گروه جامعه ایرنا - حتما هیاهوی زندگی شهرنشینی شما را هم کلافه کرده است، دلتان می خواهد برای دقایقی کوتاه هم که شده از این همهمه به دور باشید، چشمانتان را ببندید و به صدای طبیعت گوش دهید، خودتان را به دوردست ها بسپارید، با هر صدایی که از طبیعت به گوشتان می رسد همراه شوید، در این میان ناگهان صداهایی زیر و بم و گاها ممتد و منقطع به گوشتان می رسد، صدای انواع پرندگانیست که مست بهار هستند و با شادابی از این شاخه به آن شاخه می پرند و با تمام وجود آواز سر می دهند. اینها نعمت های خداوند بر روی زمین هستند که باید قدرشان را بدانیم.

تاکنون حدود ۱۰ هزار گونه پرنده در دنیا شناسایی شده است، البته کارشناسان معتقدند که به همین تعداد گونه هنوز شناسایی نشده اما مساله این است که همین تعداد هم از گزند انسان در امان نمانده اند به طوری که توسعه زندگی شهرنشینی و صنعتی موجب شده که در سه تا چهار قرن گذشته ۱۲۰ تا ۱۳۰ گونه پرنده از بین برود، حتی امروزه با وجود آگاهی نسبت به اهمیت حفاظت از گونه های زیستی اما هزار و ۲۰۰ گونه از پرندگان در روند تهدید انقراض قرار دارند.

ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی هر ساله پذیرای تعداد زیادی از پرندگان مهاجر است ، آمارها نشان می دهد سالانه حدود ۲ میلیون بال پرنده مهاجر وارد ایران می شود که از تنوع بالایی برخوردارند، به نظر می رسد بیش از ۱۶۰ گونه پرنده آبزی و کنار آبزی برای زمستان گذرانی وارد کشور می شوند، اما مسائل مختلفی مانند شکار بی رویه، خشکسالی، خشک شدن تالاب ها و رودخانه ها ، تغییرات اقلیمی و ورود پساب های آلوده به طبیعت حیات پرندگان را تهدید می کند و به نظر می رسد که پرندگان چه در کشور ما و چه در دنیا حال و روز خوبی ندارند، بر این اساس در راستای توافقنامه پرندگان مهاجر آبزی آفریقا - اوراسیا از سال ۲۰۰۶ میلادی دومین شنبه ماه مه ( امسال ۱۱ می برابر با ۲۲ اردیبهشت ماه ) را به منظور افزایش توجه جهانی به مقوله پرندگان مهاجر و اهمیت آن به عنوان روز جهانی پرندگان مهاجر اعلام کرد و هر سال نیز به فراخور شرایط شعاری برای این روز انتخاب می شود که شعار امسال از حشرات حفاظت کنیم، از پرندگان حفاظت کنیم، تعیین شده است.

در واقع می دانیم که غذای اصلی پرندگان را حشرات تشکیل می دهند اما در چند سال گذشته به علت مصرف بیش از حد کود و سموم کشاورزی و رهاسازی پساب مزارع کشاورزی به تالاب ها و رودخانه ها حیات حشرات مورد تهدید قرار گرفته است که ادامه این روند حیات پرندگان را هم تحت تاثیر قرار می دهد از این رو شعار امسال با موضوع حفاظت از حشرات تعیین شده است.

حفاظت از حشرات یکی از حلقه‌های اصلی تضمین حیات پرندگان مهاجر

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست دراین باره گفت: حفاظت از حشرات یکی از حلقه های اصلی زنجیره حفاظت از پرندگان مهاجر در جهان است که امسال سازمان های بین المللی به آن توجه ویژه ای داشتند.

حسن اکبری افزود: از سال ۲۰۰۶ میلادی روزی به نام روز جهانی پرندگان مهاجر در میان پرنده شناسان، پرنده نگران، فعالان حوزه حیات وحش و دوستداران طبیعت به فعالیت ها و برگزاری برنامه هایی اختصاص می‌یابد که هدفشان جلب توجه همگان برای آشنایی با اهمیت و نقش پرندگان وحشی، لزوم حفظ زیستگاه‌های پرندگان مهاجر و معرفی راهکارهایی برای حفظ این عناصر حیات است.

وی اظهار داشت: امسال برای اولین بار روز جهانی پرندگان مهاجر بر اهمیت حشرات برای پرندگان مهاجر متمرکز شده و نگرانی‌های مربوط به کاهش جمعیت حشرات را منعکس می‌کند، حشرات منابع ضروری انرژی برای بسیاری از گونه‌های پرندگان مهاجر، نه تنها در طول فصول تولید مثل بلکه در طول سفرهای طولانی آنها هستند و تأثیر زیادی بر زمان، مدت و موفقیت کلی مهاجرت پرندگان می گذارند.

اکبری ادامه داد: در طول مسیرهای مهاجرت، پرندگان به طور فعال در هنگام توقف در مزارع، جنگل ها، تالاب ها و زیستگاه های مختلف به دنبال حشرات هستند. زمان مهاجرت پرندگان اغلب مصادف با اوج فراوانی حشرات در مکان های توقف است، این همزمانی امکان تغذیه پرندگان را فراهم می کند تا ذخایر انرژی خود را قبل از ادامه سفر دوباره تأمین کنند، از بین رفتن و کاستی در جمعیت حشرات در مکان های تولیدمثل پرندگان و در امتداد مسیرهای مهاجرتشان، بقا و رفاه پرندگان را تهدید می کند.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: تغییر یافتن یا در معرض خطر قرار گرفتن فضاهای طبیعی مانند جنگل ها و مراتع که به دلیل ابعاد گسترده کشاورزی، توسعه شهری و اثرات ناشی از آن، می تواند منجر به کاهش جمعیت حشرات شود.

استفاده بی‌رویه از آفت‌کش‌ها و سموم شیمیایی و رهاسازی پساب‌های کشاورزی در تالاب‌ها و رودخانه‌ها حیات پرندگان را تهدید می‌کندوی اضافه کرد: آفت کش ها و علف کش هایی که برای محافظت از محصولات طراحی شده اند به حشراتی که پرندگان برای غذا به آنها تکیه می کنند، آسیب می رسانند. کمبود حشرات غنی از انرژی و پروتئین می تواند مهاجرت و رشد پرندگان را مختل کند و منجر به ضعف سیستم ایمنی، کاهش موفقیت باروری و افزایش نرخ مرگ و میر برای پرندگان بالغ و فرزندان آنها شود.

وی تاکید کرد: پرندگان نقش مهمی در گرده افشانی و کنترل آفات دارند و کمبود حشرات باعث اختلال در عملکرد این اکوسیستم می‌شود، جمعیت بیش از حد برخی حشرات، در نبود شکارچیان طبیعی که همان پرندگان هستند، می تواند باعث شیوع بیماری شود که به سلامت گیاهان و کشاورزی آسیب می رساند.

اکبری یادآور شد: روز جهانی پرندگان مهاجر در سال ۲۰۲۴ بر ضرورت اقدامات پیشگیرانه حفاظتی تأکید دارد، این اقدامات شامل کاهش استفاده از آفت کش ها و کودها و در صورت امکان، روی آوردن به کشاورزی ارگانیک است، اقدامات دیگر شامل حفظ و پیوستگی مناطق پوشش گیاهی طبیعی است که غذا و سرپناهی برای پرندگان و سایر گونه ها در مناطق کشاورزی فراهم می کند.

وی گفت: در سال ۲۰۲۴ روز جهانی پرندگان مهاجر در دو روز، ۱۱ مه و ۱۲ اکتبر نامگذاری شده است که با ماهیت چرخه ای مهاجرت پرندگان در نیمکره های مختلف هماهنگ است.

وی افزود: روز جهانی پرندگان مهاجر، فرصتی است برای ما دست اندرکاران و دغدغه مندان در بخش های مختلف سازمان حفاظت محیط زیست تا در کنار سایر فعالان حوزه محیط زیست و علاقه مندان و پرنده نگران، با بهره گیری از ظرفیت های موجود در جامعه از جمله امکانات رسانه های اجتماعی، حضور در مدارس و مراکز آموزشی کودکان و نوجوانان، اجرای برنامه های پرنده نگری یک روزه، طراحی و چاپ و توزیع بروشور و پوستر در مکان های عمومی، برگزاری مسابقات عکاسی و نقاشی با سوژه های مرتبط با پرندگان و ... فعالیت ها و برنامه هایی را برای آشنایی گروه های مختلف جامعه ترتیب داده، افراد بیشتری را با اهداف سازمان محیط زیست همسو نموده و از جاذبه های پرندگان برای هم افزایی و جذب منابع و امکانات موجود به نفع این مخلوقات زیبای پروردگار بهره گیریم.

برای حمایت از پرندگان مهاجر کشاورزی ارگانیک را توسعه دهید

همچنین یک کارشناس محیط زیست گفت: همه ما می‌توانیم با حمایت از کشاورزی ارگانیک، که آفت‌کش‌های مضر را محدود می‌کند و با کاهش اتکای ما به مواد شیمیایی در باغ‌ها و مزارع، باعث ایجاد زیستگاه‌های مناسب و سالم تری برای خود و پرندگان مهاجر باشیم.

مهدی کسایی افزود: روز جهانی پرندگان مهاجر یادآور شاهکارهای باورنکردنی طبیعت در مقوله استقامتی است که توسط پرندگان مهاجر برای بقای نسل و حفاظت از جمعیت خود انجام می‌ گیرد، گرامیداشت این رویداد جهانی که در ۱۱ می و ۱۲ اکتبر سال ۲۰۲۴ پیش بینی شده است، توجه ها را به چالش‌های منحصر به فردی که این پرندگان با آن روبرو هستند جلب و اقداماتی را برای تضمین ادامه حیات آنها ترویج می‌کند. برای اولین بار، روز جهانی پرندگان مهاجر بر اهمیت حشرات برای پرندگان مهاجر متمرکز خواهد بود و نگرانی های مربوط به کاهش جمعیت حشرات را بیان خواهد کرد.

وی اظهار داشت: روز جهانی پرندگان مهاجر امسال بر ارتباط ناگسستنی بین پرندگان مهاجر و حشرات تاکید دارد. حشرات سنگ بنای رژیم غذایی گونه‌های بی‌شمار پرندگان را تشکیل می‌دهند و انرژی لازم را برای انجام مهاجرت‌های خارق‌العاده‌شان و پرورش موفقیت‌آمیز بچه‌هایشان فراهم می‌کنند. با این حال، کاهش جمعیت حشرات در سراسر جهان تهدیدی جدی برای این پرندگان است. از دست دادن زیستگاه، استفاده گسترده از آفت کش ها و تغییر شیوه های مدیریت زمین از عوامل اصلی کاهش این حشرات، نگران کننده هستند.

این کارشناس محیط زیست ادامه داد: هر سازمان، گروه و نهادی بینش ها و منابع منحصر به فردی را به ارمغان می آورد که تجربه را غنی و درک شرکت کنندگان از موضوع روز را عمیق تر می کند. چرا باید از حشرات محافظت کرد، برای حفاظت از پرندگان؟

وی گفت: پرندگان نقش مهمی در گرده افشانی و کنترل آفات دارند و کمبود حشرات باعث اختلال در عملکرد این اکوسیستم می شود، جمعیت بیش از حد برخی حشرات، بدون شکارچیان طبیعی از پرندگان، همچنین می تواند باعث شیوع بیماری شود که به سلامت گیاهان و کشاورزی آسیب می رساند.

کسایی افزود: این موضوع روابط همزیستی بین پرندگان و حشرات را برجسته می‌کند و بر نیاز به حفظ جمعیت حشرات به عنوان منبع غذایی حیاتی برای پرندگان مهاجر و به عنوان گرده‌افشان‌های حیاتی در اکوسیستم‌های ما تأکید می‌کند، با محافظت از حشرات، از پرندگانی که به آنها تکیه دارند محافظت و تعادل محیط طبیعی خود را حفظ می کنیم، چه پرنده باشید، چه حشره شناس، یا صرفاً کسی که قدردان زیبای های طبیعت است، گرامیداشت روز جهانی پرندگان مهاجر در کشور نوید یک تجربه روشنگر و لذت بخش است، بیایید و بخشی از جامعه ای باشید که به حفاظت از محیط زیست اهمیت قائل است.

وی تاکید کرد: روز جهانی پرندگان مهاجر ۲۰۲۴ به ما یادآوری می کند که حفاظت از حشرات کلید تضمین سلامت جمعیت پرندگان مهاجر است، همه ما می‌توانیم با حمایت از کشاورزی ارگانیک، که آفت‌کش‌های مضر را محدود می‌کند و با کاهش اتکای ما به مواد شیمیایی در باغ‌ها و مزارع، باعث ایجاد زیستگاه‌های مناسب و سالم تری برای خود و حشرات و پرندگان باشیم.

9014