جوان آنلاین: ثابت ماندن نرخ باروری و روند افزایشی در تولد فرزندان سوم و چهارم خبر‌های خوشی است که این روز‌ها در آستانه روز ملی جمعیت به گوش می‌رسد. با وجود این، اما آمار و ارقام دیگری هم وجود دارد که می‌تواند ما را بیشتر به فکر فرو ببرد؛ آماری همچون کاهش نرخ تولد فرزندان اول و دوم بعد طی سال‌های اخیر که نگاه‌های مختلفی را پیش روی ارزیابی قانون جوانی جمعیت قرار می‌دهد. با تمام این‌ها محمدجواد محمودی، دبیر علمی جایزه ملی جوانی جمعیت معتقد است هم اکنون برای ارزیابی موفقیت قانون جوانی جمعیت زود است و باید بیش از سه سال از ابلاغ و اجرای قانون بگذرد تا این قانون اثر خود را در فرزندان اول و دوم خانواده نیز نشان بدهد، چراکه فاصله ازدواج تا نخستین فرزند چیزی حدود ۵/۳ سال است. از این گذشته ما در مقایسه با سایر کشور‌های دنیا مبلغ ناچیزی را برای جوانی جمعیت هزینه کرده‌ایم.
سیمای جمعیتی کشور همچنان و با وجود اینکه دو سالی از ابلاغ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت می‌گذرد، خوب نیست.
در عین حال این قانون توانسته اقدامات متعددی را در حوزه‌های گوناگون داشته‌باشد که اگر چه کافی به نظر نمی‌رسد، اما دو سال پس از ابلاغ و اجرای قانون با کند شدن شیب کاهش جمعیت، ثابت ماندن نرخ باروری و افزایش تولد فرزندان سوم و چهارم مواجهیم که نشان می‌دهد قانون جوانی جمعیت بی‌تأثیر هم نبوده‌است. هر چند نرخ تولد فرزندان اول و دوم کاهشی بوده که گویای ضرورت توجه بیشتر به مسئله ازدواج و تشوق زوج‌های جوان به فرزندآوری است. بر این اساس، روز گذشته دبیر ستاد ملی جمعیت دستاورد‌های اجرای قانون جوانی جمعیت را تشریح و در این‌باره جزئیاتی از اعطای وام‌های ازدواج، فرزندآوری، اعطای سهام بورسی به فرزندان، بیمه رایگان زنان روستایی دارای سه فرزند و بالاتر، تخفیفات خانواده‌های دارای سه فرزند و بالاتر در ساخت مسکن را بیان کرد.
اهدای ۸۰ هزار قطعه زمین
شکیبا محبی تبار در نشست رسانه‌ای دومین رویداد اهدای جایزه ملی جوانی جمعیت با بیان اینکه از جمله دستاورد‌هایی که کام مردم را شیرین کرده اهدای بالغ بر ۸۰ هزار قطعه زمین به خانواده‌های دارای سه فرزند به بالا است که آخرین اهدا در سفر استانی رئیس‌جمهور به قم صورت گرفت، افزود: «ماده چهارم قانون که بسیار مورد استقبال مردم قرار گرفته مبنی بر اختیار نگهداری، ساخت و فروش این زمین‌ها است که به خود مردم واگذار شده؛ بازخوردی که از مردم دریافت می‌کنیم مبنی بر این است که در بسیاری از موارد خانواده‌ها به صورت جدی به فکر ساخت و سرمایه‌گذاری در این زمین‌ها هستند.»
پوشش بیمه‌ای رایگان مادران روستایی دارای ۳ فرزند و بالاتر
محبی‌تبار در ادامه به پوشش بیمه‌ای رایگان مادران و زنان دارای سه فرزند و بالاتر روستایی و عشایر نیز اشاره و در این‌باره گفت: «این امر عملیاتی و صندوق توسعه روستایی کار را آغاز و ثبت‌نام‌ها شروع و تعداد قابل‌توجهی از این زنان سهام خود را دریافت کرده‌اند.»
وی دستاورد دیگر را اجرای ماده ۵ قانون یعنی تخفیفات مربوط به ساخت مسکن خانواده‌های دارای سه فرزند به بالا عنوان کرد و گفت: «این تخفیفات در سال ۱۴۰۲ آغاز و اعمال شد. همچنین تخفیف ۵۰درصدی در واگذاری انشعابات آب و برق و خدمات ساخت مسکن توسط وزارت نیرو و شهرداری‌ها عملیاتی شده‌است.»
پرداخت وام ازدواج و فرزندآوری به ۵/۱ میلیون خانواده
محبی‌تبار در ادامه اشاره‌ای نیز به اعطای وام‌های فرزندآوری و ازدواج جوانان در سال گذشته داشت و در این خصوص افزود: «سال گذشته ۵/۱ میلیون نفر وام ازدواج و فرزندآوری را تحویل گرفتند. در این‌باره انباشتی را در اوایل سال قبل داشتیم. از سال ۹۹ و قبل از دولت سیزدهم انباشتی از وام‌های ازدواج باقی مانده‌بود که در سال گذشته با همت رئیس‌جمهور و تأکیدات ایشان حجم زیادی از آن‌ها پرداخت شد به طوری که بالغ بر ۲۰۳ همت وام تقدیم خانواده‌ها شد.»
اعطای سهام بورسی به فرزندان و به نام آن‌ها
به گفته دبیر ستاد ملی جمعیت به ازای تولد هر نوزاد از سال ۱۴۰۰ اعطای سهام بورس را باید می‌داشتیم البته این برای والدین نیست، بلکه به اسم خود فرزند است که فرزند از زمان تولد صاحب این سهم می‌شود و سهامش باقی می‌ماند تا به سن قانونی برسد و پس از آن اداره سهم به عهده خود فرزند می‌شود که از سال ۱۴۰۰ با مبلغ یک میلیون تومان شروع و هر سال ۵۰۰هزارتومان به آن اضافه شده‌است.
وی ادامه داد: «براساس قانون به ازای تولد هر نوزاد از سال ۱۴۰۰ اعطای سهام بورس به نوزاد را داریم تا فرزند به سن قانونی برسد و بعد از سن قانونی اداره آن به فرد واگذار می‌شود که ۶۵۷ هزار و ۶۴۷ نفر نیز ثبت‌نام کرده‌اند. مرخصی زایمان که از شش ماه به ۹ ماه ارتقا یافته‌بود به صورت کامل اجرایی شده‌است. بسته تغذیه و بهداشتی رایگان نیز با همت وزارت رفاه و وزارت بهداشت تعریف شده و کالابرگ ۶۰۰ هزار تومان شد که علاوه بر کمک‌های وزارت رفاه نیز دهک‌های یک تا پنج از این حمایت برخوردار شدند.»
محبی‌تبار با اشاره به احیای تسهیلات دانشجویی و طرح نیروی انسانی گفت: «وزارت بهداشت این طرح را به‌رغم مشکلاتی که وجود داشت، ابلاغ کرده و در حال اجراست.»
به گفته وی مراکز همسان‌گزینی نیز با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی وزارت ورزش و بسیج ایجاد شده‌است و ۱۴۵ مرکز همسان‌گزینی در کل کشور فعال بوده و ازدواج آسان و بهنگام را ترویج می‌کند و ۴۸۰ گروه مردمی نیز در این حوزه فعال هستند و حدود ۲۰۰ سمن در این راستا ثبت شده‌اند. محبی‌تبار تأکید کرد: «البته از نظر ما این تعداد سمن قابل‌قبول نیست و در حال رایزنی با وزارت کشور هستیم تا تعداد این سمن‌ها را افزایش دهیم. شبکه واسطه خیر تشکیل شده و ۱۶ هزار و ۶۰۰ نفر عضو آن هستند. همچنین گروه‌های فعال برای مبارزه با سقط غیرقانونی جنین نیز تشکیل شده و۲۱۶ گروه فعال داریم که در این زمین فعالیت می‌کنند و ما از آن‌ها حمایت کرده‌ایم.»
پرداخت کارانه پلکانی به بهورزان برای جلوگیری از سقط غیرقانونی جنین
دبیر ستاد ملی جمعیت با اشاره به پراکندگی مراکز تشخیص و درمان ناباروری گفت: «بیمه زوج‌های نابارور باید تقویت شود و اگر می‌خواهیم حمایت مؤثری داشته‌باشیم، بنیه‌ها باید تقویت شوند. همچنین لزوم آموزش و فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از تأخیر در ازدواج و جلوگیری از سقط توسط وزارت بهداشت ارائه می‌شود. پرداخت کارانه پلکانی به بهورزان که در این زمینه فعالیت می‌کنند نیز شروع شده‌است. همچنین ساماندهی اتاق‌های زایمان اواخر سال گذشته اتفاق افتاد و مجوز استخدام هزارو۵۷۶ ماما نیز به وزارت بهداشت داده‌شد و به سرعت پیگیری و این ماما‌ها مشغول به فعالیت شدند. این میزان از ارائه تسهیلات به نظر ما مکفی نیست و باید توجه بیشتری به آن شود. ما در زمینه فرزند سوم و چهارم تسهیلات خوبی ارائه کرده‌ایم و باعث افزایش موالید فرزند سوم و چهارم شده‌است، اما در همه مطالعات نشان داده شده‌است فرزندآوری بهنگام باعث تحکیم خانواده می‌شود، بنابراین فرهنگ‌سازی در این زمینه بسیار مؤثر خواهد بود.»
نرخ باروری در کشور ثابت مانده‌است
محمدجواد محمودی، دبیر علمی رویداد ملی جوانی جمعیت نیز در این نشست خبری نرخ طبیعی رشد جمعیت کشور را ۷/۰ درصد عنوان کرد و افزود: «این آمار زنان ۱۵ تا ۴۹ سال را در بر می‌گیرد و نشان می‌دهد که اکنون نرخ باروری در کشور ثابت مانده‌است.»
وی نرخ باروری را ۶/۱ عنوان کرد و افزود: «در سال گذشته یک میلیون و ۵۷ هزار نوزاد در کشور متولد شدند که نسبت به سال ۱۴۰۱ کاهش ۱۲ هزار نفری داشته‌است.
نرخ باروری کل یا نرخ فرزندآوری، میانگین تعداد فرزندانی است که به ازای هر زن ۱۵ تا ۴۹ سال متولد شده‌است.
رئیس مؤسسه تحقیقات جمعیت تأکید کرد: «در صورت عدم رشد نرخ جایگزینی در سال‌های آینده باید انتظار کاهش نرخ باروری و فرزندآوری باشیم.»
روند کاهشی در تولد فرزند اول و دوم
محمودی البته از افزایش فرزند سوم و چهارم در سه سال اخیر اشاره کرد و افزود: «این آمار نشان می‌دهد مشوق‌های قانونی برای فرزند سوم و چهار توانسته اثرگذار باشد.»
دبیر علمی جایزه ملی جوانی جمعیت مهم‌ترین دغدغه را تولد فرزند اول و دوم دانست و گفت: «در این حوزه شاهد روند کاهشی هستیم.» وی ارزیابی موفقیت قانون جوانی جمعیت را نیازمند وقت زمان بیش از سه سال از اجرای آن دانست و گفت: «اکنون ما در ۱۵ استان با افزایش نرخ باروری مواجه هستیم.»
محمودی به کاهش نرخ باروری در ۱۳ استان اشاره کرد و گفت: «از لحاظ میدانی مشوق‌های قانونی توانسته اثرگذار باشد، اما باید دامنه مشوق‌ها گسترده‌تر و گروه فرزند نخست و دوم را نیز شامل شود.»
نظر شما