دكتر محمد فرهادي وزير 67ساله علوم، تحقيقات و فناوري، متخصص گوش و حلق و بيني و جراح سر وگردن، استاد نمونه، چهره ماندگار و شخصيتي علمي– فرهنگي است. او استاد تمام دانشگاه علوم پزشكي ايران است و بار دومي است كه بر صندلي وزارت علوم تكيه مي‌زند. او در گفت‌وگو با پاد از نخستين‌‌هايي مي‌گويد كه به دست او پايه‎گذاري شدند.
آقاي دكتر، حال علم و فناوري كشور چطور است؟
 با 4ميليون و 800هزار دانشجو كه در 2859 موسسه آموزش عالي مشغول به تحصيل هستند و نسبت به اوايل انقلاب رشد 27درصدي و با بيش از 720هزار دانشجو در مقطع كارشناسي‌ارشد كه نسبت به سه سال قبل رشدي 24 درصدي داشته‌اند، حال علم و فناوري كشور خوب است. در همه
بخش­هاي آموزش عالي پيشرفت داشته‌ايم كه اگر بخواهم به تك تك آنها اشاره كنم، زمان زيادي لازم است.
اگر ممكن است به مهم‎ترين آنها اشاره كنيد.
 همان‎طور كه مي‌دانيد ايران يك درصد جمعيت دنيا را داراست ولي در حال حاضر براساس داده‎هاي پايگاه‎هاي اطلاع‎رساني، تا 7 ماهه اول 2016، كشور ما 82/1درصد علم جهان را توليد كرده است؛ يعني حدود دوبرابر آنچه نسبت به جمعيت، از ما انتظار مي‎رود. جالب است بدانيد كه در شانزده سال گذشته سهم ايران در توليد علم جهاني 18 برابر شده است.
اين رشد كمي همه هدف ما نيست‌؛ بلكه تلاش وزارت علوم ارتقاي كيفيت تحصيلات تكميلي و گسترش مرزهاي دانش و فناوري است.
همچنين 14دانشگاه ايراني نيز بر اساس نظام رتبه‎بندي بين‌المللي «لايدن» در جمع يك درصد دانشگاه‎هاي برتر و تاثيرگذار دنيا قرار گرفته‌اند؛ در حالي كه در سال 1392 تنها 5 دانشگاه ايراني در اين فهرست قرار داشتند.
وضعيت توسعه واحدهاي آموزش عالي در دو سال گذشته كه شما مديريت مجموعه را برعهده داشتيد چگونه بوده است؟
هم‌اكنون حدود 2859 موسسه آموزش عالي دولتي و غير دولتي در كشور فعال است و بنا‌بر برنامه‌هاي تقديمي من به مجلس شوراي اسلامي كه اصلاح فرآيند گسترش كمي آموزش عالي و ضابطه‌مند كردن توسعه رشته‌ها و ارتقاي كيفيت آموزش عالي بود، طي سال‌هاي 92 تا 94 هيچ مركز جديدي ايجاد نشده و افزايش آماري كه نسبت به سال 92 وجود دارد صرفا به دليل افزايش تعدادي از واحدهاي دانشگاه فرهنگيان و واحدهاي دانشگاه جامع علمي كاربردي است.
 آيا در فرآيند ايجاد رشته‎هاي تحصيلي دانشگاه‎ها نيز تغييري رخ داده است؟
اولويت ما در وزارت علوم، پاسخگويي به نيازهاي بازار كار است به همين علت عمده رشته‌هاي تدوين شده جديد بين رشته‎اي بوده و طي 3سال گذشته در مقطع كارشناسي 6 مورد، كارشناسي ارشد ناپيوسته 37 مورد و دكترا 31 مورد رشته ميان‎رشته‌اي ايجاد شده است.  البته براي به‎روزرساني و كارآمد كردن برنامه‌هاي درسي دانشگاه‎ها، 500 برنامه در گروه‎هاي آموزشي مختلف مورد بازنگري قرار گرفت كه برخي از اين برنامه‎ها 30 سال قدمت داشتند.
اتفاق مهمي كه اخيرا رخ داده است، اين است كه براي قانونمند كردن و نهادينه كردن هرگونه گسترش آموزش عالي كشور در تعداد دانشگاه‎ها و رشته‌هاي تحصيلي، طرح آمايش آموزش عالي تدوين شد و پس از بحث‌هاي كارشناسي، به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد كه توسط رييس‌جمهور ابلاغ شد.
وضعيت رشد مقالات علمي را چگونه مي‌بينيد؟
ايران از نظر رتبه علمي كه توليد مقاله از شاخص‎هاي مهم آن است در هر دو پايگاه معتبر جهاني اسكوپوس و‌اي. اس‌اي رتبه اول منطقه و جهان اسلام و رتبه 16 دنيا را در اختيار دارد همچنين تعداد مقالات نمايه شده در پايگاه ISI در سال 94 نسبت به سال 92، رشدي 10 درصدي داشته است.
 وضعيت دانشمندان و اعضاي هيات علمي ايراني در سطح بين‌المللي چگونه است؟
در دو سال اخير شاهد رشد چشم‌گير تعداد دانشمندان برتر ايراني در سطح جهان هستيم به‌طوري كه در سال 94، 173 دانشمند ايراني در فهرست يك درصد دانشمندان جهان قرار گرفته بودند كه در سال 1395 اين تعداد به 229 دانشمند افزايش يافته است در حالي كه در تمام سال‎هاي قبل از آن كسي از ايران در اين فهرست قرار نداشت.
 از نظر رشد نهادهاي پژوهشي كشور در چه شرايطي قرار داريم؟
تقريبا در تمام نهادهاي پژوهشي شاهد ميانگين رشدي 10 درصدي بوده‌ايم ولي با توجه به اقتصاد مقاومتي وضعيت ما در احداث تكميل و تجهيز «آزمايشگاه‎هاي مركزي» بسيار رضايت‌بخش بوده است؛ به گونه‌يي كه تعداد اين آزمايشگاه‎ها از 21 آزمايشگاه در سال 92 به 131 آزمايشگاه رسيده است و مجموع تعداد آزمايشگاه‎هاي مركزي و غير مركزي در بستر شبكه آزمايشگاه‎هاي علمي ايران از 200 آزمايشگاه به 1451 رسيده است.
 وزارت علوم در راستاي سياست‎هاي اقتصاد مقاومتي چه اقدام‎هايي انجام داده است؟
با توجه به اينكه پايه و اساس اقتصاد دانش بنيان ايجاد شركت‌هاي دانش‌بنيان براي توليد محصولات فناورانه و ثروت آفريني از علم است حمايت از شركت‌هاي دانش‌بنيان از برنامه‌هاي اصلي وزارت علوم است و در سايه اين حمايت‌ها، تعداد شركت‌هاي دانش بنيان از 14 شركت در سال 92 به بيش از 946 مستقر در پارك‎هاي علم و فناوري شركت افزايش يافته يعني بيش از 67 برابر رشد كرده است.
 البته نسبت به سال 92 تعداد 1000 واحد فناور جديد ايجاد شده است و تعداد فناوري‎هاي مهم خلق شده در اين واحدها از 723 مورد در سال 92 به 1587 مورد در سال 94 رسيده است. مساله مهم، تبديل شدن ايده‌ها به ثروت است كه در اين پارك‎ها و مراكز رشد اتفاق افتاده است. براي مثال، ميزان صادرات دانش‌بنيان توسط پارك‎ها و مراكز رشد در دو سال اخير حدود 120ميليون دلار بوده كه رقم قابل توجهي است در حالي كه در سال 92، اين مبلغ حدود 1/14ميليون دلار بوده است و براي نخستين بار در كشور ايجاد 5 منطقه وي‍ژه علم و فناوري در 5 استان تصويب شده است.
 در دولت يازدهم، براي بهبود شرايط تحصيل دانشجويان برنامه‎ريزي شده است؟
ميزان اعتبارات وام‎هاي دانشجويي نسبت به سال 92 دوبرابر شده است و شاهد رشد 400درصدي وام دكتري و 200درصدي وام شهريه بوده‎ايم و با اقداماتي كه انجام شده است در سال تحصيلي جديد به همه دانشجويان دكترا وام داده خواهد شد و به دانش‌آموختگان صاحب مهارت فني نيز تا 100 ميليون تومان وام كارآفريني اعطا مي‌شود.
  برنامه محوري شما در حوزه آموزش عالي چيست؟
هدفي كه من براي خود در كسوت وزير علوم تعريف كرده‌ام، با الهام از رهنمودهاي مقام معظم رهبري، رسيدن به مرجعيت علم و فناوري و احراز جايگاه برجسته علمي و الهام بخش در جهان است. ما بايد در تراز منطقه‌يي و جهاني، حرفي براي گفتن داشته باشيم و التزام داريم كه در توسعه سرمايه انساني و اعتلاي دانش و فرهنگ جامعه تلاش كنيم.