شاید هیچچیز به اندازه یک حاشیه داغ نمیتواند اصل یک نشست را تحتتأثیر قرار دهد و این همان اتفاقی بود که در نشست 20 کشور صنعتی جهان در چین اتفاق افتاد. باراک اوباما، رئیسجمهوری ایالات متحده، در آخرین سفر خود به چین در سمت ریاستجمهوری با استقبالی سرد مواجه شد. اوباما در حالی روز شنبه برای شرکت در نشست گروه20 وارد شهر هانگژو چین شد که مانند سایر رهبران جهان، از در جلو هواپیما پیاده نشد و فرش قرمزی نیز در کار نبود. برخی چین را به سهلانگاری و برخی دیگر به بیاعتنایی عمدی به رئیسجمهوری آمریکا متهم کردهاند و در این میان، برخی بر این باورند که این اقدام حتی با معیارهای چینی نیز پذیرفتنی نیست. خروج رهبر بزرگترین اقتصاد جهان از درِ میانی هواپیما، انتقاد مقامات آمریکایی را به دنبال داشت و به مجادله مقامات آمریکایی و چینی منجر شد، هرچند اوباما خود خطاب به خبرنگاران گفته است که نباید موضوع را بزرگنمایی کنند. دیدارهای دوجانبه و حاشیهای نشست رهبران گروه20 که روز گذشته آغاز شد، همانطور که انتظار میرفت بخش گستردهای از خبرهای رسانههای جهان را به خود اختصاص داد. این دیدارها از چند جهت مهم و تعیینکننده بود. ترزا می، نخستوزیر جدید بریتانیا، اولین حضور خود در این نشست را تجربه میکرد و بریتانیای خارجشده از اتحادیه اروپا به دنبال جلب شرکای جدید اقتصادی است. از آنسو باراک اوباما برای آخرینبار در سمت رئیسجمهوری آمریکا، در این نشست شرکت میکند و در تلاش است با رایزنی و گفتوگو با سران کشورهای تأثیرگذار جهان، در آخرین روزهای حضور خود در کاخ سفید راهحلی برای بحرانهای منطقهای و فرامنطقهای بیابد. رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، نیز ماه گذشته کودتای ناکامی را پشتسر گذاشته و در پی همین کودتا رابطه آنکارا و واشنگتن بهدلیل خودداری آمریکا از استرداد فتحالله گولن به ترکیه، شکراب شده است، گولن که به گفته مقامات دولت ترکیه، در کودتای 15 جولای دست داشته است، سالهاست ساکن پنسیلوانیای آمریکاست. بحران سوریه نیز مانند همه پنج سال گذشته، پای ثابت مباحث هر نشست و اجلاس بینالمللی است.
یک دیدار 4ساعته
رابطه آمریکا و چین در سالهای گذشته بهویژه از سال 2013 به اینسو هر روز سردتر شده و در روزهای اخیر و در آستانه نشست گروه20 هم اوباما به چین درباره ساختوساز جزایر مصنوعی در دریای چین جنوبی هشدار داده است. آنطور که رئیسجمهوری ایالات متحده پس از دیدار چهارساعته با همتای چینیاش گفته، گفتوگوهای روز شنبه دوطرف پیش از آغاز نشست، بسیار سازنده بوده است. دوطرف درباره مناقشات دریای چین جنوبی و امنیت در شبهجزیره کره، حقوق بشر و آزادی ادیان در چین، تهدیدهای ناشی از امنیت سایبری و برنامههای هستهای و موشکی کرهشمالی گفتوگو کردند. آنطور که خبرگزاری شینهوا گزارش داده است، شی جین پینگ، رئیسجمهوری چین، در این دیدار بر لزوم همکاری برد- برد توأم با احترام و درک متقابل اشاره و تأکید کرد دیدار منظم رهبران دو کشور در سالهای گذشته و تلاش برای پیشبرد روابط دوجانبه و مدیریت سازنده اختلافها، به ایجاد اتفاقنظر منجر شده است. اوباما پس از دیدار با رهبر چین، با ترزا می، نخستوزیر بریتانیا، دیدار کرد. این ملاقات برای نخستینبار پس از رویکارآمدن نخستوزیر جدید بریتانیا انجام میشد. رئیسجمهوری آمریکا بریتانیا را قدرتمندترین شریک ایالات متحده دانست و گفت دو کشور به همکاریهای خود در زمینههای امنیت سایبری، تروریسم و تجارت ادامه خواهند داد.
گفتوگوی پوتین و می
یکی دیگر از دیدارهای مهم روز گذشته، دیدار ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه و ترزا می، نخستوزیر بریتانیا، بود. براساس گزارشها، این دو مقام درباره بحران سوریه و آخرین تحولات این کشور بحث و تبادلنظر کردند. یکی دیگر از محورهای گفتوگوی می و پوتین، موضوع امنیت و مقابله با تروریسم بوده است و آنها همچنین درباره امنیت پروازی هم تبادلنظر کردند. رئیسجمهوری روسیه و نخستوزیر بریتانیا همچنین توافق کردند در نشست مجمع عمومی سازمان ملل وزیران دو کشور با یکدیگر دیدار و گفتوگو کنند.
دیدار اردوغان و پوتین
رؤسایجمهوری ترکیه و روسیه نیز که در ماههای اخیر در چرخشی ناگهانی به بهبود روابط شکننده خود روی آوردهاند، در حاشیه نشست گروه20 با یکدیگر دیدار کردند. دو طرف، برای اولینبار، پس از بحران سقوط جنگنده متعلق به روسیه بهدلیل نقض حریم هوایی، از سوی ترکیه در روز 24 نوامبر، روز نهم آگوست در سنپترزبورگ دیدار کرده بودند و دیدار آنها در چین، دومین دیدار آنها پس از بهبود روابط بود. به گزارش خبرگزاری دولتی «آناتولی»، پوتین در این دیدار از عادیشدن حیات سیاسی در ترکیه به دنبال کودتای نافرجام 25 تیر گذشته ابراز خرسندی کرد و با تأکید بر اینکه ترکیه از دوران گذار سختی عبور میکند، گفت روسیه میداند ترکیه با تهدیدهایی جدی روبهرو و به مبارزه با تروریسم مشغول است. اردوغان هم اعلام کرد گامهایی که در بخش انرژی با روسیه برخواهیم داشت، باعث قویترشدن روابط خواهد شد. به گفته ناظران سیاسی در آنکارا، آنچه دیدار روز گذشته اردوغان و پوتین را حساس کرده است، همزمانی این دیدار با گشودهشدن جبهه دیگری از عملیات برونمرزی ترکیه در خاک سوریه است.
همکاری ترکیه و چین در مبارزه با تروریسم
همچنین خبرگزاری رویترز از دیدار رئیسجمهوری چین با اردوغان، همتای ترک خود، در حاشیه اجلاس جی20 خبر داد. دیدار رهبران دو کشور در شرایطی صورت میگیرد که سیل مهاجران اویغور از منطقه خودمختار «سینکیانگ» در شمال غرب چین به ترکیه، پاشنهآشیل روابط دو کشور در ماههای اخیر بوده است. چین میگوید برخی از جداییطلبان اویغور که به جنوب غرب آسیا مهاجرت میکنند، در نهایت به گروههای تروریستی در سوریه و عراق میپیوندند و ترکیه باید از صدور روادید برای آنها خودداری کند. با این حال، آنکارا تاکنون با این درخواست مخالفت کرده است. شی در دیدار روز شنبه با تقدیر از تعهد ترکیه به مقابله با اقدام علیه امنیت ملی چین، ابراز امیدواری کرد دو کشور به نتایج بیشتری در زمینه مبارزه با تروریسم دست یابند. اردوغان هم ضمن تشکر از رئیسجمهوری چین برای همکاری در زمینه حفظ امنیت و ثبات در ترکیه، گفت مبارزه با تروریسم مسئلهای بلندمدت و وی امیدوار است همکاری دو کشور در این زمینه توسعه یابد. در جریان دیدارهای حاشیهای سران کشورها آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، نیز با اردوغان دیدار کرد. در ماههای گذشته، بهویژه پس از تصویب قطعنامه بوندستاگ آلمان درباره کشتار ارامنه در دوران حکومت عثمانی در جنگ جهانی اول، روابط دو کشور به تیرگی گرایید.
گفتوگوهای دوجانبه رهبران جهان در حاشیه نشست گروه20
از مجادله تا مذاكره
صاحبخبر -