اولين نكته و قدم در مورد درمان افسردگي كودكان اين است كه بدانيم درمان سريع‌تر بسيار مهم است و در كنار اين بايد به فكر درمان مؤثر باشيم. روانشناسان متخصص كودكان معتقدند درمان نكردن افسردگي در دوران كودكي باعث ماندگاري اين بيماري روحي در كودك مي‌شود و تأثير ماندگار اين بيماري در همه دوران‌هاي زندگي فرد مشهود خواهد بود. اگر افسردگي دوران كودكي درمان نشود از شكل پيدا و علني به افسردگي پنهان و دروني تبديل مي‌شود. فراموش نكنيد كه افسردگي هرچقدر عيني‌تر باشد قابل درمان‌تر است و اگر وارد فاز پيشرفته يعني پنهان و دروني شود بسيار سخت درمان مي‌شود چون ماندگاري بسياري دارد.
نكته مهم و مثبت در مورد افسردگي كودكان اين است كه چون به شكل كاملاً طبيعي روند رشد كودكان با جمع، بازي و رنگ عجين است اين موارد خود‌به‌خود به بهبود بيماري كودك كمك مي‌كند، با اين حال والدين بايد به طور مداوم حالات جسمي و روحي فرزندانشان را بررسي و در صورت لزوم براي درمان اقدام كنند.
نكته مهم‌تر اينكه روش و نحوه درمان افسردگي در كودكان با بزرگسالان بسيار متفاوت است لذا از يك روانشناس باليني كه تخصصي در زمينه كودكان ندارد نمي‌توانيد بخواهيد به شما در بهبود كودكتان كمك كند. مثلاً درمان افسردگي بزرگسالان با روش‌هاي شناختي و رفتاري انجام مي‌شود در حالي كه روش‌هاي درمان كودكان به دليل اينكه نمي‌توانند به وضوح از عواطف و احساساتشان حرف بزنند و با درمانگر ارتباط خوب كلامي برقرار كنند، از روش بازي درماني براي درمان افسردگي اين افراد استفاده مي‌شود. در بازي‌درماني، كودك علاوه بر تخليه هيجانات دروني، احساسات واقعي خود را بروز داده و درمانگر را در شناخت علت افسردگي و يافتن راه درمان ياري مي‌كند.
همانقدر كه در بيمار شدن كودك خانواده به ويژه مادر و پدر نقش دارند در روند بهبود هم اين دو نفر نقش مهم و اوليه را دارند. علاوه بر نقش‌ها در بحث ابتلا فضاي اطراف در افسردگي كودكان بسيار نقش دارد. البته خانواده و فضاي رواني آن در قدم اول مي‌تواند عامل پيشگيري از ابتلا به افسردگي كودكان باشد. وجود محيطي سرشار از عشق و محبت و روابطي سالم و صميمي بين اعضاي خانواده به ويژه پدر و مادر، براي كودكان ضروري است و به عنوان يكي از مهم‌ترين اقدامات در درمان اختلال افسردگي كودكان شناخته شده است. براي كودك، مادر سمبل عشق است و پدر سمبل امنيت و هردو در كنار هم مي‌توانند شرايط درمان او را فراهم كنند. رابطه گرم و صميمي والدين يكي از مهم‌ترين عوامل در اثربخشي درمان كودك است و رابطه سرد، اعمال خشونت و رفتارهاي توهين‌آميز آنها با يكديگر، به تشديد اين اختلال در كودكان و ناموفق بودن پروسه درمان مي‌انجامد.
مشاجره پدر و مادر اغلب احساس «من بد هستم» را به كودك القا مي‌كند، چراكه كودك اغلب خود را منشأ و عامل بحث و جدل پدر و مادر دانسته و خود را در تيرگي روابط آنها مقصر مي‌داند؛ تصوري كه در اكثر كودكان در سنين پايين ايجاد شده و به مرور سبب اختلال روحي و رواني در آنان مي‌شود. گاهي لازم است تصورات و تعبيرات ذهني كودكان را در راستاي درمان ثبات بدهيم مثلاً يكي از مفاهيم جاگير شده در ذهن كودكان اصول و سيستم خانواده است. ما بايد براي درمان بهتر، اين تعابير را در ذهن كودك ماندگار كنيم. براي نمونه، ايجاد و حفظ تصويري درست و ايده‌آل از مفهوم خانواده است، وجود پدر و مادر به عنوان ستون خانواده كه با رابطه مستحكم با يكديگر سبب ايجاد امنيت رواني در خانه مي‌شوند و فرزندان كه به عنوان زيرمجموعه در سايه اين چتر حمايتي پرورش مي‌يابند. اما گاهي در برخي خانواده‌ها اين تصوير در قالب تشكيل ائتلافي از يكي از والدين با فرزند خدشه‌دار مي‌شود.
يكي از روش‌هاي مهم درمان كودكان، خانواده درماني است. در خانواده‌درماني، خانواده به عنوان يك سيستم درنظر گرفته مي‌شود كه اعضا هماهنگ با هم فعاليت مي‌كنند، از اين رو بر‌هم‌زدن ائتلاف‌هايي كه گاهي مادر با فرزند تشكيل مي‌دهد يا پدر با فرزند و سبب مي‌شود يكي از والدين خارج از دايره ارتباطي قرار بگيرد از جمله مهم‌ترين برنامه‌هاي درمانگر است. پدر يا مادر نبايد سعي كنند فرزند را به سمت خود بكشند، پدر بايد به مادر فرصت نزديك شدن به فرزند را بدهد و مادر نيز بايد مجالي براي ايجاد رابطه صميمانه پدر با فرزند فراهم آورد، كودك به محبت هر دو نفر با هم نياز دارد، بايد پدر و مادر را در يك گروه ببيند نه در مقابل يا جداي از هم.
آگاهي والدين از عوامل مؤثر در بروز افسردگي در كودكان از جمله اقدامات مؤثر در پيشگيري يا درمان اين اختلال است. از اين رو لزوم داشتن دانش و اطلاعات كافي در زمينه تربيت فرزندان در كنار ايجاد محيطي آرام، امن و شاد براي اعضاي خانواده ضرورت مي‌يابد. والدين در مسير درمان كودكان افسرده بايد آموزش‌هاي روانشناسي و استفاده از دوره‌هاي آموزشي تربيت فرزندان را در برنامه زندگي خود جاي دهند. گاهي ديده شده در خانواده‌اي آرام و بانشاط كه روابط بين پدر و مادر و ديگر اعضاي خانواده گرم و صميمي است، علائمي دال بر افسرده بودن كودك وجود دارد كه علل و عوامل آن از ديد والدين دور مانده است. والدين با فراگيري فنون و مهارت‌هاي روانشناسي در ارتباط با فرزند و با استفاده از راهنمايي مشاوران و كارشناسان اين حوزه مي‌توانند بر اينگونه مشكلات فائق آيند.
يكي از مهم‌ترين نشانه‌هاي كودكان افسرده جمع گريز بودن آنهاست. همانطور كه مي‌دانيد كودكان افسرده دوست دارند در تنهايي خود بمانند. يكي از روش‌هاي درمان كودكان خروج از اين درونگرايي است. يكي ديگر از روش‌هايي كه مي‌تواند در اين مرحله به شما كمك كند استفاده از كلاس‌هاي آموزشي به ويژه كلاس‌هاي تفريحي و ورزشي و مسافرت و ميهماني‌هاي خانوادگي با حضور بچه‌هاي همسن و سال است. تلاش نماييد از هر كدام از اين موارد استفاده خاص خود را كنيد. مثلاً اگر كودكتان را در كلاس ورزشي ثبت نام مي‌كنيد كلاسي باشد كه دوست دارد و حضور بچه‌ها به ويژه دوستانش زياد باشد. اگر تصميم مي‌گيريد مسافرت برويد از او بپرسيد كجا دوست دارد برود. در مدت مسافرت و هيجان كلاس هر‌گونه لوازم ارتباطي مثل موبايل و تبلت را از او دور كنيد.
ميهماني‌هاي خانوادگي هم يكي از روش‌هاي درمان كودكان است. كودكان در جمع حالت خود را فراموش مي‌كنند و ادامه اين در جمع بودن باعث مي‌شود افسردگي در آنان فروكش كند. در جمع ميهمانان تلاش كنيد به عنوان پدر يا مادر از بچه‌هاي پراكنده جمع يك گروه بازي بسازيد، هيجان، تلاش و تكاپو باعث مي‌شود هورمون‌هاي محرك بدن كودك ترشح و به اين روش افسردگي او درمان شود. نسخه ديگري كه فكر مي‌كنم كارساز است حضور يك خواهر يا برادر است. همانطور كه ما مي‌گوييم از دست دادن عزيزان مي‌تواند باعث افسردگي كودك شود. من معتقدم حضور و اضافه شدن يك عضو جديد هم مي‌تواند باعث شادي كودك شود. پس تلاش كنيد كودكتان تنها نباشد و خواهر يا برادري داشته باشد. به طور كل حضور ساير كودكان دركنار هم احتمال ابتلا به بيماري‌هاي روحي را به شدت كاهش مي‌دهد.
∎
نكته مهم و مثبت در مورد افسردگي كودكان اين است كه چون به شكل كاملاً طبيعي روند رشد كودكان با جمع، بازي و رنگ عجين است اين موارد خود‌به‌خود به بهبود بيماري كودك كمك مي‌كند، با اين حال والدين بايد به طور مداوم حالات جسمي و روحي فرزندانشان را بررسي و در صورت لزوم براي درمان اقدام كنند.
نكته مهم‌تر اينكه روش و نحوه درمان افسردگي در كودكان با بزرگسالان بسيار متفاوت است لذا از يك روانشناس باليني كه تخصصي در زمينه كودكان ندارد نمي‌توانيد بخواهيد به شما در بهبود كودكتان كمك كند. مثلاً درمان افسردگي بزرگسالان با روش‌هاي شناختي و رفتاري انجام مي‌شود در حالي كه روش‌هاي درمان كودكان به دليل اينكه نمي‌توانند به وضوح از عواطف و احساساتشان حرف بزنند و با درمانگر ارتباط خوب كلامي برقرار كنند، از روش بازي درماني براي درمان افسردگي اين افراد استفاده مي‌شود. در بازي‌درماني، كودك علاوه بر تخليه هيجانات دروني، احساسات واقعي خود را بروز داده و درمانگر را در شناخت علت افسردگي و يافتن راه درمان ياري مي‌كند.
همانقدر كه در بيمار شدن كودك خانواده به ويژه مادر و پدر نقش دارند در روند بهبود هم اين دو نفر نقش مهم و اوليه را دارند. علاوه بر نقش‌ها در بحث ابتلا فضاي اطراف در افسردگي كودكان بسيار نقش دارد. البته خانواده و فضاي رواني آن در قدم اول مي‌تواند عامل پيشگيري از ابتلا به افسردگي كودكان باشد. وجود محيطي سرشار از عشق و محبت و روابطي سالم و صميمي بين اعضاي خانواده به ويژه پدر و مادر، براي كودكان ضروري است و به عنوان يكي از مهم‌ترين اقدامات در درمان اختلال افسردگي كودكان شناخته شده است. براي كودك، مادر سمبل عشق است و پدر سمبل امنيت و هردو در كنار هم مي‌توانند شرايط درمان او را فراهم كنند. رابطه گرم و صميمي والدين يكي از مهم‌ترين عوامل در اثربخشي درمان كودك است و رابطه سرد، اعمال خشونت و رفتارهاي توهين‌آميز آنها با يكديگر، به تشديد اين اختلال در كودكان و ناموفق بودن پروسه درمان مي‌انجامد.
مشاجره پدر و مادر اغلب احساس «من بد هستم» را به كودك القا مي‌كند، چراكه كودك اغلب خود را منشأ و عامل بحث و جدل پدر و مادر دانسته و خود را در تيرگي روابط آنها مقصر مي‌داند؛ تصوري كه در اكثر كودكان در سنين پايين ايجاد شده و به مرور سبب اختلال روحي و رواني در آنان مي‌شود. گاهي لازم است تصورات و تعبيرات ذهني كودكان را در راستاي درمان ثبات بدهيم مثلاً يكي از مفاهيم جاگير شده در ذهن كودكان اصول و سيستم خانواده است. ما بايد براي درمان بهتر، اين تعابير را در ذهن كودك ماندگار كنيم. براي نمونه، ايجاد و حفظ تصويري درست و ايده‌آل از مفهوم خانواده است، وجود پدر و مادر به عنوان ستون خانواده كه با رابطه مستحكم با يكديگر سبب ايجاد امنيت رواني در خانه مي‌شوند و فرزندان كه به عنوان زيرمجموعه در سايه اين چتر حمايتي پرورش مي‌يابند. اما گاهي در برخي خانواده‌ها اين تصوير در قالب تشكيل ائتلافي از يكي از والدين با فرزند خدشه‌دار مي‌شود.
يكي از روش‌هاي مهم درمان كودكان، خانواده درماني است. در خانواده‌درماني، خانواده به عنوان يك سيستم درنظر گرفته مي‌شود كه اعضا هماهنگ با هم فعاليت مي‌كنند، از اين رو بر‌هم‌زدن ائتلاف‌هايي كه گاهي مادر با فرزند تشكيل مي‌دهد يا پدر با فرزند و سبب مي‌شود يكي از والدين خارج از دايره ارتباطي قرار بگيرد از جمله مهم‌ترين برنامه‌هاي درمانگر است. پدر يا مادر نبايد سعي كنند فرزند را به سمت خود بكشند، پدر بايد به مادر فرصت نزديك شدن به فرزند را بدهد و مادر نيز بايد مجالي براي ايجاد رابطه صميمانه پدر با فرزند فراهم آورد، كودك به محبت هر دو نفر با هم نياز دارد، بايد پدر و مادر را در يك گروه ببيند نه در مقابل يا جداي از هم.
آگاهي والدين از عوامل مؤثر در بروز افسردگي در كودكان از جمله اقدامات مؤثر در پيشگيري يا درمان اين اختلال است. از اين رو لزوم داشتن دانش و اطلاعات كافي در زمينه تربيت فرزندان در كنار ايجاد محيطي آرام، امن و شاد براي اعضاي خانواده ضرورت مي‌يابد. والدين در مسير درمان كودكان افسرده بايد آموزش‌هاي روانشناسي و استفاده از دوره‌هاي آموزشي تربيت فرزندان را در برنامه زندگي خود جاي دهند. گاهي ديده شده در خانواده‌اي آرام و بانشاط كه روابط بين پدر و مادر و ديگر اعضاي خانواده گرم و صميمي است، علائمي دال بر افسرده بودن كودك وجود دارد كه علل و عوامل آن از ديد والدين دور مانده است. والدين با فراگيري فنون و مهارت‌هاي روانشناسي در ارتباط با فرزند و با استفاده از راهنمايي مشاوران و كارشناسان اين حوزه مي‌توانند بر اينگونه مشكلات فائق آيند.
يكي از مهم‌ترين نشانه‌هاي كودكان افسرده جمع گريز بودن آنهاست. همانطور كه مي‌دانيد كودكان افسرده دوست دارند در تنهايي خود بمانند. يكي از روش‌هاي درمان كودكان خروج از اين درونگرايي است. يكي ديگر از روش‌هايي كه مي‌تواند در اين مرحله به شما كمك كند استفاده از كلاس‌هاي آموزشي به ويژه كلاس‌هاي تفريحي و ورزشي و مسافرت و ميهماني‌هاي خانوادگي با حضور بچه‌هاي همسن و سال است. تلاش نماييد از هر كدام از اين موارد استفاده خاص خود را كنيد. مثلاً اگر كودكتان را در كلاس ورزشي ثبت نام مي‌كنيد كلاسي باشد كه دوست دارد و حضور بچه‌ها به ويژه دوستانش زياد باشد. اگر تصميم مي‌گيريد مسافرت برويد از او بپرسيد كجا دوست دارد برود. در مدت مسافرت و هيجان كلاس هر‌گونه لوازم ارتباطي مثل موبايل و تبلت را از او دور كنيد.
ميهماني‌هاي خانوادگي هم يكي از روش‌هاي درمان كودكان است. كودكان در جمع حالت خود را فراموش مي‌كنند و ادامه اين در جمع بودن باعث مي‌شود افسردگي در آنان فروكش كند. در جمع ميهمانان تلاش كنيد به عنوان پدر يا مادر از بچه‌هاي پراكنده جمع يك گروه بازي بسازيد، هيجان، تلاش و تكاپو باعث مي‌شود هورمون‌هاي محرك بدن كودك ترشح و به اين روش افسردگي او درمان شود. نسخه ديگري كه فكر مي‌كنم كارساز است حضور يك خواهر يا برادر است. همانطور كه ما مي‌گوييم از دست دادن عزيزان مي‌تواند باعث افسردگي كودك شود. من معتقدم حضور و اضافه شدن يك عضو جديد هم مي‌تواند باعث شادي كودك شود. پس تلاش كنيد كودكتان تنها نباشد و خواهر يا برادري داشته باشد. به طور كل حضور ساير كودكان دركنار هم احتمال ابتلا به بيماري‌هاي روحي را به شدت كاهش مي‌دهد.