به گزارش خبرنگار قدس، در حال حاضر، کشور با چالش کسری بنزین روبرو است، که عمدتاً ناشی از قیمت‌های پایین و استفاده غیرموثر و بی‌رویه از این منبع حیاتی است. به این مسائل، معضل قاچاق بنزین را نیز باید افزود که به نوبه خود، مصرف داخلی را بیشتر تشدید کرده است. در پاسخ به این چالش‌ها، یکی از مهم‌ترین راهکارهای مد نظر دولت، تخصیص هدفمند بنزین برای مصارف کارآمد و ضروری است. دولت در تلاش است تا با اتخاذ رویکردهای جدید مانند کاهش سهمیه بنزین آزاد ماهانه از 150 لیتر به 100 لیتر در بهمن 1402، مصرف بنزین را کنترل کند.

سیاست جدید باید به نحوی طراحی می‌شد که استفاده از کارت‌های آزاد جایگاه‌ها فقط در مواقع ضروری صورت می‌گرفت، اما در عمل، کاهش سهمیه بنزین در کارت‌های سوخت شخصی باعث شده استفاده از کارت‌های جایگاه‌ها افزایش یابد. این در حالی است که لازم است افراد به استفاده از کارت‌های سوخت شخصی خود تشویق شوند تا با دقت بیشتری میزان مصرف هر خانوار محاسبه شود، امکانی که به دولت اجازه می‌دهد از این داده‌ها برای طراحی سیاست‌های بهینه در آینده استفاده کند. با این حال، هم اکنون کارت‌های سوخت جایگاه بدون ارائه اطلاعات دقیق از مصرف‌کنندگان در دسترس عموم قرار دارند، که این خود مانعی برای رسیدن به اهداف مورد نظر سیاست‌های انرژی است.

ایجاد سقف در استفاده از بنزین با کارت‌های سوخت شخصی، و تقویت نظارت بر کارت سوخت جایگاه، نظارت بر مصرف بنزین با استفاده از داده‌های دقیق کارت‌های شخصی، می‌تواند با ایجاد ظرفیت جدید جهت اعطای سهمیه CNG به خودروهای فعال در صنعت حمل و نقل، به کاهش واردات بنزین و در عوض افزایش مصرف سی‌ان‌جی و سوخت‌های پاک‌تر منجر شود. این رویکرد چند بعدی نه تنها کمک می‌کند تا بهره‌وری انرژی بهبود یابد، بلکه در راستای حفظ محیط زیست، کاهش وابستگی سبد سوخت کشور به بنزین و تقویت پایداری انرژی در سطح ملی نیز قدم‌های مؤثری برداشته می‌شود. در همین رابطه با آقای سجاد اعیانی کارشناس انرژی و آقای محمدرضا کارگذار کارشناس انرژی به گفتگو پرداختیم که در ادامه خواهید خواند.

سوخت CNG تکمیل مسیر کاهش وابستگی به واردات بنزین و ایجاد سقف بر مصرف بنزین

سجاد اعیانی کارشناس انرژی با اشاره به فواید مهم استفاده و توسعه سهم سبد سوختی کشور با سوخت جایگزین بنزین و افزایش سهم CNG اظهار کرد: سی‌ان‌جی (گاز طبیعی فشرده) به عنوان یکی از جایگزین‌های پاک‌تر و کم‌هزینه‌تر برای سوخت‌های فسیلی مانند بنزین و دیزل، فواید زیادی برای محیط زیست و اقتصاد دارد. استفاده از سی‌ان‌جی به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند، چرا که این سوخت کمترین میزان انتشار دی‌اکسید کربن را در بین سوخت‌های فسیلی دارد. همچنین، انتشار آلاینده‌هایی مانند اکسیدهای نیتروژن، مونوکسید کربن و ذرات معلق که از موتورهایی که با سی‌ان‌جی کار می‌کنند خارج می‌شود، به مراتب کمتر از سوخت‌های دیگر است.

وی ادامه داد: در جنبه اقتصادی، سی‌ان‌جی به دلیل هزینه‌های پایین‌تر تولید و توزیع، می‌تواند به کاهش هزینه‌های عمومی حمل‌ونقل کمک کند. قیمت سی‌ان‌جی معمولاً از بنزین و دیزل ارزان‌تر است، که این مسئله می‌تواند به خانوارها و سایر بخش‌ها کمک کند تا در هزینه‌های سوخت صرفه‌جویی کنند. علاوه بر این، خودروهایی که با سی‌ان‌جی کار می‌کنند، معمولا دوام بیشتری دارند چرا که سوخت گازی به قطعات موتور کمتر آسیب می‌رساند.

این کارشناس انرژی با اشاره به رویکرد مهم و منابع موجود برای توسعه بیشتر سهم CNG در سبد سوختی اظهار کرد: از نظر استراتژیک، ترویج استفاده از سی‌ان‌جی می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات سوخت‌های فسیلی کمک کند. با توجه به ذخایر عظیم گاز طبیعی در بسیاری از کشورها، این سوخت می‌تواند به عنوان یک منبع انرژی داخلی برای تأمین نیازهای انرژی ملی استفاده شود. این امر نه تنها به تقویت امنیت انرژی ملی کمک می‌کند، بلکه در راستای دستیابی به خودکفایی انرژی نیز گام‌های مهمی برمی‌دارد. با توجه به این فواید، سی‌ان‌جی به عنوان یک گزینه مطلوب برای کاهش آلودگی و افزایش کارآمدی انرژی در بخش حمل‌ونقل مطرح است و می‌تواند در آینده‌ای نزدیک، جایگاه مهمی در سبد انرژی کشورها داشته باشد.

وی  گفت: مسیر مربوط به حل معضل ناترازی بنزین، علاوه بر بحث کاهش مصرف شخصی بنزین با راهکارهای غیرقیمتی، باید بر توسعه سهم CNG در سبد سوختی کشور با اولویت و تمرکز بر دوگانه سوز کردن کلیه خودروهای فعال در صنعت حمل و نقل کشور باشد. با این رویکرد اولا در بحث مربوط به سیاست اصلاحی بنزین بدون اقدام قیمتی، مسیر جدیدی برای حل معضل ناترازی بنزین با سقف گذاشتن بر مصرف شخصی و پاسخ‌گویی به نیاز صنعت حمل و نقل از طریق سوخت CNG فراهم خواهد شد و در ثانی در این رویکرد در صورت ایجاد راهکار مناسب و سریع برای صدور کارت سوخت، امکان عرضه بنزین تنها با کارت سوخت فراهم خواهد شد و هزینه بنزین با کارت سوخت جایگاه نیز افزایش خواهد یافت که در این مسیر امکان جلوگیری از قاچاق نیز فراهم خواهد شد.

هزینه فایده استفاده از CNG در کنار سقف مصرف کارت‌های سوخت شخصی در حل مسئله ناترازی بنزین

محمدرضا کارگذار کارشناس انرژی در رابطه با ناترازی بنزین و خطرات آن با تشدید واردات و لزوم به کارگیری راهکارهای سریع جایگزین برای حل ناترازی با یک رویکرد چندجانبه اظهار کرد: اکنون کشور با ناترازی بنزین مواجه است و ناچار به واردات بنزین با قیمت‌های جهانی شده‌ایم. نوسان قیمت‌ها در بازار جهانی می‌تواند هزینه‌های سنگینی را برای واردات بنزین تحمیل کند، که این موضوع می‌تواند به امنیت انرژی کشور آسیب بزند. با توجه به اینکه سبد سوختی کشور به شدت به بنزین وابسته است، کاهش این وابستگی از طریق ترویج استفاده از سی‌ان‌جی می‌تواند یک استراتژی کلیدی باشد. به ویژه اینکه ایران دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی است و هزینه استخراج گاز و تبدیل آن به سی‌ان‌جی کمتر از تولید بنزین است.

وی در رابطه با وضعیت زیرساختی کشور در زمینه استفاده از گاز طبیعی فشرده شده یا CNG در بخش‌های مختلف کشور و تنوع بخشیدن به سبد سوختی کشور اظهار کرد: کشور ما همچنین قادر است روزانه 830 میلیون متر مکعب گاز طبیعی تولید کند، و بخش قابل توجهی از این میزان گاز به دلیل ناکارآمدی‌های مختلف هدر می‌رود. با بهینه‌سازی و جلوگیری از هدررفت گاز، می‌توان نیاز بخش حمل‌ونقل به سی‌ان‌جی را برآورده ساخت. مصرف عمده گاز طبیعی در فصل زمستان است، و تنها در چهار ماه از سال ممکن است مشکل تأمین سی‌ان‌جی وجود داشته باشد که می‌توان با کاهش هدر رفت، این نیاز را تأمین کرد.

کارگذار در ادامه با اشاره به هزینه استحصال بسیار پایین‌تر CNG نسبت به بنزین و امکان افزایش تولید CNG در زمان بسیار کمتری نسبت به بنزین اظهار کرد: علاوه بر این، هزینه‌های تولید و استحصال سی‌ان‌جی به مراتب پایین‌تر از ساخت پالایشگاه‌های جدید برای تولید بنزین است. از این رو، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های سی‌ان‌جی نه تنها از نظر اقتصادی منطقی‌تر است، بلکه می‌تواند به سرعت برای کاهش وابستگی به واردات بنزین و افزایش خودکفایی انرژی کشور نقش موثری ایفا کند. این تغییر مسیر در سیاست‌های انرژی می‌تواند به بهبود پایداری انرژی و کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی کمک کند، ضمن اینکه امنیت انرژی را در برابر نوسانات بازارهای جهانی تقویت می‌کند.

وی گفت: این تغییر سیاست در توزیع سوخت می‌تواند به یک فرصت تبدیل شود برای افرادی که در صنعت حمل و نقل فعالیت دارند. در حالی که تغییر سهمیه‌های بنزین ممکن است در کوتاه‌مدت باعث اختلال در فعالیت‌های آنها شود، سی‌ان‌جی به عنوان جایگزین می‌تواند یک راه‌حل مؤثر به تضمین پایداری و کاهش هزینه‌های عملیاتی برای فعالان این صنعت کمک کند.