به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از نسل برهان، اگــر بخواهیــم از بیــرون بــه دانشــگاه نــگاه کنیــم به صــورت کلــی دســتگاهی را می بینیــم کــه ورودی اش متقاضیــان تحصیــل، اســاتید و بودجــه مالــی و خروجــی اش فارغ التحصیــان و مقاله هــای علمــی پژوهشــی و اندکــی کارهــای آزمایشــگاهی و تحقیقاتــی اســت.

در میــان ورودی هــای متقاضیــان، همــان دانشــجویانی هســتند کــه یک بخش مهــم و کلیــدی عمــر خــود را صــرف تســت زنی و کنکــور کــرده و درصدی از خاقیــت خــود را در طــی فرایندهــای تســت زنی ازدســت داده اند. برخــی از اســاتید هــم همــان دانشــجویان دیــروز هســتند کــه فارغ التحصیــل شــده و از میــان شــغل های مختلــف، اســتادی را انتخــاب کرده انــد. درصــد بالایــی از بودجــه در دانشــگاه های دولتــی توســط خــود دولــت و در دانشــگاه های غیردولتــی  نیز توســط شــهریه تأمیــن می شــود.

در بخــش خروجــی هــم فارغ التحصیلانــی می بینیــم کــه بهترین هایشــان  از کشــور خارج شــده اند و در بهتریــن حالــت بــا مــدرک دکتــرا ًمعمــولا بــه کشــور بازمی گردنــد و اکثرشــان پــس از بازگشــت بــه کشــور شــغل اســتادی را بــه دلیــل ضریــب بــالای اطمینــان آن انتخــاب می کننــد.

فارغ التحصیانــی کــه از کشــور خــارج نمی شــوند نیــز بــا گزینه هایــی چــون کارآفرینــی بــا ســختی های خــاص خــودش و یــا کار در محیط هایــی کــه در آنهــا خبــری از خلاقیــت و ارائــه محصــول جدیــد نیســت، روبــه رو می شــوند. درصــدی قابل توجهــی از مقاله هــا نیــز بیشــتر بــه دلیــل انگیزه هایــی غیــر از تولیــد علــم (ارتقــای اســاتید، تحصیــل در خــارج از کشــور و…) تولیــد می شــوند و ازنظــر محتــوا یــا بــه درد مشــکلات کشــور نمی خورنــد یــا در بهتریــن حالــت مرجعیــت علمــی و ســطح علمــی کشــور را نــه ازنظــر کیفــی کــه از جنبــه کمــی بــالا می برنــد؛ امــا در ایــن میــان، مقاله هــا و کارهــای تحقیقاتــی و عملــی نیــز هســتند کــه در لبــه دانــش بــوده و ســطح عملــی کشــور را روزبــه روز تصحیــح می کننــد.

استقلال مالی دانشگاه و بحث سنوات:

یکــی از مســائل کلیــدی کــه در دانشــگاه وجــود دارد بخــش اســتقلال مالــی آن اســت. ازآنجاکــه  درصــد بودجــه دانشــگاه ها از طریــق  دولــت تأمیــن می شــود و بــا توجــه بــه ورودی هــا و خروجی هــا و نبــود چشــم انداز راهبــردی صحیــح بــرای دانشــگاه، تأمیــن دانشــگاه بــرای دولــت بســیار هزینه بــر اســت و ازآنجاکــه ایــن کمک هزینه هــا باعــوض بــوده و خروجــی و ســود کوتاه مــدت بــه دنبــال نــدارد.

مســئولان حکومــت به جــای آنکــه صورت مســئله را حــل کــرده و درد دانشــگاه را دوا کننــد. از طریــق راه هــای غیرمعمــول و غیرعقلانــی صورت مســئله را پاک کــرده و ســعی می کننــد هزینه هــای دانشــگاه های دولتــی را از طریــق روش هایــی چــون فشــار بــه دانشــجو، کاهــش ســنوات تحصیلــی، افزایــش قیمــت خدمــات بــه دانشــجویان و یــا افزایــش ســهم دانشــجویان پولــی بــه حداقــل برســانند تــا هــم چــرخ دانشــگاه بچرخــد و هــم هزینه هــای ناشــی از آن بــه حداقــل برســد.

دانشجو تحت فشار و مسئولین به دنبال پول بیشتر!

حــال دانشــجویی را تصــور کنیــد کــه ازیک طــرف درگیــر انتخــاب مســیر بــرای زندگــی خــود در شــرایط موجــود بــوده و از طــرف دیگــر بایــد فشــارهای ناشــی از درس هــا را نیــز تحمــل کــرده و از میــان پیچ وخــم هــا و پایان ترم هــا به سـلـامت بگــذرد.

ّ کوییز هــا و تکالیــف و میــان ترم بخــش زیــادی از وقــت دانشــجو ً فشــارهای بیش ازحــد درســی کــه عملـا وقت دانشجو  را گرفته انــد و اگــر دانشــجو بخواهــد هــم خــوب درس بخوانــد و هــم بــه کارهــای اضافــی و پیرامــون درس بپــردازد و خــود را در زمینه هــای دیگــر (کــه بعضــی از آن هــا خیلــی مهم تــر از خــود درس خوانــدن اســت) رشــد دهــد.

وقــت بــرای نفــس کشــیدن نیــز پیــدا نمی کنــد. گرچــه هســتند افــرادی کــه هــم خــوب درس می خواننــد و هــم در ســایر زمینه هــا رشــد می کننــد ولیکــن بــرای اغلــب دانشــجویان ســخت و ناممکــن اســت کــه در مــدت محــدود از پــس همــه ایــن کارهــا بربیاینــد. حــال ســؤال اینجاســت کــه آیــا دانشــجوی مذکــور بــا تمــام مشــکات پیــش رو، قــادر بــه تحمــل فشــارهای بیشــتر نیــز هســت؟ دانشــجویی کــه در وضــع موجــود و مشــخص نبــودن آینــده خــود گیرکــرده و بــه دنبــال بهینه ســازی زمــان تحصیــل خــود اســت، ناگهــان بــا محدودیت هــای مالــی و زمانــی مواجــه می شــود. ناگهــان مســئولان بــدون هیــچ دلیــل و منطقــی بــه فکــر واقعی تــر کــردن قیمت هــا و کــم کــردن ســنوات مجــاز تحصیلــی می افتنــد و روزبــه روز بــر قیمت هــا می افزاینــد. به گونــه ای کــه انــگار دانشــگاه نــه محلــی بــرای رشــد علــم و دانــش کــه یــک بنــگاه اقتصــادی بــرای افزایــش درآمــد و کاهــش هزینه هاســت.

راه حل چیست؟

بــه نظــر می رســد کــه بــرای اصـلاح ایــن وضعیــت می بایســت در وهلــه اول سیســتم هوشــمندانه ای طراحــی شــود کــه در آن دانشــگاه ها ازنظــر مالــی مســتقل شــوند و ســهم قابل توجهــی از بودجــه آن هــا از طریــق تعریــف پروژه هــای مرتبــط بــا نیــاز کشــور (پروژه هــای سفارشــی از صنعــت) یــا ســازمان ها خیریــه تأمیــن شــود.

همچنیــن آیین نامــه ارتقــای اســاتید نیــز بــه نحــوی اصــلاح شــود کــه میــل و رغبــت اســاتید بــه انجــام پروژه هــای مرتبــط بــا نیازهــای اساســی کشــور بیشــتر شــود. از طرفــی می بایســت کمک هــای مالــی دولــت بــه دانشــگاه و دانشــجویان نیــز هوشــمندانه شــده و متناســب بــا بهــره وری و کار آمــدی دانشــجو و دانشــگاه بــه آن هــا پرداخــت شــود. تــا هــم  نهــاد دانشــگاه نســبت بــه اوضــاع بیــرون از خــود پاســخگو باشــد و هــم فضــای رقابــت واقعــی بیــن دانشــگاه ها بــه وجــود بیایــد.

گرچــه کــه بررســی نیازهــای اساســی کشــور و اولویت ســنجی بــرای پژوهــش نیــز از نقطه هــای کلیــدی بــوده و خــود نیازمنــد گزاره هــای تخصصــی اســت کــه از حوصلــه ایــن متــن و تــوان نویســنده خــارج اســت. در آخــر نیــز لازم بــه ذکــر اســت کــه رونــد کنونــی کــه دولــت و ســازمان های بالادســتی بــرای اداره دانشــگاه ها پیگیــری می کننــد منطقــی نیســت!

نگاهــی کــه همه چیــز را پــول و معاملــه می بینــد و در برخــورد بــا تمامــی مشــکات دانشــگاه، به جــای تعقــل و نــگاه انســانی بــه دانشــجو او را به مثابــه شــی ء و مــاده ای در نظــر می گیــرد و ســعی در آن دارد تــا بــه هــر نحــوی شــده از او ســودی (هرچنــد ناچیــز) بــه دســت آورد تــا مبــادا خدای ناکــرده نیــاز بــه طراحــی سیســتم جدیــد داشــته باشــد و متأســفانه شــاهد آن هســتیم کــه برخــی مســئولین در دانشــگاه ها نیــز بــا مســئولان بالادســتی هم نــوا شــده و تقــدس و جایــگاه دانشــگاه را بــه بهانــه مســائل مالــی زیــر ســؤال می برنــد..

انتهای پیام/