به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، نیروهای ژنرال حفتر 75 ساله که گفته می شود از حمایت برخی از دولت های عربی از جمله عربستان برخوردار است، از حدود 10روز پیش ( سوم آوریل) حرکت به سمت طرابلس پایتخت لیبی آغاز کردند.
نیروهای هوادار ژنرال خلیفه حفتر موسوم به «ارتش ملی لیبی» شامگاه ۱۷فروردین مدعی شدند که فرودگاه بین‌المللی طرابلس را به کنترل خود درآورده‌اند.
شورای امنیت سازمان ملل و همچنین گروه هفت کشور صنعتی جهان اقدام ژنرال حفتر را «تهدیدی برای ثبات لیبی» خوانده و از او خواسته‌اند که حرکت به سوی طرابلس را متوقف کند.
براساس گزارش نهادهای بین المللی در جریان درگیری‌ّهای حومه طرابلس تاکنون دهها نفر کشته شده‌اند.
لیبی از سال 2011 و پس از سرنگونی رژیم دیکتاتوری «قذافی» با مشکل بی ثباتی و درگیری های داخلی دست و پنجه نرم می کند و هم اکنون دو دولت موازی در این کشور تشکیل حکومت داده اند، نخست دولت وفاق ملی مستقر در طرابلس که ریاست آن را «فایز السراج» بر عهده دارد و جامعه بین الملل از آن حمایت می کند و دیگری، دولت مستقر در شرق این کشور (طبرق) و مورد حمایت مجلس نمایندگان است که از ژنرال حفتر فرمانده ارتش لیبی حمایت می کند.
نفوذ ژنرال خلیفه حفتر در لیبی، کشوری که سالهاست درگیر جنگ داخلی و خشونت است، دائما بیشتر می‌شود. مخالفان معتقدند که این ژنرال در ‌پی برقراری یک دیکتاتوری نظامی جدید در لیبی است.
با توجه به اهمیت موضوع و تحولات لیبی، پژوهشگر ایرنا با «جعفر قنادباشی» کارشنارس ارشد مسائل آفریقا و دیپلمات سابق ایران در لیبی به گفت وگو نشست.

** تدوام بی ثباتی هفت ساله در لیبی
جعفر قناد باشی در ابتدای این گفت و گو بیان داشت: چندین دلیل مختلف دست به دست هم داده است تا ناآرامی ها و بی ثباتی و عدم تشکیل یک دولت مقتدر در لیبی هم چنان ادامه پیدا کند.
یکی از مسائل بسیار مهم، ساختار اجتماعی، فرهنگی و نهاد های مذهبی هستند که در زمان معمر قذافی به کلی از بین رفتند و از زمان سقوط وی، در لیبی هیچ نهاد قدرتمند مذهبی و اجتماعی وجود ندارد و نبود ساختارهای قدرتمند در جهت وحدت ملی یکی از عوامل ناآرامی ها و بی ثباتی ها در این کشور جنگ زده است.
وی همچنین بیان داشت: موضوع دیگر در بحث ناآرامی ها در این است که در کشور لیبی شهر ها بسیار پراکنده و دور از هم هستند و جمعیت بسیار کم است و پایتخت این کشور از نظر جغرافیای سیاسی در شمال غربی قرار دارد و دور از بقیه مناطق است و نمی تواند جنبه محوریت و مرکزیت را برای اجتماع لیبی داشته باشد.
این کارشناس مسائل آفریقا همچنین اظهار داشت: اصلی ترین عامل در تشدید بی ثباتی ها در کشور لیبی دخالت قدر ت های بزرگ است این قدرت ها به دو دلیل عمده بر نمی تابند که در لیبی یک حکومت مقتدر مبتنی بر فرهنگ مردم این کشور بوجود آید. یکی اینکه لیبی دارای ذخایر بسیار نفت است و ذخایر نفت زیر زمینی لیبی با کل آفریقا برابری می کند و بیش از 100میلیارد بشکه است و از این جهت دارای اهمیت است.
وی افزود: موضوع دیگر نزدیکی این کشور به اروپا می باشد و نبردی که فرانسوی ها و الجزایری ها بر سر لیبی دارند و خواستار حضور در اقتصاد لیبی هستند.جنگ قدرت ها و رقابت قدرت های خارجی هرگز نگذاشته است که حکومتی مبتنی بر فرهنگ ملی لیبیایی بر سر کار آید.

**نقش قدرت های خارجی در حمایت از حفتر و بی ثباتی لیبی
قنادباشی در این زمینه اظهار داشت: ژنرال حفتر روابطی با روسیه برقرار کرده است البته هیچ گاه نمی توان حفتر را در دسته بندی سیاسی کشورهای قرار داد که با روسیه کار می کنند و همچنین او 20سال در آمریکا بوده است و هم فرانسوی ها و هم ارتجاع عربی از حفتر حمایت می کنند.
این کارشناس مسائل آفریقا بیان داشت: عربستان سعودی، مصر و امارات از ژنرال حفتر حمایت می کنند. مصر از نظر نظامی و لجستیکی و عربستان و امارات هم از جنبه تامین بودجه از وی پشتیبانی می کنند و این دولت ها خواستار حکومتی سکولار در لیبی هستند. و فرانسوی ها هم در این زمینه چراغ سبز نشان می دهند.
قنادباشی افزود: اصل مساله، ژنرال حفتر نیست و او یک ماموریت دارد، با توجه به بی ثباتی در شمال آفریقا، اگر این بی ثباتی به لیبی برسد، نمی توانند اوضاع داخلی لیبی را کنترل کنند و نیروهای مذهبی و اخوانی ها به راحتی می توانند قدرت را در لیبی در دست بگیرند و لذا ماموریت حفتر در واکنش به شرایط شمال منطقه آفریقا بوجود آمده و با شعار اینکه نیروهای اسلامی باید از بین بروند وارد صحنه مبارزه شده است.
وی خاطر نشان کرد: نکته حائز اهمیت در اقدام نظامی حفتر این است که وی در آستانه برگزاری انتخابات در لیبی وارد عمل شد و دست به اقدام نظامی زده است و حامیانش نگران از برگزاری انتخابات در سال 2019هستند و این می تواند روند انتخابات را به تعویق اندازد. در کل اقدام اخیر حفتر دو دلیل اصلی دارد یکی اینکه سودان و الجزایر بی ثبات است و از این بی ثباتی سوء استفاده کند و دیگر اینکه جلوگیری از روندی که منجر به برگزاری انتخابات در لیبی می شود.

** دو دولت موازی در لیبی و تجزیه این کشور
قنادباشی افزود: همواره خطر تجزیه لیبی در رسانه ها مطرح می شود اما در عمل امکان تجزیه این کشور وجود ندارد زیرا فائز سراج و حفتر هر دو یک دیدگاه دارند هر دو مورد حمایت غربی ها هستند. این دو نفر خواهان تشکیل حکومت سکولار و فاقد پایگاه و محبوبیت مردمی هستند.
وی همچنین اظهار داشت: زمانی تجزیه اتفاق می افتد که مردم با هم در تضاد باشند و اگر مردم بنغازی و طرابلس دو قوم جداگانه یا دو مذهب و نژاد جداگانه داشتند این احتمال وجود داشت اما مردم لیبی دارای یک زبان، نژاد و مذهب واحد هستند و با توجه به این ویژگی های مشترک امکان تجزیه وجود ندارد.
این کارشناس مسایل افریقا افزود: مردم لیبی در طول 40سال از قذافی خسته شدند و به دنبال تشکیل حکومتی هستند که مبتنی بر فرهنگ ملی باشدو حفتر اعلام کرده است که من با دولت سراج نمی جنگم من با تروریست ها در حال جنگ هستم و تروریست ها از دید حفتر نیروهای مسلمان و جوانان طرابلس هستند که خواستار حکومت ملی هستند.

** راه حل بحران سیاسی در لیبی
جعفر قناد باشی کارشناس ارشد مسائل آفریقا اضافه کرد: راه حل بحران سیاسی در لیبی عدم مداخله کشورهای غربی در امور داخلی این کشور می باشد و باید شرایطی را فراهم کنند که قانونی مبتنی بر خواست و فرهنگ مردم لیبی تهیه و تصویب و انتخاباتی آزاد برگزار شود.
وی افزود: بعد از سقوط دولت قذافی هرگز فرصت داده نشد که مردم لیبی یک اجتماع مستقل را تشکیل دهند و انتخابات آزاد بر پا کنند و همواره مداخلات خارجی ها به بهانه تامین امنیت، مانع از تشکیل اجتماعات آزاد در لیبی بوده است.
این کارشناس یادآور شد: موضوع دیگر برگرداندن ثروت مردم لیبی است که بر طبق اطلاعات رسیده بالغ بر 160میلیارد دلار از ثروت قذافی توسط یکی از ایادی رژیم گذشته این کشور به انگلستان منتقل شد و این حق مردم لیبی است که در شرایط بحران کنونی این ثروت مردم لیبی برگردانده شود و این موضوعی است که هیچ کدام از خبرگزاری های خارجی به آن اشاره ای نکرده اند.
ایشان در پایان اظهار داشت:راه حل بحران سیاسی در لیبی عدم مداخله قدر ت های غربی در امور داخلی این کشور و برگزاری انتخابات آزاد است.
پژوهش **ر-ت**1552