن‌داری را از خود نشان داده و به درخواست دیگر اعضای برجام، فرصت قابل توجهی در اختیار آنها قرار داد تا اثرات و تبعات خروج آمریکا از برجام را جبران کنند اما ما شاهد اقدامی از سوی آنها نبودیم. این نماینده مردم در مجلس دهم، تأکید کرد: هر زمان که خواسته‌های ما تأمین شود؛ ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت، اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله تعهدات دیگری را متوقف خواهد کرد. جمهوری اسلامی ایران در مرحله بعدی رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن سازی رآکتور آب‌سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. مسئولیت شکست برجام و هرگونه تبعات احتمالی آن هم به طور کامل بر عهده آمریکا و اعضای باقیمانده در برجام قرار خواهد داشت. تراکنش محدود اینستکس مانع از اجرای گام دوم برجامی نمی‌شود سید حسن حسینی شاهرودی، عضو هیأت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اینکه وزیر دارایی فرانسه از تراکنش محدود اینستکس در روزهای آینده خبر داده است، گفت: از ابتدا که اروپا کانال مالی اینستکس را معرفی کرد اعلام کردیم که این اقدام، حرکت سیاسی و صرفاً برای وقت‌کشی است تا ما را بازی دهد و اقدامات ایران را به تأخیر بیندازد. وی با بیان اینکه تراکنش محدود تأثیری نخواهد داشت، بیان داشت: به نظر می‌رسد اگر اکنون تراکنشی در اینستکس صورت گیرد، سطح و سقف آن مورد قبول نخواهد بود چراکه ایران 40 میلیارد دلار تراکنش مالی در امر واردات و صادرات با اروپا دارد و عددهای بسیار جزئی در حدود چند میلیون دلار مشکل ایران را در تبادل اقتصادی بین‌المللی حل نمی‌کند. نماینده مردم شاهرود در مجلس دهم شورای اسلامی تأکید کرد: بنابراین باید دولتمردان ایران به جد به دنبال غنی‌سازی و اجرای گام دوم اقدامات در حوزه برجامی باشند، از سوی دیگر دولت‌های اروپایی باید فکر جدی و عملیاتی در این خصوص داشته باشند. یقین داریم اینستکس نمی‌تواند مسئله و مشکل مالی ایران را حل کند. حسینی شاهرودی با اشاره به تغییرات در اتحادیه اروپا و جایگزینی جوزف بورل به جای موگرینی به عنوان مسئول سیاست خارجی این اتحادیه، گفت: انتظار می‌رود با این تغییرات در اتحادیه اروپا شاهد رویکرد جدید و جدی در اروپا باشیم، در غیر این صورت ایران به جد به اقدامات برجامی خود ادامه می‌دهد. کاهش سطح تعهدات برجامی ایران پشتوانه حقوقی دارد امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عضو هیأت رئیسه مجلس در خصوص پایان مهلت 60 روزه اروپایی‌ها برای عمل به تعهدات برنامه جامع اقدام مشترک، گفت: فرارسیدن زمان گام دوم ایران در کاهش سطح تعهدات برجامی بر اساس مفاد توافقنامه مذکور است زیرا برجام یک سند و معاهده بین‌المللی است. نباید از یاد برد که برجام در شورای امنیت سازمان ملل مورد بررسی و تأیید قرار گرفته و بر اساس مفاد آن اگر یکی از طرفین در اجرای تعهداتش کوتاهی کرد، دیگر اعضا می‌توانند اجرای تعهداتشان را کاهش دهند. وی با اشاره به اینکه کاهش سطح تعهدات برجامی جمهوری اسلامی ایران دارای پشتوانه حقوقی است، ادامه داد: در این بین باید اذعان کرد اگر قرار باشد کشوری متهم به نقض توافقنامه متهم شود، انگشت اتهام باید به سمت ایالات متحده نشانه برود که یک‌جانبه از آن خارج شد. این نماینده مردم در مجلس دهم با اشاره به اینکه غربی‌ها به همه کشورهای دنیا نگاه استعماری دارند، تصریح کرد: بر این اساس مشاهده می‌شود که کشورهای حاضر در برجام تعهداتشان را اجرایی نکرده و در مقابل به طور متناوب ایران را مورد هجمه قرار می‌دهند که باید به مفاد توافقنامه پایبند باشد و ابراز نگرانی می‌کنند. وی در رابطه با درخواست آمریکا برای برگزاری نشست اضطراری شورای حکام درباره فعالیت هسته‌ای ایران، خاطرنشان کرد: این اقدام کاخ سفید خلاف قوانین بین‌المللی است زیرا کشوری که خودش از برجام خارج شده هم‌اکنون نمی‌تواند تعیین تکلیف کند؛ در واقع این رفتار کاملاً جنبه سیاسی دارد.∎​