بالاخره بعد از سالها برنامهریزی و کش و قوسهای فراوان، روز گذشته فاز نخست شبکه ملی اطلاعات یا آنچه در اذهان عمومی به عنوان اینترنت ملی شناخته میشود به مرحله بهره برداری رسید. مراسم افتتاح این فاز از شبکه ملی اطلاعات با حضور، محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری، نصرالله جهانگرد، معاون وزیر ارتباطات، سید ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی، برخی از نمایندگان مجلس و مدیران بخش خصوصی انجام شد. بر اساس اعلام وزارت ارتباطات شبکه ملی اطلاعات در سه فاز به بهرهبرداری خواهد رسید. فاز اول که« استقرار» نامگذاری شده روز گذشته بهرهبرداری شد و فاز دوم در قالب فاز« رشد»در دهه فجر 95 و فاز سوم در قالب« بلوغ» در اردیبهشت 96 روز جهانی مخابرات راهاندازی میشود.
طبق اعلام این وزارتخانه شاخصهای مورد نظر در برنامه کوتاه مدت برای شبکه ملی اطلاعات شامل 300 کیلوبیت سرانه هر مشترک و ضریب نفوذ 80 درصدی پهنای باند خانگی و ضریب نفوذ 60 درصدی پهنای باند سیار است. در این طرح سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مسئولیت مقررات گذاری، سازمان فناوری اطلاعات، مسئولیت مدیریت و طراحی در شرکت ارتباطات زیرساخت مسئول ایجاد زیرساختهای شبکه ملی اطلاعات بودهاند.
با ایجاد فاز نخست شبکه ملی اطلاعات 8 اپراتور خصوصی شرکت مخابرات ایران، همراه اول، ایرانسل، رایتل، شاتل، آسیاتک، پارس آنلاین و افرانت بازیگران اصلی در شبکه ملی اطلاعات هستند و قرار است در آینده بازیگران دیگری نیز به این شبکه اضافه شوند. این شرکتها در راستای اجرای شبکه ملی اطلاعات CDNهای را (مراکز تحویل محتوا) خود را علاوه بر تهران در چند شهر دیگر نیز مستقر کردند که با این امکان محتوا با توجه به موقعیت کاربر از نزدیکترین سرور به کاربر ارایه میشود.
برخورد آسانتر با جرایم سایبری
نصرالله جهانگرد، معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران در پاسخ به اینکه که با افتتاح فاز نخست شبکه ملی کاربران چه تغییری در سرویس خود مشاهده میکنند، به فارس گفت: «هر بخش از شبکه پس از نقص زیر بار رفته است و شبکه دارای بخشهای متعددی است. همچنان که نسخه کپی سرویس دهنده نام دامنه ریشه K در اردیبهشت سال گذشته به ایران منتقل شد و مراکز سوئچ IXP از اردیبهشت امسال زیر بار رفت و اکنون پیکربندی شبکه کامل است. هر درصد از شبکه که زیر بار رفت مردم از آن استفاده کردند و در نتیجه این اقدامات اکنون سرعت اینترنت و میزان ترافیکی که به هر کاربر میرسد افزایش یافته و قیمتها ارزانتر شده است.» جهانگرد در پاسخ به این پرسش که کاربران چگونه باید استفاده از پهنای باند در شبکه ملی اطلاعات را تشخیص دهند گفت: «این تفکیک توسط سرویسدهنده انجام میشود و سازمان تنظیم مقررات نیز بر این موضوع نظارت دارد همچنان که اخیرا یکی از سرویسدهندگان بابت پهنای باندی که کاربر از ترافیک داخلی مصرف کرده بود به او مابهالتفاوت هزینه را عودت داد. در گذشته متوسط قیمت اینترنت 128 کیلوبیت بر ثانیه 12 هزار تومان بود و اکنون متوسط قیمت سرعت اینترنت 2 مگ 12 هزار تومان است و هم اکنون سهم قیمت اینترنت در سبد خانوار ایرانی 3 درصد و در کشورهای پیشرفته 2 تا 5 درصد است و باید در این زمینه بیشتر تلاش کنیم.»
رییس سازمان فناوری اطلاعات از نصب سیستم آنتی فیشینگ روی شبکه ملی اطلاعات خبر داد و گفت: «این سیستم با کمک پلیس اجرایی خواهد شد و با توجه به اینکه بیش از 67 درصد از جرایم در ایران از نوع پولی و بانکی است با این نوع جرایم به راحتی برخورد میشود.»
هیچ محدودیتی ایجاد نشده است
محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم در این مراسم با بیان اینکه شبکه ملی اطلاعات یکی از مطالبات ۱۲ ساله نظام بوده و وجودش در فضای مجازی لازم بود، گفت: «ما از ابتدای این دولت با جدیت انجام آن را دنبال کردیم برای همگان روشن بود تا زمانی که زیرساختها فراهم نشده، معنی نداشت اسمی از شبکه ملی اطلاعات بیاوریم.» وی با بیان اینکه کار بزرگی انجام شده که فقط مربوط به وزارت ارتباطات نیست، افزود: «با مجموعهای عظیم از بخش خصوصی، سه اپراتور همراه، شرکت مخابرات ایران، FCPها و شرکتهای تولید محتوا در کشور هستند که در این هشت ماه گذشته جلسات منظمی داشتیم و آنها هر کدام در داخل شرکت خود کمیته ویژهای برای شبکه ملی اطلاعات تشکیل دادند و نتیجهاش چیزی است که به بهرهبرداری رسیده است.»
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین در ادامه با اشاره به تولید محتوای داخلی، گفت: «ما تولید محتوا را برای کسی که محتوا تولید میکند به عنوان درآمد تلقی کردیم و برای این کسی که از محتوای داخلی استفاده میکند تعرفه را کاهش دادیم که برایش اقتصادی باشد. البته اگر در گذشته مردم برخی از نیازمندیهای خود را از اینترنت خارجی تامین میکردند، الان هم میتوانند و ما هیچ محدودیتی برای هیچ کاربری ایجاد نکردیم.»
وی در ادامه ایجاد شغل را از دیگر مزایای شبکه ملی اطلاعات دانست و افزود: «وقتی در کشور نهضت تولید محتوا و خدمات و اپلیکیشننویسی راه میافتد، طبیعی است که شغل ایجاد میشود. اینکه امروز در چند سال گذشته 120 هزار اپلیکیشن نوشته شده یعنی جوانها و فارغالتحصیلانی در بخشهای مختلف دانشگاهها این اپلیکیشنها را نوشتند.»
وی با تاکید بر حفظ حریم خصوصی از طرف دولت، گفت: «دولت خودش را موظف میداند که حریم خصوصی کسانی که از شبکه چه در زمینهی مخابرات و چه IT استفاده میکنند صیانت کند و البته اینکه اطلاعات مردم در ایران تحت نظر دولت باشد بیشتر صیانت میشود تا اینکه اطلاعات به خارج برود و هیچ کسی مسوول آن نباشد.»
شبکه ملی اطلاعات سد راه دسترسی به اطلاعات نیست
اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور، هم در این مراسم با تاکید بر اینکه شبکه ملی اطلاعات سد راه دسترسی به اطلاعات نیست، گفت: «هدف اصلی استقرار نظامهای اطلاعاتی مانند شبکه ملی اطلاعات آن است که قدرت و ثروت بر مدار کمیت و کیفیت و استفاده از فضای مجازی میچرخد. امروز چگونه به اطلاعات دست یابیم میتواند برای یافتن فرصت مناسب در همه جهات از جمله اقتصادی کمک کند.» معاون اول رئیس جمهور با تاکید بر این که در دنیای امروز هیچ پدیده فناوری و پیشرفتی وجود ندارد که دارای فرصت باشد اما تهدیدی به همراه خود نداشته باشد، افزود: «آنچه که در این زمینه مهم است آن است که ما در مقابل این تحولات منفعل و سردرگم نباشیم بلکه به موقع سیاستها و برنامههای مناسب برای استفاده از آنها را تبیین و در آن راستا حرکت کنیم.» وی با تاکید بر این که اقدامات بسیار بزرگی انجام گرفته تا امروز در عرصه فناوری اطلاعات به نقطه فعلی دست یابیم گفت: «مهمترین گامی که با طراحی شبکه ملی اطلاعات در کشور برداشته شده آن است که راه دسترسی آسان، با کیفیت، سریع و ایمن برای مقامات و همچنین مردم نسبت به دسترسی و اطلاعات فراهم شده است.» معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه طی سه سال گذشته بالغ بر 20 هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری برای طراحی و ساخت شبکهی ملی اطلاعات انجام گرفته است، گفت: «طی سه سال اخیر دولت آن هم نه به طور مستقیم بلکه با بهرهگیری از روشهای غیر مستقیمی که توسط مدیران اتخاذ شده 20 درصد از این اعتبار را تامین کرده است.» معاون اول رییس جمهور با اشاره به برنامه پنجم توسعه و لزوم دستیابی ایران به شبکه ملی اطلاعات،گفت: «براساس برنامه پنجم توسعه، 60 درصد مردم باید تا پایان سال اجرای این برنامه، موفق به استفاده از پهنای باند بلند میشدند. دولت باید زودتر دولت الکترونیک را عملیاتی میکرد، خوشبختانه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکنون زیر ساختهای بهرهگیری از این فرصت را فراهم کرده است و امیدواریم که با استقرار چنین مرکزی فرصت جدیدی برای کمک به سرعت توسعه فراهم شود.»