شرق: بار دیگر برجام به ایستگاه وین برگشت و بار دیگر هتل کوبورگ این شهر، میزبان چند ساعت مذاکره شد. اینبار دهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزیر خارجه در این هتل برگزار شد، آن هم درحالیکه همچنان خطر خروج آمریکا از برجام این توافق را تهدید میکند. یک ماه دیگر این توافق دوساله میشود، اما احتمال میرود که در همان روزهای دوسالگی، دونالد ترامپ، ایالات متحده آمریکا را از برجام خارج کند. اگرچه آمریکا تاکنون اذعان کرده که به این توافق پایبند است، اما مدعی است که توافق نواقصی دارد که باید رفع شود. همین فضا به ضرر توافق تمام شده است. ازهمینرو بخش زیادی از زمان جلسه روز گذشته کمیسیون مشترک در وین، به اعتراض به آمریکا گذشت. کمیسیون مشترک مسئولیت نظارت بر اجرای این توافق هستهای را برعهده دارد.
عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، بعد از این نشست چندساعته در جمع خبرنگاران گفته که «در این جلسه تمامی اعضای گروه 1+5 خیلی صریح و شفاف به آمریکا اعتراض و تأکید کردند که آمریکا باید تعهدات خودش را سر وقت و دقیق انجام دهد». او ادامه داد که «فکر میکنم کمیسیون مشترک اینبار خیلی صریحتر از گذشته با موضوع تخلفات آمریکا برخورد کرد و خیلی روشن و مستقیم از سوی همه اعضا به آمریکاییها تذکر داده شد که باید برجام را در محیط مناسب اجرا و پیگیری کنند. هیئت آمریکایی هم ضمن ادعاهایی که داشتند، اما درعینحال تأکید کردند که کماکان به برجام پایبند خواهند بود و تصمیم دولت آمریکا در شرایط حاضر پایبندی به برجام است». او اضافه کرد که «تأکید همه اعضا این بود که هر دو طرف باید به تعهدات خودشان به صورت کامل پایبند باشند و اجرا کنند، به این صورت نیست که یک طرف کامل انجام دهد، اما طرف دیگر بعضی از قسمتها را بتواند انجام ندهد. در جمعبندی پایانیِ خانم اشمید بهعنوان هماهنگکننده کمیسیون مشترک، ضمن استقبال از پایبندی ایران به برجام از همه طرفها خواسته شده که تعهدات خود را بهصورت کامل، با حسننیت و در فضای سازنده انجام دهند». اما بعد از مذاکرات معاونان وزرای خارجه ایران و 1+5، مذاکرات دوجانبهای انجام شد. عباس عراقچی، رئیس هیئت ایرانی شرکتکننده در کمیسیون مشترک برجام، با توماس شانون، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور سیاسی و رئیس هیئت آمریکایی، دیدار و رایزنی کرد. به گزارش ایسنا، عراقچی در ادامه دیدارهای دوجانبه خود با نمایندگان کشورهای 1+5 بار دیگر با هلگا اشمید در دو روز گذشته دیدار کرد. وی همچنین روز سهشنبه در دیدارهای جداگانه با رؤسای هیئتهای اتحادیه اروپا، آلمان، فرانسه، چین و روسیه دیدار کرد. عراقچی عصر دیروز با یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، هم دیدار کرد. در بیانیه پایانی این نشست، هماهنگکننده کمیسیون مشترک برجام میان ایران و 1+5 اعلام کرد: شرکتکنندگان بر ضرورت اجرای مستمر لغو تحریمها بهنحویکه تحقق مؤثر منافع مربوطه را که در برجام پیشبینی شده است ممکن کند، تأکید کردند. همچنین آنها بر اهمیت مستمر پرداختن به هرگونه چالشی در این زمینه در چنین مجامعی اذعان کردند.
ترامپ خارج میشود
رایزنیهای برجامی در حالی انجام میگیرد که کنگره آمریکا از تصمیمگیری در مورد این توافق صرفنظر کرد. بهاینترتیب بار دیگر دونالد ترامپ باید در موعد 90 روزه تأیید پایبندی برجام، در مورد این توافق موضعگیری کند. رویترز دیروز نوشت: ترامپ اواخر دیماه دراینباره تصمیم میگیرد، اما روزنامه واشنگتنتایمز درباره پایبندی ترامپ به برجام نوشته: «نظر به اینکه موعد 60 روزه تعیینشده برای کنگره آمریکا درخصوص تعیینتکلیف ماندن یا خارجشدن آمریکا از توافق هستهای به پایان خود نزدیک میشود و اعضای کنگره هنوز نتوانستهاند برای اعمال تحریمهای جدید علیه تهران توافق کنند، تصمیمگیری درباره آینده برجام مجددا به دونالد ترامپ سپرده میشود. مشاوران کاخ سفید میگویند ترامپ به دلیل نبود پیشرفت در کنگره درخصوص تعیینتکلیف برجام ناامید شده است و احتمالا روز سیزدهم ژانویه مصادف با 23 دیماه که دوره 90روزه بررسی توافق هستهای از سوی رئیسجمهوری آمریکا فرامیرسد، این کشور را بهطور کامل از توافق برجام خارج میکند».
سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید، نیز با بیان اینکه هیچ ضربالاجلی برای کنگره در زمینه برجام وجود نداشته است، گفت: اگر اصلاحات مناسب برای توافق هستهای در کنگره و از سوی متحدان آمریکا انجام نشود، توافق پایان خواهد یافت. بنا بر گزارش پایگاه اینترنتی کاخ سفید، سندرز در ادامه گفت: درواقع هیچ ضربالاجلی برای اقدام تا پایان هفته تعیین نشده بود و دولت هم هیچ درخواستی از کنگره برای ارائه طرحی در زمینه بازگرداندن تحریمهای مرتبط با برجام نداشته است. این در حالی است که فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در سخنان خود در نشست مقدماتی پارلمان اروپا در استراسبورگ بر اینکه روابط اروپاییها و ایران پس از حصول برجام وارد مرحلهای جدید شده است، گفت: ما نمیتوانیم اجازه دهیم توافقی که کارساز بوده و به اهدافش رسیده است، از بین برود. به گزارش ایسنا، موگرینی اظهار کرد: این توافق بهویژه با توجه به بحران هستهای با کرهشمالی بسیار اهمیت دارد. ما با توافق هستهای توانستیم قویترین نظام راستیآزمایی را ایجاد کنیم. آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز تاکنون 9 بار تأیید کرده است که ایران به تمام تعهدات هستهایاش عمل میکند.
رازی که موگرینی فاش کرد
روز گذشته برجام دو تجربه حاشیهای داشته است. موگرینی مدعی شد رازی از متن توافق را برملا میکند که درباره «تعامل بر سر مسائل دیگر» است و عباس عراقچی نیز به آن پاسخ داد. به گزارش ایسنا، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در سخنان خود در نشست مقدماتی پارلمان اروپا درحالیکه به کارسازبودن توافق هستهای اذعان میکرد، در ادامه اظهارات خود مدعی شد در بخش مقدمه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نیمجملهای وجود دارد مبنی بر اینکه این توافق میتواند راه را برای تعامل از نوع دیگر در منطقه فراهم کند.
او تصریح کرد: در یکی از بندهای مقدمه این توافق 104 صفحهای که من هماکنون آن را حفظ شدهام، یک ارجاع در حد نیمجمله وجود دارد با این مضمون که برجام میتواند راه را برای نوع دیگری از تعامل یا تعاملی سازندهتر در منطقه فراهم و زیربنای آن را ایجاد کند. این جمله - شاید الان دارم یک راز را فاش میکنم - به درخواست ایران گنجانده شد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین با تأکید بر اینکه تمام جهان متعهد به برجام هستند، گفت: من اطمینان دارم که آمریکا نیز در توافق باقی خواهد ماند؛ این چیزی است که من از آنها دریافت کردهام. در همین رابطه عصر چهارشنبه در حاشیه نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، سیدعباس عراقچی درباره این اظهارات موگرینی گفت: در برجام جملهای است مبنی بر اینکه «اجرای کامل برجام میتواند در تأمین صلح و امنیت منطقهای و جهانی مشارکت کند». وی ادامه داد: اجرای کامل برجام هنوز رخ نداده و بعد از 10 سال اتفاق میافتد و این وقتی است که همه تحریمها کامل لغو شد و اگر بتوانند ثابت کنند برجام بهلحاظ مذاکراتی یک تجربه موفق بوده، آن وقت میتوان ادعا کرد که برجام در صلح جهانی مشارکت داشته است. البته میتوانیم الان هم بگوییم در وضعیت پرآشوب منطقه برجام توانسته با حل یک مسئله در صلح منطقه مشارکت داشته باشد. البته اینها لفاظیهایی است که برخیها انجام میدهند. ترامپ هم مانورهایی روی این مسئله داشت، در حالی كه متن برجام کامل مشخص است و هیچ ارتباطی به مسائل منطقهای و جهانی ندارد و اینکه کسی بخواهد تلقی خاصی داشته باشد، پذیرفته نیست. تجربه حاشیهای دیگر روز گذشته برجام این بود که جلسه کمیسیون مشترک برجام که صبح چهارشنبه در وین آغاز شد، با خواست عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، برای دقایقی متوقف شد تا اشتباه کارکنان هتل در نصب پرچم ایران اصلاح شود. به گزارش ایرنا، بعد از تصویربرداری که بلافاصله بعد از ورود و استقرار هیئتها شروع میشود، هیئت ایرانی متوجه این اشتباه سهوی هتل کوبورگ شد و سریعا خواستار توقف جلسه، اصلاح پرچم و حتی احضار عکاسان و فیلمبرداران برای تکرار تصویربرداری شد و پس از آن بود که جلسه کمیسیون مشترک به کار خود ادامه داد.
∎