فرارو- ضرب الاجل کاخ سفید به کنگره در ارتباط با برجام به پایان رسیده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جنجالی آمریکا که یکی از وعده‌های مشهورش پاره کردن برجام بود، دو ماه پیش تصمیم گرفت توپ را به زمین کنگره بیندازد و این کنگره باشد که درباره توافق هسته‌ای ایران تصمیم بگیرد. به زعم بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی ترامپ با این کار خود از زیر بار مسئولیت پاره کردن و یا تایید برجام شانه خالی کرد. همچنین به نظر می‌رسید کنگره‌ای که بیشتر اعضای آن را حامیان ترامپ تشکیل می‌دهند رفتاری همسو با سیاست‌های مرد شماره یک ایالات متحده نشان می‌دهند.

 
پاس‌کاری ادامه دارد
با این وجود ضرب الاجل تعیین شده بدون تصمیم‌گیری کنگره به پایان رسید و به نظر می‌رسد کنگره هم می‌خواهد توپ را به زمین کاخ سفید بیندازد. حالا ترامپ که دو ماه پیش گفته بود ایران به اجرای برجام پایبند نیست یک ماه وقت دارد پشت میز خود در کاخ سفید به این فکر کند که می‌خواهد با برجام چه کند؛ توافقی که برای مرد اول آمریکا تبدیل به کابوس شده است.کابوسی با تصویر دوراهی که یک راهش ناتوانی انجام وعده انتخاباتی است و دیگری راهی که دیپلمات‌ها آن را به صلاح‌ نمی‌دانند. گویا برای رهایی از این کابوس بوده که کاخ سفید در پاسخ پاس کنگره تصمیم گرفته پاس‌کاری خود را ادامه دهد. سارا سندرز سخنگوی کاخ سفید در نشست خبری دیروز خود منکر هر گونه ضرب‌الاجل برای کنگره در زمینه برجام شد. او یک جمله دیگر و البته عجیب هم به زبان آورده. او گفته: «دولت ترامپ هیچ درخواستی از کنگره برای ارائه طرحی در زمینه بازگرداندن تحریم‌های مرتبط با برجام نداشته است.»  
 
ماندن یا نماندن؛ برجام کابوس این روزهای ترامپ
سندرز علاوه بر این، مانند رکس تیلرسون وزیر خارجه این کشور از اصلاح  و رفع نقایص برجام سخن گفته است. او می‌گوید: اگر اصلاحات مناسب از طریق کنگره و متحدان آمریکا در توافق هسته‌ای انجام نشود، برجام متوقف خواهد شد. البته وزیر خارجه آمریکا هم گفته که کشورش فعلا در برجام می‌ماند. همه این‌ها در کنار هم شاید بتواند آشفتگی کاخ سفید را نشان دهد. کاخ سفید هم می‌خواهد از برجام خارج شود و هم نمی‌خواهد. برای همین است که صحبت از اصلاح برجام نیز به میان آمده است. اما نه خروج از توافق و نه اصلاح آن به مذاق هیچ کدام از پنج کشور دیگر مذاکره کننده با ایران خوش نیامده است. آن‌ها نه مایلند توافق به هم بخود و نه حاضرند بار دیگر برای یک توافق دیگر رفت و آمد کنند.  

مواضع بین‌المللی کابوس ترامپ را وحشتناک‌تر می‌کند

همین دیروز بود که «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: «حفظ و اجرای توافق هسته‌ای با ایران یک ضرورت قطعی است.» «مذاکره مجدد درباره برجام، جزء گزینه ها نیست»، «نمی‌توانیم تضعیف یک توافق چندجانبه مورد تائید یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را تاب بیاوریم» و «بهترین راه برای دونالد ترامپ برای رفع نگرانی‌های امنیتی‌اش «همکاری با اروپایی‌هاست.» از دیگر جملات بیان شده از سوی موگرینی است. موگرینی در حالی از ترامپ می‌‌خواهد به برجام پایبند بماند که 9 گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را یادآوری می‌کند؛ گزارش‌هایی که همگی از پایبندی ایران به تعهدات خود حکایت دارد. علاوه بر درخواست کشورهای اروپایی و پنج کشور مذاکره کننده هسته‌ای مقابل ایران، به نظر می‌رسد مواضع سازمان ملل کابوس ترامپ را وحشتناک‌تر می‌کند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل اخیرا در اظهاراتی گفته «خودداری رئیس‌جمهوری آمریکا از تایید کردن تعهد ایران به توافق هسته‌ای، آینده توافق را در ابهام قرار داده است.» او تاکید کرده است که توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ بهترین راه برای تضمین ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است.  
 
از اول مشخص بود آمریکا نمی‌تواند از برجام خارج شود
 اما در ارتباط با تصمیمی که کنگره ایالات متحده گرفته حسن بهشتی پور، کارشناس روابط بین‌الملل با فرارو به گفت گو نشسته است. از اظهارات او چنین برمی‌آید که نه ترامپ و نه کنگره هیچ کدام نمی‌توانند از برجام خارج شوند. بهشتی‌پور معتقد است: از اول هم مشخص بود که کنگره یا ترامپ نمی‌توانند از برجام خارج شوند. باید جوسازی‌های رسانه‌ای و واقعیات را از همدیگر جدا کنیم. برجام یک قرارداد بین‌المللی محکم و توافقی است که به امضای هفت کشور رسیده است. این توافق به سازمان ملل رفته و سپس ذیل قطعنامه 2231 قرار گرفته است.  
 
آمریکا اول به برجام عمل کند، سپس از گفت و گوی دیگری سخن بگوید
این کارشناس مسائل خارجی با بیان اینکه برجام سندی بین‌المللی و به رسمیت شناخته شده است ادامه می‌دهد: هیچ کدام از این کشورها نمی توانند این توافق را نادیده بگیرند. کشوری هم که قصد خروج از برجام را دارد باید هزینه زیادی از این بابت بپردازد. درباره آمریکا هم مشخص بود که مقامات این کشور می‌خواستند با تبلیغات رسانه‌ای از ایران باج‌گیری کنند. یک زاویه دیگر این تبلیغات رسانه‌ای این است که آمریکا می‌‌خواست در موضوعاتی مثل قدرت دفاعی ایران، ادعای حمایت از تروریسم و حقوق بشر فضا سازی کند. ایالات متحده این موارد را با برجام پیوند می‌دهد و می‌گوید روح برجام شامل این گونه مسائل هم می‌شود. در صورتی‌ که این‌ها هیچ ارتباطی با توافق هسته‌ای ندارند و برجام فقط چارچوبی برای مسائل هسته‌ای است. بهشتی‌پور با اشاره طرح ادعاهای آمریکا درباره حمایت ایران از تروریسم، مسائل حقوق بشری و توان دفاعی ایران می‌گوید: اگر قرار باشد درباره این موارد هم گفت و گو شود، طرف آمریکایی اول باید به برجام عمل کند سپس از گفت وگو درباره مسائل دیگر سخن بگوید.  
 
ترامپ می‌‌خواست مسئولیت برجام را از دوش خود بردارد
او در ارتباط با پاس‌کاری برجام به کنگره نیز معتقد است: این کار به خاطر این بود که ترامپ در انتخابات متعهد به پاره کردن برجام شده بود. او در انتخابات مشاورانی نداشت که اطلاعات دقیق داشته باشند. بالطبع چنین کسی که فقط در زندگی اش کار تجاری کرده و حتی سابقه نمایندگی یا فرمانداری یک ایالت را هم ندارد گفت برجام را پاره می‌کند. اما وقتی اطلاعات دقیق تری به او دادند، متوجه شد قضیه جدی‌تر از چیزی است که او فکر‌ می‌کرده. به این ترتیب می‌بینیم او به آن راحتی که از پیمان پاریس خارج شد، نتوانست درباره برجام عمل کند. بنابراین او به این خاطر تصمیم‌گیری درباره برجام را به کنگره محول کرد که خودش مسئولیت تمدید آن را بر عهده نگیرد. او هم مثل اوباما نسبت به کنگره این تعهد را دارد که هر سه ماه یک بار گزارشی درباره پایبندی ایران به برجام ارائه دهد. کنگره هم باید ظرف 60 روز در این مورد اعلام نظر می‌کرد. اما در نهایت سخنگوی کاخ سفید گفت ضرب‌الاجلی برای کنگره وجود ندارد.  
 
آمریکا به این نتیجه رسیده که با برجام نمی‌تواند کاری کند
این کارشناس روابط بین‌الملل با اشاره به این جمله سارا سندرز که «دولت ترامپ هیچ درخواستی از کنگره برای ارائه طرحی در زمینه بازگرداندن تحریم‌های مرتبط با برجام نداشته است» ادامه می‌دهد: این حرف یعنی تعلیق تحریم‌ها همچنان برجا می‌ماند. تایید نکردن تعلیق‌ها به معنای نقض برجام است. به این ترتیب موضع‌گیری کاخ سفید بیان‌گر دو موضوع است. به این ترتیب آمریکا پذیرفته که نمی‌تواند برجام را کنار بگذارد. به این ترتیب کنگره را در زمان موسعی قرار می‌دهد تا بتواند اقداماتی را انجام دهد که مورد نظر دولت است. بهشتی‌پور با اشاره به نشست امروز کمیسیون مشترک برجام در وین، پایتخت اتریش ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد که همه طرف‌های مقابل ایران از جمله آمریکا پذیرفته‌اند که برجام نه کنار گذاشتنی و نه قابل اصلاح است. آنها حالا به این فکر می‌کنند که چگونه باید به موضوعاتی مثل برنامه دفاعی موشکی ایران، ادعای حمایت از تروریسم یا سایر مسائل فضاسازی کنند و از آن منظر به ایران فشار بیاورند.  
 
ترامپ به دنبال راهی دیگر برای اعمال فشار به ایران
این کارشناس سیاست خارجی با اشاره به مخالفت‌های موجود در فضای بین‌المللی علیه ترامپ می‌گوید: مخالفت‌های فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و پنج کشور دیگر، رئیس‌جمهور آمریکا را در انزوا قرار داد. حتی یکی از این کشورها با ترامپ هماهنگ نشدند. حالا دلخوشی ترامپ پیدا کردن راه دیگری برای فشار به ایران است. یعنی حتی اگر برجام نبود آمریکا دنبال وارد کردن فشار به ایران بود. ما در 39 سال گذشته، ما مرتب شاهد انواع و اقسام تحریم ها به بهانه‌های مختلف بودیم. یعنی چه برجام وجود داشت و چه نداشت آمریکایی ها، ادعای حمایت ایران از تروریسم، نقض حقوق بشر و دفاع موشکی ایران را در دستور کار خود قرار داده‌اند.