نیما راد

بمانیم یا برویم؟ انگلیسی‌ها امروز به این سؤال دشوار پاسخ می‌دهند. پاسخی که مخالفان و موافقان متفق القول می‌گویند: جواب سرنوشت سیاسی و اقتصادی «پروژه اروپای متحد» را تغییر خواهد داد. اروپایی که از 100 سال پیش تا امروز شاهد دو جنگ جهانی و ده‌ها بحران بزرگ سیاسی و اقتصادی بوده است.41 سال پیش، در اوج ایام دوقطبی بلوک غرب و شرق، رأی بریتانیایی‌ها پیوستن به نهادی بود که حالا گستره خود را به 28 کشور قاره سبز تعمیم داده است. انگلیسی های مردد امروز می‌خواهند به ادامه رویای پدرانشان آری یا نه بگویند. دیوید کامرون؛ نخست‌وزیر انگلیس که پیش از کسب سمت نخست‌وزیری و برای جلب آرا در انتخابات، وعده برگزاری این رفراندوم را داده بود، حالا با تبعات تصمیمی مواجه است که می‌تواند همه چیز را تغییر دهد، حتی ادامه نخست‌وزیری او را.


آن که می‌گوید: نه! آنکه می‌گوید: آری!
موج نگرانی‌ها درباره آنچه در اروپا «بحران مهاجرت» نامیده می‌شود، در کنار قوانین سختگیرانه و دست و پا گیر اتحادیه اروپا که منتقدان می‌گویند «اختیار اداره کشور و زندگی روزانه» را از انگلیسی‌ها سلب می‌کند، حالا به پاشنه آشیل این اتحادیه بزرگ و قدرتمند تبدیل شده است. مخالفان معتقدند خرج میلیاردها پوند به عنوان حق عضویت بریتانیا در اتحادیه اروپا در عمل عایدی برای این کشور ندارد و تأکید اروپا بر سفرآزاد در مرزهای این اتحادیه، امکان کنترل سختگیرانه مرزها برابر ورود مهاجرانی که از کشورهای فقیرتر می‌آیند را از این کشور سلب کرده است. موافقان اما معتقدند، عضویت در اتحادیه اروپا به معنی رشد اقتصادی و بهبود اوضاع امنیتی کشورشان خواهد بود.
حزب استقلال بریتانیا (یوکیپ) به همراه تعدادی ازنمایندگان و اعضای کابینه نزدیک به حزب محافظه کار و چند نماینده عضو حزب کارگر مخالف ماندن در اتحادیه اروپا هستند و در مقابل نخست‌وزیر، 16 عضو کابینه که عضو حزب محافظه کار هستند؛ حزب ملی اسکاتلند، حزب کارگر، حزب لیبرال دموکرات و حزب ولز، طرفدار ماندن‌ در اتحادیه اروپا هستند. بسیاری از صاحبان سرمایه و شرکت‌های اقتصادی قدرتمند، موافقان ماندن در اتحادیه اروپا را حمایت می‌کنند. هر چند در مواردی استثنایی نیز بعضی از صاحبان بزرگ مشاغل در انگلیس از جدایی دم می‌زنند.
 پیشنهاد اروپایی
در ماه‌های گذشته، رایزنی دولت انگلیس با مقام‌های اتحادیه اروپا در بروکسل، پایتخت بلژیک، به نتایج ویژه‌ای رسید. نخست‌وزیر انگلیس پس از این رایزنی‌ها اعلام کرد، اتحادیه اروپا امتیازهای ویژه‌ای را به بریتانیا (شامل انگلیس، ولز، اسکاتلند و ایرلند شمالی) پیشنهاد داده که در صورت «آری» مردم به ماندن در این اتحادیه، «عضویتی خاص» برای آنها به ارمغان خواهد آورد و نگرانی‌های مخالفان ادامه حضور را برطرف خواهد کرد. منتقدان اما معتقدند حتی با این امتیازها هم شرایط تغییری نمی‌کند.
کابوس ها
پیش از آغاز فراخوان‌های مخالفان و موافقان ماندن انگلیس در اتحادیه اروپا کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد صدای مخالفان ماندن، در روزهای پایانی چنین طنین بلندی داشته باشد. طنینی که در آخرین مواجهه جدی دو طرف رفراندوم، به جدالی مستقیم درباره اوضاع جاری این روزهای اروپا تبدیل شد. نمایندگان جریان‌های مخالف و موافق رفراندومی که به «برگزیت» معروف شده در یک مناظره جنجالی که مقابل 6 هزارتماشاچی در ورزشگاه «ومبلی آرنا» برگزار شد و بی‌بی‌سی نیز آن را به صورت مستقیم پوشش داد؛ به گزارش ایرنا در این مناظره که نمایندگانی از احزاب مهم سیاسی انگلیس ازجمله احزاب محافظه کار، کارگر، یوکیپ و سبز حضور داشتند و در حدود 2 ساعت به طول انجامید، عمدتاً در مورد مسأله مهاجرت، مسائل اقتصادی و بحث حاکمیتی گفت‌و‌گو صورت گرفت.
جدال اصلی میان شهردار کنونی و سابق لندن بود. «صادق خان» مرد شماره یک این روزهای لندن که انتخابش به عنوان نخستین شهردار مسلمان لندن وضعیتی متفاوت را در پایتخت انگلستان ایجاد کرده به نمایندگی از حزب کارگر؛ بوریس جانسون، شهردار پیشین این شهر و نماینده حزب محافظه کار ودیگر مخالفان ماندن در اتحادیه اروپا را به سوء استفاده از موقعیت برگزاری رفراندوم متهم کرد. او جانسون را متهم کرد به دروغ گفته ترکیه قرار است بزودی به اتحادیه اروپا بپیوندد. به گفته صادق خان جانسون با ترساندن مردم می‌خواهد مردم را به نفع برگزیت یا خروج  ترغیب کند. او در ادامه همچنین با لحنی بی‌سابقه خطاب به جانسون گفت: کارزار تبلیغاتی شما در جریان فعالیتش نه فقط طرح ایجاد ترس بلکه طرح تنفر و به همان اندازه ایجاد نگرانی از مهاجرت را به کار بسته است. جانسون اما در مقابل به مسائل اقتصادی پرداخت و گفت؛ خروج راهی است که می‌تواند شکاف ثروت را میان مردم انگلیس کاهش دهد.
بحران واقعی
آن روی ماجرای «استقلال» از اتحادیه اروپا، «فروپاشی» است. این واقعیت، تقریباً نظر اکثر مخالفان خروج بریتانیا از حوزه یورو است که اغلب دستی در مسائل این اتحادیه دارند. دونالد توسک، رئیس لهستانی شورای اروپا که در روزهای اخیر بیشتر از هر سیاستمدار اروپایی از ایده فروپاشی اروپا پس از «برگزیت» می‌گوید در آخرین اظهار نظر خود تلاش کرده موضعی واقع بینانه به موضوع داشته باشد. او که پیش‌تر هشدار داده بود که برگزیت آغاز یک فروپاشی است که ممکن است تمام کشورهای عضو را در بر بگیرد، تأکید کرده که حتی در صورت رفتن انگلیس از اتحادیه اروپا و تبعات «هزینه‌های اقتصادی» آن، اعضا و سازمان‌های اتحادیه اروپا آماده روز بعد از همه پرسی انگلیس هستند. او علائم هشدار دهنده و بلند مدت این رخداد را بیشتر از تبعات کوتاه مدت آن دانسته است. او همچنین گفت: نشانه‌های بیشتری درباره نارضایتی از اتحادیه اروپا، نه فقط از سوی انگلیس بلکه از سوی همه کشورهای اروپایی بروز کرده است. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که هفته آینده نشست سران اتحادیه اروپا با محور بررسی نتیجه همه پرسی انگلیس برگزار می‌شود.
اما تاسک تنها مقام اروپایی نیست که هشدار برگزیت را جدی گرفته است. مارگوت والستروم، وزیر خارجه سوئد و کمیسر سابق اتحادیه اروپا نیز نظر تاسک را تأیید کرده و گفته است که رأی مردم بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا در نهایت باعث از هم گسیختگی این اتحادیه می‌شود. او به بی‌بی‌سی گفته: خروج بریتانیا از این اتحادیه باعث برگزاری همه پرسی‌های مشابه در سایر کشورهای عضو خواهد شد. وزیر خارجه سوئد همچنین تأکید کرده نتیجه این رفراندوم هر چه که باشد، تأثیر بدی بر سایر کشورها خواهد داشت.
فرانسه و آلمان نیز که هم مخالف برگزیت هستند و هم مخالف دادن امتیاز ویژه به انگلیس، گزینه‌های بعدی دومینوی خروج از اتحادیه اروپا محسوب می‌شوند. خروجی که عملاً به معنای پایان طرح همکاری مشترک اروپا خواهد بود. بر اساس نظرسنجی مؤسسه امریکایی «پیو» در حال حاضر محبوبیت اتحادیه اروپا به شکل چشمگیری کاهش یافته و علائم اروپا ستیزی میان نیمی از مردم قاره سبز قابل مشاهده است. این نگاه می‌تواند در آینده‌ای نه چندان دور هشدارها درباره فروپاشی عملی اتحادیه اروپا را به واقعیت تبدیل کند. شاید همین کابوس بزرگ هفته گذشته رئیس جمهوری ایالات متحده را به لندن و پای میز مذاکره با مقام‌های انگلیسی کشاند. اوباما در جریان این سفر بارها از مردم انگلیس خواست، با رأی به ماندن نقش انگلیس در جهان و قدرتمند شدن اتحادیه را بیشتر کنند. او تأکید کرد که مقابله با مسائلی چون تروریسم، مهاجرت و رکود اقتصادی با حضور لندن در اتحادیه اروپا موفقیت‌آمیزتر صورت خواهد گرفت. در فاصله‌ای دورتر از نظرات مقام‌های اروپایی، جورج سوروس، تاجر میلیاردر و نظریه پرداز اقتصادی ایستاده که نظرات جنجالی‌اش درباره دموکراسی و اقتصاد تاکنون تغییرات قابل مشاهده‌ای در نقشه سیاسی جهان ایجاد کرده است. او نیز به کارزار برگزیت پیوسته و به بریتانیایی‌ها هشدار داده، خروج از اتحادیه اروپا به قیمت سقوط 15 درصدی ارزش پوند خواهد بود. چالشی که می‌تواند پیش از فروپاشی احتمالی اتحادیه اروپا دامن انگلیسی‌های خسته از بحران اقتصادی و رکود 15 سال نخست قرن بیست و یکم را بگیرد.
ماندن یا نماندن؛ چالشی جهانی
آخرین نظرسنجی‌ها در انگلیس که روزنامه دیلی تلگراف آن را منعکس کرده، نشان می‌دهد، مخالفان و موافقان برگزیت هم چنان شانه به شانه هم حرکت می‌کنند. به نوشته این روزنامه، بر اساس  نظرسنجی مؤسسه ORB؛ 51 درصد مردم انگلیس در حال حاضر حامی باقی ماندن در اتحادیه اروپا هستند که این میزان نسبت به نظرسنجی قبلی پنج درصد افزایش داشته است. در همین نظرسنجی 49 درصد از انگلیسی‌ها از ترک اتحادیه اروپا حمایت کردند که نسبت به نظرسنجی قبلی، افزایش سه درصدی را نشان داده است. هر چند مخالفان ماندن معتقدند این نظرسنجی‌ها، از کشته شدن جو کاکس، قانونگذار انگلیسی حامی اتحادیه اروپا توسط یک ناسیونالیست افراطی متأثر است. با وجود این هم چنان واقعیت، فراتر از رأی مردم انگلیس به ماندن یا رفتن از حوزه یورو است. براساس قوانین اروپا، در صورت رأی آری به خروج؛ بریتانیا باید همچنان به قوانین و پیمان‌های اتحادیه پایبند باشد، اما حق شرکت در تصمیم‌گیری ندارد. در عمل، فرایند جدایی و تعیین شرایط رابطه با اتحادیه اروپا ممکن است، بیش از دو سال طول بکشد و این موضوع علاوه بر زلزله سیاسی روزهای آتی است که ممکن است حتی دیوید کامرون، نخست‌وزیر محافظه کار اما موافق ماندن را وادار به استعفا کند. «روز انتخاب» سرنوشت اتحادیه اروپا و انگلیس را بیش از همیشه به یکدیگر گره زده است.
 

نیم نگاه
انگلیس قدرتمندتر در اتحادیه اروپا

پیتر مندلسون مشاور سابق دولت انگلیس


رأی دهندگان انگلیسی اگر نمی‌خواهند به نظر کارشناسان اقتصادی و مؤسسات مالی معتبر اعتماد کنند، باید حداقل به شعور خود اعتماد کنند. اگرانگلیس بزرگترین و نزدیکترین روابط تجاری خود را خراب کند، شرایط بهتری نخواهد یافت. لندن اگر خود را از نزدیکترین شرکای سیاسی‌اش جدا کند، بخش قابل توجهی از نفوذ خود در جهان را از دست می‌‌دهد.اولویت اصلی انگلیس باید تأمین امنیت اقتصادی کشور و امنیت شغلی افراد باشد. اگر صنایع کارخانه‌ای انگلیس قدرتمند است، به خاطر دسترسی مستقیم آن به بزرگترین بازار جهان با 500 میلیون مصرف‌کننده اروپایی است.خروج از اتحادیه اروپا به تجارت انگلیس آسیب می‌زند و صادرات و واردات کشور را پرهزینه‌تر می‌سازد. علاوه بر این خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بر اشتغال و پرداخت حقوق‌ها تأثیر مستقیم می‌گذارد. افرادی مانند «نایجل فاراژ» (رهبر حزب ملی‌گرای یوکیپ) می‌گویند خروج از اتحادیه اروپا هزینه دارد اما پرداخت این هزینه ارزشمند است. با خروج از اتحادیه اروپا مهاجرت متوقف نمی‌شود. ضمن آنکه باید توجه داشت، انگلیس اگر در دنیا تنها باشد، قدرت کمتری خواهد داشت.لندن برای رویارویی با جرم و جنایت، تروریسم و مسائل زیست محیطی که چالش‌های آینده آن هستند، باید در سال‌های پیش رو بر تعداد شرکا و متحدان خود بیفزاید، نه اینکه دوستان اروپایی خود را رها کند. اتحادیه اروپا عالی نیست اما انگلیس باید در آن بماند .
 

وقت جبران  اشتباه تاریخی انگلیس

ایان دانکن اسمیت
وزیر پیشین کار انگلیس


باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا از جمله رهبران جهان است که مردم انگلیس را به ماندن در اتحادیه اروپا ترغیب می‌کند. او با این کار از انگلیسی‌ها می‌خواهد سیاست‌ها و قوانینی را بپذیرند که خود امریکایی‌ها نخواهند پذیرفت. براساس یک نظرسنجی، تنها 29 درصد امریکایی‌ها می‌پذیرند مهاجران مکزیکی به طور خودکار حق زندگی و کار در امریکا داشته باشند در حالی که امریکایی‌های ساکن مکزیک این حق را دارند یا تنها 19 درصد امریکایی‌ها از این ایده حمایت می‌کنند که یک دادگاه عالی کانادایی – مکزیکی – امریکایی تصمیم گیرنده نهایی درباره مسائل حقوق بشر باشد اما انگلیس به عنوان یکی از 28 عضو اتحادیه اروپا باید تصمیمات یک دادگاه فراملی بشدت سیاسی را بپذیرد.مردم انگلیس و نمایندگان منتخبشان نمی‌توانند جلوی مهاجرت‌های دسته جمعی از اتحادیه اروپا را بگیرند.
 دادگاه‌های اروپایی می‌توانند تصمیمات دادگاه‌های انگلیس مبنی بر اخراج مجرمان و تروریست‌ها را بی‌اعتبار کنند.
پارلمان انگلیس حتی نمی‌تواند مالیات‌های خاص را کم یا صفر کند.انگلیس باید به تجارت خود با اروپا ادامه دهد و یک همسایه خوب در این قاره باشد اما نمی‌خواهیم هیچ بخشی از اتحادیه اروپا باشیم. امیدوارم انگلیس امروز اشتباه وحشتناکی که در سال 1973 مرتکب شد را جبران کند.


 

پشت‌پرده اقتصادی
رفراندوم انگلیس

نصرت‌الله تاجیک دیپلمات سابق
در انگلیس
فارغ از نتیجه همه‌پرسی، انگلیسی‌ها در کارزار «برگزیت»(brexit) بیش از همه در پی کسب امتیازات ویژه از اتحادیه اروپا هستند؛ چرا که خروج از این اتحادیه اثرات قابل‌توجهی برای بازارهای مالی این کشور خواهد داشت و این مسأله با روحیه حسابگر انگلیسی که در پی تعاملات گسترده مالی با جهان است، تفاوت دارد. به همین دلیل مشخص، به نظر می‌رسد گرفتن امتیازات ویژه که نقشی ویژه برای انگلیس در اتحادیه اروپا ایجاد کند، هدف اصلی برگزاری این همه‌پرسی است که بتواند در اتحادیه اروپا نقش ویژه اغلب اقتصادی داشته باشد.
مطرح شدن مسأله مهاجران در بحبوحه رقابت مخالفان و موافقان برگزیت این نگرانی را ایجاد کرده که آیا مسأله مهاجران واقعاً بحران است و باید عامل خروج انگلیس از اتحادیه اروپا باشد؟ واقعیت این است که مسأله مهاجران و خروج از اتحادیه اروپا دو مبحث متفاوت اقتصادی و امنیتی است. هر چند در ماه‌های اخیر ورود مهاجران فشارهای اقتصادی نیز در اروپا ایجاد کرده است اما آنچه در این مدت محور اصلی جدال موافقان و مخالفان بوده، صرفه اقتصادی ماندن یا خروج از اتحادیه اروپا است. همین دیدگاه نشان می‌دهد که در کارزار برگزیت، اصالت بر وضعیت مهاجران نیست و «صرفه اقتصادی» اصل این همه‌پرسی است. بریتانیا در سال 1973 نیز برای ماندن در اتحادیه اروپا رفراندوم برگزار کرد و در قبال آن امتیازاتی ویژه از جمله حفظ پوند و عدم عضویت در شنگن را به دست آورد.