متاسفانه این روز‌ها در هجمه سیاست‌ها و برنامه‌های مختلف غربی، این‌بار فرهنگ اصیل غذایی کشورمان در تیررس قرار گرفته و مدتی است در میان بلاگر‌های صفحات مجازی، پای افرادی به‌نام فودبلاگرها و موکبانگر‌های ایرانی با هدف و انگیزه کسب درآمد به این فضا باز شده که سبب ترویج فرهنگ تغذیه‌ای نادرست و متضاد با سبک و فرهنگ ایرانی می‌شود.
فودبلاگرها، افرادی هستند که علاقه بی‌حد و مرزی نسبت به غذاخوردن و تجربه طعم و مزه‌های مختلف دارند. این افراد به رستوران‌های مختلف در نقاط مختلف شهر سر می‌زنند؛ صاحب رستوران، یک میز پر از غذا‌های متنوع و اشتهابرانگیز برای آنان تدارک می‌بیند و آنها به‌ازای خوردن این غذا‌ها و اغلب برای افزایش هیجان بیشتر در تایمی معین، اقدام به خوردن سریع غذا و تبلیغ برای آن رستوران می‌کنند. در آن طرف دنیا هم برنامه‌های موکبانگ که غذاخوردن موکبانگرها را به نمایش می‌گذارد، الگویی نادرست برای موکبانگر‌های ایرانی شده است.
موکبانگر کیست؟
موکبانگرها در فضای مجازی و اغلب به‌صورت آنلاین و زنده، در یک وعده، حجم بسیار زیادی غذای متنوع را سریع و بدون وقفه، بیش از ظرفیت بدنی و تا حد جنون با ولع بسیار زیادی می‌خورند. بسیاری از فودبلاگرها و افرادی که صفحاتی با عناوین موکبانگ دارند در ظاهر یک خوردن حریص‌گونه، پر از سر و صدا و بدون لحظه‌ای نفس‌کشیدن دارند، اما بیشتر شبیه یک تنش عصبی یا جنون به غذاست. این برنامه‌ها اغلب مورد استقبال عموم مردم قرار گرفته و طرفداران زیاد دارد. اما این نوع تغذیه و عدم رعایت آداب غذاخوردن در فرهنگ ایرانی ــ اسلامی پذیرفتنی نیست. در برخی مواقع، موکبانگرها و فودبلاگرها پا را فراتر گذاشته و در تهیه ویدئو‌های خود دست به خوردن حشرات، جانوران و آبزیان دریایی زنده می‌زنند یا انواع غذا‌ها را با هم ترکیب می‌کنند و معتقدند این غذا‌ها بهترین مزه را دارند، این درحالی‌است که طبق توصیه متخصصان، پرخوری، درهم‌خوری، خام‌خواری و مصرف مداوم غذا‌های فست‌فودی برای سلامتی انسان مضر است و الگوبرداری از برنامه غذایی موکبانگ‌های خارجی و مصرف برخی آبزیان و موجودات دریایی از دیدگاه شرعی مجاز نیست.
کسب درآمد با خوردن غذا
ملیکا ملک‌زاده، کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی می‌گوید: موکبانگ به معنی برنامه خوردن است. برنامه‌ای با پخش آنلاین که فرد با عنوان میزبان در جلوی دوربین مقدار زیادی غذا شامل فست‌فود، سبزیجات، غذا‌های سنتی هر کشور یا خوراکی‌هایی نظیر پاستیل، شکلات، بستنی، یخ، میوه، شیرینی و ... را می‌خورد و با بیننده‌ها گفتگو می‌کند. این برنامه‌ها به‌صورت آفلاین هم نمایش داده می‌شود؛ یعنی میزبان، غذا را می‌خورد. فیلم را ضبط، ویرایش و آپلود می‌کند. همچنین در چنین برنامه‌هایی از میکروفن‌های حرفه‌ای جهت وضوح صدای بهتر در هنگام جویدن غذا‌ها استفاده می‌شود. دیدن برنامه‌هایی که در آن افراد با ملچ‌وملوچ و صدای زیاد غذا می‌خورند با فرهنگ بعضی کشورها همچون ایران، چندان خوشایند و هماهنگ نیست؛ اما در کشور‌هایی همچون کره، چین و ژاپن با صدا غذاخوردن جزئی از فرهنگ‌شان بوده و برای‌شان خوشایند است. موکبانگرها در ابتدا در کشور کره‌جنوبی فعالیت داشتند و کم‌کم در کشور‌های دیگری همچون آمریکا، چین، ژاپن، ایتالیا، کشور‌های عربی و حتی ایران محبوبیت پیداکردند. در ابتدا این افراد بیشتر به دنبال نمایش و معرفی غذای کشورها، تفریح و سرگرمی بودند ولی درحال‌حاضر با هدف درآمدزایی و محبوبیت، این فعالیت را انجام می‌دهند.
این اشتها طبیعی است؟
اما آیا اشتها و ولع به غذاخوردن در موکبانگرها و فودبلاگرها واقعی و طبیعی است یا نشانه‌ای از یک اختلال روانی است. ملک‌زاده می‌گوید: بسیاری از این افراد در شروع فعالیت خود، اشتیاق و احساس خوبی راجع به غذاخوردن این‌چنینی دارند، اما به مرور زمان این نوع خوردن، باعث به‌وجود آمدن بیماری‌های روحی همچون اختلالات خوردن، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری و ... در آنان می‌شود. البته تعدادی از آنها هم ممکن است از ابتدا مبتلا به اختلالات روانی باشند. اضافه‌وزن، چاقی، چرب‌شدن کبد، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، مشکلات گوارشی و معده، سرطان و درنهایت احتمال مرگ از عواقب مشکلات جسمی در این افراد است.
اعتیاد به برنامه‌های موکبانگ
دلیل اعتیاد به دیدن افراطی برنامه‌هایی که در آن بی‌ضابطه غذا خورده می‌شود، چیست و چرا کاربران از دیدن آن لذت می‌برند. ملک‌زاده با اشاره به این‌که انگیزه افراد برای مشاهده چنین برنامه‌هایی می‌تواند متفاوت باشد، می‌گوید: بعضی افراد ممکن است در ابتدا به‌صورت اتفاقی در فضای مجازی با چنین برنامه‌هایی مواجه شوند و در درازمدت به دیدن این برنامه‌ها عادت کرده و نوعی اعتیاد پیدا کنند. همچنین برخی از افراد که دچار کمبود وزن یا بی‌اشت‌هایی هستند با هدف افزایش میل به غذاخوردن و افزایش وزن این برنامه‌ها را دنبال می‌کنند. تعدادی دیگر هم که توانایی مالی پایینی دارند ممکن است هنگام تماشای این ویدئو‌ها خود را به‌جای میزبان برنامه تصور کرده، در قالب آن شخص فروروند تا احساس لذت میزبان را تجربه کنند. قطعا دیدن برنامه‌های موکبانگ و فودبلاگرها در درازمدت سبب به‌وجودآمدن اختلالات و مشکلاتی همچون اختلال پرخوری، اختلال اجتناب یا محدودیت از غذا، پراشت‌هایی عصبی، افسردگی، ناامیدی، عدم رضایت از زندگی به جهت مقایسه خود با سبک زندگی موکبانگرها، اضطراب، احساس گناه و مشکلات دیگر می‌شود.