«خلوت بودن فضای نشست‌های آموزشی و پژوهش در رسانه‌ها یک عارضه است»، «فارغ‌التحصیلان روزنامه‌نگاری کارایی لازم را در عرصه مطبوعات ندارند»، «مسایل ما در روزنامه‌نگاری هنوز به حدی نرسیده که بتوانیم راجع به آنها بحث کنیم»، «به جایی برسیم که ظواهر را کنار بزنیم» و ... .
این جملات بخشی از صحبت‌های دکتر محمدمهدی فرقانی (استاد دانشگاه علامه‌طباطبایی) و دکتر مهدی منتظرقائم (استاد دانشگاه تهران) در نشستی دوساعته در غرفه دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌هاست که از ساعت 14 الی 16 در نمایشگاه مطبوعات برگزار شد.
به گزارش خبرنگار بخش رسانه ایسنا، در ابتدای این نشست پرسشی مبنی بر اینکه آیا در حوزه رسانه دانشجویان این رشته به درد فضای مطبوعاتی می‌خورند؟ مطرح شد که در این زمینه عنوان کرد: آرزو داشتم این نشست با تعداد بیشتری از خبرنگاران و دانشجویان برگزار شود چرا که خلوتی این فضا خودش نشان‌دهنده عارضه آموزشی است که انگار نیازی احساس نمی‌شود. بر این اساس این اتفاق جای تأمل دارد.
وی سپس گفت: بحث ضرورت و عدم ضرورت آموزش و پژوهش بحثی است که زمان زیادی از آن گذشته است و پرداختن به آن مثل انکار روشنایی در روز روشن است. این در حالی است که در همه رشته‌ها امروزه بحث آموزش دارای اولویت است و از این طریق می‌توان تجربه‌های مختلفی را قابل انتقال کرد. بنابراین در اصل، ضرورت آموزش خیلی محل بحث نیست، بلکه محل در کارآمدی یا ناکارآمدی آموزش است که حتماً باید تحلیل شود و اینکه چگونه می‌شود نظام آموزشی را مؤثرتر کرد.
وی در بخش دیگری از سخنانش به این نکته اشاره کرد و گفت: در حال حاضر تعداد مراکز عالی که رشته‌های روزنامه‌نگاری را ارائه می کنند در کشور ما کم نیستند و می‌توانند به راحتی نیاز بازار کار و رسانه‌ها را برای نیروهای متخصص تامین کنند. این در حالی است که انتقادی که همیشه در عرصه روزنامه‌نگاری می شنویم این است که فارغ التحصیلان روزنامه‌نگاری کارایی لازم را در مطبوعات ندارند. به عنوان کسی که دانش آموخته این رشته است و نزدیک به سه دهه در مشهورترین روزنامه‌های کشور قلم زدم و تجارب مختلفی را کسب کردم جا دارد بگوییم اصلا نمی خواهم ضعف روزنامه نگاری را توجیه کنم اما می خواهم بگویم آموزش روزنامه نگاری ما امروزه در قیاس با اوایل دهه پنجاه منهای پاره ای از ضعف هایی که دارد، به ذات تفاوت معنی داری ندارد.
او در ادامه تاکید کرد: این اتفاق نشانه توسعه نیافتگی است که یک دانشجوی روزنامه‌نگاری قبل از اینکه وارد شغل مربوطه اش شود در دانشگاه در محل تحریریه قرار نگرفته باشد و تا به حال تحریریه را از نزدیک ندیده باشد. در حالی که اگر این اتفاق در دانشگاه‌ها بیافتد هم می تواند برای رسانه ها خوب باشد و هم می تواند برای دانشگاه ها مفید واقع شود. در چنین شرایطی من هم قبول دارم که روزنامه‌نگاری موجودی ناقص‌الخلقه است. این سوال من است که در کجای دنیا این طور است که دانشجو تربیت کنیم بدون اینکه هیچ رابطه‌ای با هیچ موسسات مطبوعاتی داشته باشد.
او همچنین تصریح کرد: من نمی دانم موسسات مطبوعاتی از چه می ترسند که کارآموز قبول نمی کنند این در حالی است برای کارآموز حقوقی در نظر گرفته نمی شود بلکه فقط یک صندلی می خواهد که اخبار آن رسانه را از طریق رایانه دنبال کرده و با یک سردبیر در ارتباط باشد تا فرق میان خبر و گزارش را متوجه شود؛ البته ناگفته نماند که این اتفاق فقط در رشته ما نیست بلکه در خیلی از رشته‌ها رخ می‌دهد.
در چنین شرایطی اگر مهمترین دانشگاه غربی را هم در کشورمان داشته باشیم، اما در مقابل پیوند را از آن بگیریم هیچ معجزه‌ای نمی‌تواند در این عرصه اتفاق بیافتد و به نظرم این اتفاق خودش نشانه توسعه نیافتگی است.
به گزارش ایسنا، در پی صحبت‌های دکتر فرقانی، دکتر مهدی منتظرقائم، استاد دانشگاه تهران که در این نشست حضور داشت درباره اینکه آیا روزنامه‌نگاری یک علم است یا هنر و اینکه ما در بخش روزنامه نگاری در چه وضعیتی قرار داریم و باید چه کار کنیم تا پیشرفت داشته باشیم سخنانی را بیان کرد.
وی در ابتدای این نشست گفت: من به این سوال پاسخ نمی‌دهم نه اینکه بلد نباشم. بلکه می‌خواهم به گونه دیگری بحث را پیش ببرم. مسائل ما در حیطه روزنامه‌نگاری هنوز به حدی نرسیده اند که بتوانیم راجع به آنها بحث کنیم و به نظرم این سوال کمی برای ما لوکس است.
وی در ادامه تاکید کرد: مسائل آموزشی و پژوهشی در روزنامه نگاری را نمی توان جدای از صنعت، سیاست، سازمان‌های رسانه و فرهنگ و ... تحلیل کرد. به اعتقاد من در جامعه‌ای که ما هنوز تکلیف رابطه فرد و جامعه را نتوانسته ایم تعریف کنیم و برای واقعیت و خیال تعاریف روشنی نداریم و با تمام ادبیات مرتبط جهانی مخالف هستیم حدود هفت الی هشت قرن است که تفکر فلسفی و رویکرد عرفانی را نتوانسته‌ایم بومی کنیم.
به اعتقاد من ما به لحاظ معرفتی در حال گذار هستیم؛ چراکه ما عقل، منطق و عرفان را در جامعه خودمان به شوخی گرفته‌ایم. روزنامه‌های ما از طریق زد وبندهای سیاسی کسب روزی می‌کنند و این اصول قلم نزدن است که در ایران می تواند نشریه ها را حفظ کند.
این استاد دانشگاه در ادامه صحبت هایش تصریح کرد: نشریه‌ها نیرویی می خواهند که به آنها یاد بدهند چه چیزهایی را ننویسد، اما درست این قضیه این است که به نیرو یاد بدهد چه چیزهایی را بنویسد. این در حالی است که من و امثال شما داد از معرفت می‌زنیم. وقتی معرفت در دام قدرت و ثروت بیافتد قطعا قربانی می‌شود در حال حاضر متاسفانه رسانه‌های سنتی ما نمی توانند ادامه حیات بدهند به عنوان مثال مصرف فیلم مردم ایران کم نیست اما باید به این نکته توجه کنیم که آیا با توجه به جمعیتی که کشورمان دارد تعداد سینماها چه طور است که به نظر من سینماها با توجه میزان جمعیت در حال صعود است و دنیا به سمت تکثر منابع پیش می رود.
دکتر منتظرقائم سپس تاکید کرد: جایگاه اصلی آموزش و پژوهش در رشته روزنامه نگاری، موسسات رسانه‌ای هستند نه دانشگاه. چرا که دانشگاه دو وظیفه دارد؛ آموزش اولیه و پایه و همچنین گسترش مرزهای دانش بشری از جمله وظایف دانشگاه است.
او در ادامه گفت: خبرنگاران دلخور نشوند اما من شخصا معتقدم اکثر کسانی که کار رسانه ای می‌کنند واقعا تعریف درستی از قلم، رسانه و بیان ندارند. به نظر من امکان ندارد که در ایران افرادی بتوانند چنین نبوغی داشته باشند که مرزهای آزادی را بتوانند تعریف کنند چرا که مرزهای آزادی مدام در حال تغییر و تحول هستند.
وی در ادامه عنوان کرد: ما در عرصه روزنامه نگاری باید به جایی برسیم که ظواهر را کنار بزنیم. آزادی بیان درعرصه روزنامه نگاری امر مهمی است که باید حتما به آن توجه شود. عرصه سیاست حق ندارد برای حقیقت تعیین تکلیف کند ما در ایران بحران داریم چرا که ما هنوز سر واژه‌ها به توافق نرسیده‌ایم. اصل روزنامه‌نگاری یعنی داشتن یادگاری و تابلو.
این استاد دانشگاه در پایان صحبت‌هایش بیان کرد: نظام دانشگاه های ما باید رشد پیدا کند و تا زمانی که روزنامه‌نگاری رشد نکند نمی توانیم پیشرفتی داشته باشیم. همچنین در عین حال رشته‌ها باید توسعه پیدا کنند و میدان عمل رشته ها از یکدیگر تفکیک شوند. پس بیایید دست به دست هم دهیم تا عرصه ارتباطات را آنچنان که هست تحلیل کنیم.
دکتر منتظرقائم همچنین در این نشست تاکید کرد: هرچه دیرتر روند فعلی در روزنامه‌نگاری را اصلاح کنیم، متاسفانه به عدم پیشرفت نزدیک‌تر خواهیم شد.
به گزارش ایسنا، نشست «آموزش و پژوهش در حرفه روزنامه‌نگاری» عصر امروز با حضور دکتر محمد مهدی فرقانی و دکتر مهدی منتظر قائم - از اساتید دانشگاه - در طبقه دوم نمایشگاه مطبوعات برگزار شد.
انتهای پیام