به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، مراسم معرفی موسوعه «معارف اهل البیت فی الکتب الاربعه» صبح امروز با پیام تصویری حضرت آیت‌الله جوادی آملی و سخنرانی آیت‌الله استادی و دست اندر کاران تدوین این موسوعه در سالن همایش‌های بنیاد علوم وحیانی اسراء برگزار شد.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی در پیام خود نظم علمي، کلامي و درسی اين موسوعه بزرگ معارف کتاب و سنت را ویژه ارزیابی کرد و گفت: این مجموعه به معنای حقیقی یک موسوعه است؛ یک موسوعه کامل نخست باید با نظم علمی ملحوظ شده باشد و دوم اینکه درجات تفصيلی آن‌ها در کنار بيان اجمالی مطالب ذکر شده باشد.

این استاد برجسته تفسیر قرآن کریم موسوعه «معارف اهل البیت فی الکتاب الاربعه» را دارای قابلیت قرار گرفتن در منابع علم کلام حوزه‌های علمیه عنوان کرد و افزود: در این موسوعه سه مسئله «توحيد»، «وحي و نبوت» و «امامت و ولايت» محور هستند و ساير امور زير مجموعه اين سه بارگاه با برکت و عظيم قرار دارند.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی به زحمات جمعی از اساتید و فضلای حوزه در جمع‌بندی موسوعه «معارف اهل البیت فی الکتب الاربعه» اظهار داشت: ما هيچ بحث مستقل رسمی در فلسفه مشاء، اشراق و حکمت متعاليه نداريم که واجب الوجود، حقيقت نامتناهي است.

حجت‌الاسلام و المسلمین کاملان با بیان خاطراتی از آغاز نگارش این موسوعه در بیست سال پیش گفت: جمعی که همگی در حد چهل سال بودیم، ایده نوشتن چهل حدیث را تا چنین موسوعه فاخری گسترش دادیم.

مسئول موسسه معارف وحیانی ثقلین با اشاره به خدمات ارزنده مرحوم فیض به جهان اسلام و استفاده بسیار از کتاب وافی در تدوین موسوعه «معارف اهل البیت» ابراز داشت: در طول بیست و چند سال کتب اربعه بر اساس کتاب وافی تمام شد؛ از بحار هم استفاده شد و اکنون در حال استفاده از منابع بحار هستیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین کاملان با ابراز امیدواری از اینکه این خدمت فاخر خادمان کوچک مورد استقبال اهل علم واقع شود ابراز داشت: کتاب در دوران کرونا و با ضایعه از دست دادن آقای بیدار انجام شد و با مشقت‌های فراوان امروز در خدمت محققان قرار گرفته است.

مسئول موسسه معارف وحیانی ثقلین با اشاره به نیمه کار بودن طرح جامع و نقشه کلی انجام این کار گفت: دو کار مهم مانده است که باید با آوردن بیان و آایت بیشتری از قرآن کریم در ابواب مختلف انجام دهیم.

آیت‌ الله استادی نیز با تأکید بر اینکه خادمان به احادیث و کلمات اهل بیت (ع) در هر مقدار از خدمت قابل قدردانی و تشکر هستند گفت: حتی اگر کار این افراد مشکل داشته باشد باید متشکر و ممنون بود که در این مسیر قدم بر می‌دارند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با تعریف از علمایی که در طول تاریخ برای اسلام ناب محمدی کوشیده‌اند ابراز داشت: شیخ کلینی را ساده نبینید، کار ایشان در حد اعجاز است؛ نظم و نظام کتاب کلینی بسیار کامل است و بعد از او هم کسی این کار را انجام نداده است؛ کلینی در حد توان خود در بیست سال کافی را نوشته است و اگر چند مشکل کوچک هم داشت قابل اغماض است.

وی با تأکید بر توجه به خدمت علمای بزرگ گذشته تصریح کرد: ما وامدار شیخ کلینی، شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی، سید رضی و شیخ طوسی هستیم؛ این‌ها ملا، متکلم و هم آشنا به معقول بودند؛ خیلی زحمت کشیدند و کار کردند؛ برای همیشه می‌توان از این افراد به عنوان آبروی شیعه نام برد.

آیت‌ الله استادی با بیان این مطلب که می‌توان قسم خورد این بزرگان دقیق می‌دانستند که چه چیزی باید ماندگار شود و چکار می‌کنند گفت: اگر این‌ها نبودند معارف ما پراکنده بود و از میان رفته بود؛ البته اگر توقع داشته باشیم که هیچ اشکالی نداشته باشند بی‌جا است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با تعریف از حضرت آیت‌الله جوادی به عنوان یک فیلسوف و حکیم که در زمان ما از مسلط‌ترین افراد به احادیث است ابراز داشت: حضرت آیت‌الله جوادی آملی و علامه طباطبایی از کسانی هستند که به حدیث خدمت بسیار بزرگی کرده‌اند.

آیت‌ الله استادی به حوزویان توصیه کرد: در منابر و سخنرانی‌ها از محکمات بگویید؛ ما اینقدر محکمات داریم که شما با بیان آن‌ها به خواب و قصه نمی‌رسید.

حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی با ابراز تأسف از اینکه از 7700 طلبه علوم دینی که مورد پرسش قرار گرفته‌اند تنها شش نفر تمام کتاب کافی را از ابتدا تا انتها خوانده‌اند گفت: متأسفانه حافظه حدیثی مخاطبان عام ما بسیار کوچک و اندک است.

رییس پژوهشکده علوم و معارف حدیث، پژوهشگاه قرآن و حدیث هویت طلبگی را مبتنی بر مرجعیت اجتماعی توصیف کرد و افزود: اگر ما نتوانیم قرآن و سنت را به جامعه معرفی کنیم، اصلاً مورد مراجعه مردم قرار نمی‌گیریم؛ ما ویژگی خاصی غیر از انتقال قرآن و سنت نداریم و اگر تنها یک هزارم ما با مهمترین کتاب حدیثی شیعه آشنا باشیم، مشخص است که دچار چالش هستیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی که وضعیت حدیث خوانی، حدیث دانی و اعتبار سنجی احادیث را نامطلوب عنوان کرد گفت: یکی از بهترین راه‌های انتقال احادیث به مخاطبان، استفاده همه جانبه از قرآن و احادیث با استفاده از معجم‌های موضوعی و بن‌مایه‌های دقیق و منضبط علمی است.؛ راه ندزیک کردن افراد همین نمایه زدن روایات و فهرست کردن موضوعی روایاتی است که دلالت بر موضوعات ریز و متعدد معرفتی دارند.

حجت‌الاسلام والمسلمین طباطبایی به تدوین‌گران موسوعه «معارف اهل البیت» پیشنهاد داد: به سمت و سوی برنامه‌های نرم افزاری بروید که بتوانیم به عناوین و روایات دسترسی داشته باشیم؛ در کتاب چاپ شده روایات به صورت تقطیع شده آمده است که قبل و بعد این تقطیع می‌تواند در فهم کامل مسأله مؤثر باشد؛ این کار در کتاب مکتوب مقدور نیست ولی می‌توان در نرم‌افزار به آن دست یافت.

رییس پژوهشکده علوم و معارف حدیث، پژوهشگاه قرآن و حدیث با اذعان به اینکه به موسوعه «معارف اهل البیت» نقدهایی وارد است تصریح کرد: ضمن ارج نهادن به این همه تلاش و پیگیری‌های مستمر در تکمیل چنین کار ارزشمندی که مقدمه انجام کارهای بزرگی است، باید گفت که با زمینه‌ای که جمهوری اسلامی در اختیار محققان قرار داده است باید مجموعه ثقلین یا دار الحدیث و آن‌ها که بن مایه حوزوی دارند به سمت معجم‌های موضوعی و نمایه‌زنی بروند که کار بایسته و شایسته‌ای است.

حجت‌الاسلام والمسلمین انتظام نیز به عنوان آخرین سخنران این جلسه در معرفی اجمالی موسوعه به موضوعات و زیر موضوعات این موسوعه اشاره کرد و گفت: این موسوعه دامنه تحقیق و روایات به لحاظ محتوایی مورد بررسی قرار گرفته است؛ ما از بحار الانوار به سمت مصادر رفتیم و هر نکته معارفی حتی یک کلمه و نکته را جا نگذاشتیم؛ یعنی همه مطالب بحار و مصادر آن در این موسوعه نمایه شده است.

این استاد حوزه علمیه قم درباره پرداختن به بحث سندی روایات در این موسوعه ابراز داشت: معیارها در تشخیص ضعف و قوت روایات متفاوت است؛ با وجود همه روایات، مجموع آن‌ها محقق را به سمت و سویی که لازم است هدایت می‌کند؛ بنابراین ما به بحث سندی روایات وارد نشدیم اما منابعی که در این کار مورد استفاده قرار گرفته است همگی کتاب‌های معتبر است؛ به بیان دیگر می‌توان گفت که ضعف سندی دلیل ضعف محتوایی نیست.

این استاد حوزه علمیه قم مخاطب این موسوعه را تمام کسانی عنوان کرد که قوه اجتهاد دارند و ابراز داشت: هدف از این تجمیع روایات، دستیابی آسان و سریع به آن‌ها است؛ البته اصل همه روایات در نرم افزار این موسوعه آمده است.

وی روش شاخه‌ای یا پلکانی را از ویژگی‌های این موسوعه عنوان کرد و اظهار داشت: موضوعات از عام به خاص یا از کلی به جزئی تقسیم‌بندی شده است؛ کسانی که از نرم افزار استفاده می‌کنند به راحتی می‌توانند به موضوعاتی که مد نظر دارند دست یابند.

حجت‌الاسلام والمسلمین انتظام با اشاره‌ای به تقسیم‌بندی‌های معجم‌های لفظی و موضوعی گفت: این کار در تراز کار علامه طباطبایی است؛ به راحتی می‌توان از این موسوعه برای سخنرانی‌ها، منابر و صحبت‌ها و کلاس‌ها استفاده کرد و مطمئناً می‌تواند منبعی برای بسیاری از کارهای علمی باشد.