هادی غلامحسینی

در حالي كه براساس ادعای رئیس جمهور ميانگين بودجه پرداختي به بخش عمران در ماه‌هاي سپري شده از سال 96 به 3هزار ميليارد تومان در هر ماه نرسد، ميانگين هزينه جاري دولت در هر ماه بالغ بر 16تا 18/5 هزار ميليارد تومان بوده است؛ همين نسبت نشان مي‌دهد كه تداوم وضعيت موجود در بودجه‌ريزي و رشد بودجه‌هاي مصرفي و جاري كه عمومش مربوط به حقوق و دستمزد است، امكانپذير نيست. 

شايد مجموع بودجه عمراني پرداختي براي ماه‌هاي سپري شده از سال 96 به کمتر 30 هزار ميليارد تومان هم نرسد، اما  دولت در اين مدت در هر ماه در حدود 16تا 18/5 هزار ميليارد تومان هزينه جاري داشته است كه تداوم رشد بودجه جاري براي كشور نگراني بسياري ايجاد كرده است، حال فشار حقوق و دستمزد 2ميليون و 400هزار كارمند دولتي كم بود، به دليل چالش در نظام بازنشستگي ميزان وابستگي صندوق‌ها جهت پرداخت حقوق 5 ميليون بازنشسته و مستمري‌بگير افزايش يافته است كه به اين مورد پرداخت يارانه نقدي به 70ميليون نفر را هم در هر ماه بايد افزود. 

چندي پيش رئيس سازمان استخدامي كشور از رشد بودجه جاري دولت انتقاد و تداوم اين وضعيت را نگران‌كننده عنوان كرد. اين رشد كارشناسان اقتصاد را آنقدر نگران كرده است كه پيش‌بيني مي‌كنند دولت در سال آينده براي تأمين بودجه جاري كه عموماً حقوق و دستمزد است با سكته‌هاي بسيار جدي روبه‌رو شود كه نشانه‌هاي آن مي‌تواند تأخير در پرداخت حقوق و دستمزد 2ميليون و  400هزار كارمند و بيش از 5 ميليون بازنشسته و مستمري‌بگير صندوق‌هاي بازنشستگي اعم از  تأمين‌اجتماعي و صندوق بازنشستگي كشوري باشد. 

بررسي آن چيزي كه از بودجه جاري ماه‌هاي سپري شده از سال 96 به ما نشان مي‌دهد، آن است كه هزينه‌هاي جاري دولت به طور ماهانه بين 16 تا 5/18 هزار ميليارد تومان رسيده است كه بايد براي تأمين چنين بودجه‌اي در ماه به دولت دست‌مريزاد گفت، اما تأمين اين حجم از منابع جهت تأمين بودجه جاري آن هم هر چهار هفته يك‌بار ديگر دولت را به يك دولت غيرسياستگذار تبديل كرده است و دولت تنها مي‌تواند امور جاري و روزمره كشور را رتق و فتق كند. 

  

حقوق کارمندان چقدر؟

به گفته معاونت استخدامي رئيس‌جمهور دولت بالغ بر 2ميليون 400 هزار كارمند دارد كه حدود 250 هزار نفر از  اين كارمندان مدير دولتي به شمار مي‌آيند. 

حال اگر ميانگين دريافتي 2ميليون و 150 هزار نفر كارمند دولتي را در ماه 2ميليون و 500 هزار تومان لحاظ كنيم، مجموع حقوق و مزاياي پرداختي به اين افراد در ماه بالغ بر 5 هزار و 375ميليارد تومان مي‌شود كه سالانه حقوق اين افراد رقمي بالغ بر 64هزار و 500 ميليارد تومان مي‌شود که باید برای کنترل هزینه‌های جاری از رشد این بخش جلوگیری  ‌شود.

  

مديران دولتي چقدر دريافتي دارند

حال از آنجايي كه بعد از رسوايي فيش‌هاي نجومي اقدام مثبتي براي شفافيت و اعلان عمومي دستمزد و مزاياي مديران دولتي انجام نشد، بايد با حدس و گمان و سناريوهاي مختلف مجموع دريافتي 250هزار مدير دولتي را محاسبه كنيم. اگر 250هزار مدير دولتي ماهانه به طور ميانگين 10ميليون تومان حقوق دريافت كنند، ماهانه پرداختي به مديران دولتي رقمي را بالغ بر 2هزار و 500 ميليارد تومان در بر مي‌گيرد كه مجموع پرداختي در يك‌سال به عدد 30هزار ميليارد تومان مي‌رسد. 

از سوي ديگر اگر ميانگين دستمزد پرداختي به 250هزار مدير دولتي در ماه 15ميليون تومان باشد، مجموع منابع جهت پرداختي براي جبران خدمات اين مديران دولتي در ماه 3هزار و 750هزار ميليارد تومان مي‌شود كه تقريباً به فرض ميانگين پرداختي 2ميليون و 500 هزار توماني در ماه به ساير كارمندان دولتي (2ميليون و 150هزار نفر) برابري مي‌كند. در اين ميان اگر ميانگين پرداختي به مديران در ماه رقم 15ميليون تومان باشد در مجموع مديران در هر سال 45هزار میلیارد تومان براي جبران خدماتشان از بودجه بيت‌المال دريافت مي‌كنند كه اين رقم تقريباً با كل يارانه پرداختي یک‌سال به 70ميليون ايراني برابري مي‌كند. 

همچنين اگر دريافتي 250هزار مديران دولتي در هر ماه به طور ميانگين 20 ميليون تومان باشد، در واقع مجموع پرداختي به اين مديران ماهانه 5هزار ميليارد تومان و سالانه رقمي بالغ بر60 هزار ميلياردتومان را در بر‌مي‌گيرد كه تقريباً وزن اين پرداختي جاري به مديران دولتي در سال از پرداختي‌ها به بخش عمران كشور پيشي دارد. 

در اين بين بايد توضيح داده شود كه بودجه عمومي كشور شامل سه زير بخش هزينه‌هاي جاري، هزينه‌هاي عمراني و پرداخت‌هاي انتقالي و يارانه‌اي تشكيل شده است كه شتاب رشد هزينه‌هاي جاري كشور كه مهم‌ترينش حقوق و دستمزد است آنقدر افزايش يافته كه بدون اغراق بايد گفت هزينه‌هاي جاري 70تا 80درصد بودجه عمومي يك‌سال ايران را مي‌بلعد و اين نگراني وجود دارد كه دولت براي تأمين هزينه‌هاي جاري‌اش از طريق انتشار اوراق خزانه و بدهي در بازار سرمايه آينده‌فروشي كند و دولت‌هاي آينده را با حجم عظيمي از بدهي‌هايي روبه‌رو كند كه اين بدهي‌ها صاحب سود ماهانه هستند و به شكل خزنده‌ای  بر حجم كل بدهي‌هاي بخش دولت به ساير بخش‌ها بيفزايد. 

فلذا بايد توجه داشت كه دولت هم‌اكنون در ماه در حدود 16تا 18/5 هزار ميليارد تومان هزينه جاري دارد كه شامل پرداخت حقوق و دستمزد 2ميليون و 400هزار كارمند دولتي، پرداختي به صندوق‌هاي بازنشستگي و سازمان تأمين اجتماعي، يارانه نقدي3 هزار و 500 ميليارد توماني مي‌شود. تأمين چنين منابعي در هر ماه جهت رتق و فتق اموري كه با دستمزد بيش از 2ميليون 400هزار كارمند دولتي و بيش از 5ميليون بازنشسته و مستمري‌بگير و 70 ميليون نفر دريافت‌كننده يارانه نقدي مربوط است، بسيار مشكل و صد البته حساس است. 

در اين بين بايد در سال 97 نمايندگان مجلس و عقلاي بودجه‌ريزي كشور بودجه‌اي را با اصلاحات اساسي همراه كنند، اينكه در سال‌جاري دولت جهت تحقق بودجه عمراني 70 هزار ميليارد توماني با مشكل مواجه است، بيايد وعده بودجه عمراني 100هزار ميليارد توماني را در سال 97 به جامعه مخابره كند كار صحيحي نيست، زيرا رشد اسمي بودجه عمراني دردي را دوا نمي‌كند، اتفاقاً وقتي مردم مي‌بينند كه دولت حتي در پرداخت بودجه جاري‌اش با مشكل مواجه است اعتمادشان را به وعده دولتمردان از دست مي‌دهند.