**وضعیت قرمز
منابع آب شیرین استان به شدت در حال استفاده است که براساس گزارش های نهادهای مسئول، این عدد اکنون به 80 درصد این منابع رسیده است.
هم اکنون یک میلیارد و 70 میلیون متر مکعب آب از رودخانه ها و چشمه ها و 300 میلیون متر مکعب از چاه های زیر زمینی مصرف می شود.
با مصرف 80 درصد ذخایر آبی استان می توان حدس زد که این منابع در مدت کوتاهی به اتمام می رسد و در آن صورت فشار عوامل جانبی باعث می شود شهرهای استان خالی از سکنه شود.
آنطور که مسئولان گفته اند در این استان 15 دشت وجود دارد که سطح آب در بیشتر آنها افت کرده است.
به عنوان مثال سطح آب در دشت کلاچو در کهگیلویه 12 متر افت داشته است.
سطح آب در دشت باشت هشت متر و بردیان در شهرستان چرام شش متر افت کرده است.
سطح آب در دشت ممبی در شهرستان بهمئی پنج متر و دشت امام زاده جعفر گچساران نیز 18 متر افت کرده است.
تنها سطح آب در دشت لیشتر گچساران چهار متر بالاتر آمده که به دلیل انتقال آب سد کوثر به این شهرستان و بی نیازی کشاورزان به حفر چاه است.
سالانه 300 میلیون متر مکعب آب بر اساس مجوزها از چاه ها در استان برداشت می شود.
هم اینک 2 هزار و 500 حلقه چاه مجاز در این استان وجود دارد که در بخش های صنعت، شرب و کشاورزی 280 میلیون مترمکعب آب از زمین استخراج می کنند.
از این تعداد حدود 2 هزار حلقه چاه کشاورزی است که 210 میلیون مترمکعب آب از این چاه ها مصرف می شود.
یک هزار و 170 حلقه چاه غیرمجاز نیز در این استان در سال های گذشته حفر شده است.
چالش های آب در کهگیلویه و بویراحمد، منحصر به شیوه و میزان مصرف آب در استان نمی شود بلکه استفاده نکردن از منابع آبی در استان نیز از جمله مشکلات اساسی است.
حجم آب تجدید شونده این استان سالانه هشت میلیارد و 484 میلیون مترمکعب است اما سالانه هفت میلیارد و 722 میلیون متر مکعب از این آب از استان خارج می شود که معادل 90 درصد آب های آن است.
یک میلیارد و 70 میلیون مترمکعب از آب های استان مهار شده اند و به عبارتی از آنها به روش های مختلف بهره برداری می شود.
براساس گزارش های مختلف، در هر سال 90 درصد باران های کهگیلویه و بویراحمد، بدون استفاده از این استان خارج می شود.
این در حالی است که این استان همواره با مشکل تامین آب کشاورزی و حتی آشامیدنی روبرو است.
**راه حل های سبز
راه حل نخست؛ باید تلاش شود با یک تغییر بزرگ در اقتصاد کشاورزی، رابطه نامعقول بین آب و کشاورزی از مسیر کنونی خارج شود.
برای تنظیم مجدد رابطه بین آب و کشاورز، سازمان های دولتی مرتبط با بخش آب، تجارت و کشاورزی باید دست به ایجاد یک سیستم جدید کشاورزی با بهره وری بالا بزنند.
روش های کشاورزی پیشین کنار گذاشته شده و حتی محصولات آب بر باید از سبد محصولات استان خارج و محصولات جدیدی کشت شود.
این محصولات جدید علاوه بر نیاز کم به آب، باید صرفه اقتصادی مناسبی داشته باشند تا کشاورزان دلگرم شوند.
البته در نظر گرفتن بازار داخلی و خارجی در این سیستم جدید بسیار ضروری به نظر می رسد.
کشاورزان باید بتوانند بابت هزینه های خود سود لازم را بدست آورند تا مجبور به استخراج حجم آب بیشتری نشوند.
ممکن است با سیاست های محدود کردن کشاورزان در استفاده از منابع آبی بخشی از این قشر شغل کنونی خود را از دست بدهند که باید برای آنان نیز برنامه هایی در نظر گرفت.
این برنامه ها می تواند در زمینه شغل های جایگزین یا فناوری های جدید برای صرفه جویی در آب باشد.
هر راه حلی بدون درنظر گرفتن این مساله محکوم به شکست است و بنابراین مقطعی خواهد بود.
راه حل دوم: اختصاص حجم بیشتری از منابع آبی به استان: 2 هزار و 430 میلیون مترمکعب آب برای مصارف صنعتی، کشاورزی و آشامیدنی استان برآورد شده اما از سدهای موجود، تنها 255 میلیون مترمکعب به این استان اختصاص یافته است.
یکی از مهمترین راه حل ها تخصیص بیشتر از منابع آبی به استان است تا پیامدهای بحران کنونی کمتر شود اما تردیدی نیست که اصلاح روش های آبیاری نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
اگرچه آب، نعمتی است ملی و همه ایران باید از آن بهره ببرند اما منطقی به نظر می رسد که مردمی که در سرچشمه آنها زندگی می کنند و هرساله زیان های زیادی به خاطر سیل ها و جنبه های دیگر آن متحمل می شوند از آن بهره بیشتری ببرند.
** خبرنگار ایرنا در یاسوج