رضا کربلایی- روزنامه‌نگار

خروج طرح استفاده از ریال دیجیتال از پیش‌نویس به اجرا پس از حدود 4سال راه را برای توسعه اقتصاد دیجیتال فراهم می‌کند؛ چراکه بانک مرکزی می‌گوید در روزهای آینده فاز آزمایشی ریال دیجیتال را در جزیره کیش استارت خواهد زد و با این حساب مشتریان شبکه بانکی از همین ماه می‌توانند بدون استفاده از پول کاغذی یا کارت بانکی، به‌آسانی از طریق کیف پول دیجیتال‌شان و تنها با اسکن‌کردن بارکد خرید کنند یا پول به‌حساب دیگران
 بریزند.

چگونه ریال دیجیتال متولد شد؟
مطالعات اولیه در سال1400 شروع شد، تا اینکه شهریور سال1401 نخستین سند پیش‌نویس انتشار رسمی ریال دیجیتال توسط هیأت نظارت بر اندوخته اسکناس، نهایی شد و 2‌ماه بعد بانک مرکزی آن را رسانه‌ای کرد تا ریال دیجیتال به‌صورت محدود توسط 2بانک با جامعه کاربری کنترل‌شده به تست گذاشته شود. این 2 بانک ملت و تجارت بودند و حالا هم ماموریت راه‌اندازی ریال دیجیتال را بر عهده دارند، هرچند همان زمان اعلام شده بود که قرار است بانک سومی هم به این زنجیره اضافه شود.

ریال دیجیتال رمزارز است؟
اشتباه نکنید، ریال دیجیتال رمزارز نیست و پشت آن بانک مرکزی قرار دارد و این پول دیجیتال ملی همانند اسکناس یا موجودی حساب شماست که به‌صورت دیجیتال درآمده و با استفاده از توکن‌ها قابل خرید یا انتقال است، با این تفاوت که برای خریدکردن یا واریز و انتقال وجه، افرادی که کیف پول دیجیتال داشته باشند، لازم نیست این پول را از حساب بانکی‌شان یا کارت‌ و کارتخوان برداشت یا منتقل کنند. تفاوت دیگر اینکه تسویه‌حساب بین‌بانکی برای انتقال پول بین خریدار و فروشنده صورت نمی‌گیرد و به محض اینکه فرد پول را به‌حساب دیگری واریز کند، همان لحظه قابل استفاده است، بانک مرکزی ویژگی سوم ریال دیجیتال را افزایش امنیت پرداخت عنوان می‌کند و تأکید دارد که پرداخت وجه با ریال دیجیتال بسیار ساده‌تر از سایر پرداخت‌های کارتی است.

چرا ریال دیجیتال متولد شد؟
سیاستگذار پولی مصمم است با انتقال بخشی از جابه‌جایی پول و تراکنش‌ها به پروژه ریال دیجیتال، فشار را از شبکه پرداخت الکترونیکی موجود کم کند تا علاوه برتاب‌آوری زیرساخت‌های فعلی، جلوی خطرات ناشی از رواج پول‌های خصوصی را بگیرد. منظور از پول‌های خصوصی، هرگونه انتقال وجه یا خرید و تراکنشی است که پشتوانه بانک مرکزی را ندارد و به‌صورت شفاف می‌خواهد از میل شهروندان برای خرید با رمزارزها بکاهد.

ریال دیجیتال ممنوع‌الخروج است
نکته مهم دیگر اینکه در گام اول و شاید برای همیشه استفاده از ریال دیجیتال در محدوده جغرافیایی و درون مرزهای کشور ممکن خواهد بود و بانک مرکزی هم به‌صراحت اعلام کرده است که در مرحله نخست این پول جدید «صرفا» با هدف کاربری در محدوده جغرافیایی داخل کشور و برای تسهیل عملیات پرداخت‌های خرد داخلی هدف‌گذاری شده است.