گسترش روابط با کشورهای همسایه در حوزه انرژی جزو اولویت­های دولت سیزدهم بود. طی سه سال گذشته تلاش شد نگاه­ها از غرب به شرق و از بیرون به داخل معطوف شود. در همین راستا، استفاده حداکثری از فرصت­ها و ظرفیت­های موجود در دستور کار قرار گرفت.

در سیاست خارجی دولت سیزدهم، همسایگان از اهمیت اساسی برخوردار بودند. به ویژه، گسترش روابط با همسایگان در حوزه انرژی مدنظر بود. بر اثر سیاست­گذاری­هایی که صورت گرفت، توانستیم بدهی گازی خود را به ترکمنستان بپردازیم و مجدداً واردات گاز از این کشور را داشته باشیم.

حفظ عراق به عنوان مشتری گازی کشور نیز از دیگر دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه انرژی بود. سه سال پیش که دولت کارش را شروع کرد، بیم آن می­رفت که عراق از منبع دیگری به تأمین گاز موردنیازش بپردازد و این بازار صادراتی را از دست بدهیم. رقبا نیز بیکار ننشستند و پیشنهاداتی خطاب به عراق مطرح کردند. اما در نهایت توانستیم این کشور را به عنوان مشتری گازی خودمان حفظ کنیم.

تمدید قرارداد 5 ساله با عراق در زمینه صادرات گاز به این کشور انجام شد و توانستیم برای 5 سال آتی این کشور را در لیست مشتریان گازی­مان حفظ کنیم. به زعم کارشناسان، از دست دادن بازارهای صادراتی انرژی تبعات منفی فراوانی برای کشور دارد. زیرا احیای این بازار کار آسانی نیست.

نظرات حسن مرادی، استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران را در ادامه می خوانید. مرادی در خصوص دیپلماسی فعال انرژی که در دولت سیزدهم به اجرا گذاشته شد، تصریح کرد: دولت سیزدهم تلاش کرد روابط خوبی با کشورهای همسایه برقرار کند و به استفاده حداکثری از این ظرفیت بپردازد و منافع کشور را پیش ببرد. یکی از کشورهایی که وزارت نفت تلاش کرد به احیای روابط با آن بپردازد و نفع دو جانبه کشور ما و طرف مقابل را مدنظر قرار دهد، ترکمنستان بود.

وی ادامه داد: ما طی سالیان طولانی با ترکمنستان مراودات گازی داشته­ایم. حتی در مقطعی به سوآپ گاز این کشور می­پرداختیم. گاز را از این کشور می­گرفتیم و آن را به کشور ثالث تحویل می­دادیم و حق سوآپ دریافت می­کردیم. در مقطعی مراودات ما با ترکمنستان قطع شد و زیان زیادی دیدیم.

استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: در دولت سیزدهم تلاش­هایی در راستای احیای روابط ایران و ترکمنستان و از سر گیری واردات گاز از این کشور صورت گرفت که نتایج مثبتی برایمان داشت.

مرادی گفت: کشور دیگری که در همسایگی ما قرار داد و طی سه سال گذشته تلاش کردیم مسائل خود را در حوزه انرژی با این کشور پیش ببریم، پاکستان است. مهم­ترین مسئله ما با اسلام­آباد، خط لوله صلح است. ما هزینه بالایی برای این خط لوله صرف کرده­ایم و متأسفانه طرف پاکستانی هنوز خطوط لوله خود را تکمیل نکرده است. پیگیری این خط لوله نیز در دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت.  

وی ادامه داد: پاکستان متوجه شده است که تأمین گاز از منابع دیگر برایش بسیار پرهزینه است. به همین دلیل تمایل به احیای خط لوله صلح دارد. در همین راستا، دولت سیزدهم نیز به درستی به سمت پیگیری این خط لوله و احیای آن حرکت کرد. رایزنی­هایی در این زمینه صورت گرفته است که مثبت ارزیابی می­شود.

استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: گسترش تعاملات با کشورهای همسایه در حوزه انرژی به درستی در وزارت نفت دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت. وزارت نفت اقدامات خوبی در این زمینه انجام داد که نتیجه آن در احیای قرارداد واردات گاز از ترکمنستان و حفظ عراق به عنوان مشتری گازی کشور دیدیم. همچنین توانستیم قرارداد اتصال مستقیم به شبکه گازی روسیه را نیز در این دولت ثبت کنیم.

مرادی گفت: بعد از جنگ تحمیلی که صدام علیه کشورمان به راه انداخت و پشت سر گذاشتن این مسائل، هم ما عراق را کشور خودمان می­دانیم و هم عراقی­ها همین احساس را نسبت به ما دارند. روابط دو کشور در سطح خوبی است و افزایش تعاملات در حوزه انرژی نیز با جدیت در دولت سیزدهم در دستور کار بود.

استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: این موضوع اهمیت دارد که توانستیم طی سه سال گذشته از طریق دیپلماسی به حل و فصل مشکلات در حوزه انرژی بپردازیم و حتی مناقشات را به مذاکره تبدیل کنیم. این طور تعاملات با کشورهای همسایه باید ادامه پیدا کند و به دنبال صادرات گاز و دیگر حامل­های انرژی به کشورهای همسایه باشیم.