به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم بزرگداشت استاد کریم مجتهدی با عنوان «یک عمر معلم» امروز دوشنبه ۱۰ اردیبهشت ماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
محمد مهدی اسماعیلی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در این مراسم به سخنرانی پرداخت و گفت: لازم است از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی باعث اهتمام به برگزاری این مراسم تقدیر و تشکر کنم. در سال‌هایی که مرحوم مجتهدی از دانشگاه تهران بازنشسته شده بودند در اینجا حضور فعالی داشتند. بنده این توفیق را داشتم که در دوره دکتری، دو نیم سال از خدمت ایشان بهره‌مند باشم. وی به زبان لاتین و زبان‌های جدید غربی تسلط داشت اما روی زبان فارسی هم بسیار تعصب داشت. بنده توفیق این را داشتم که در روزهای پایانی حیات ایشان نیز خدمتشان رسیدم و همیشه برایم افتخار بود که شاگرد وی بوده‌ام.
آموزش اخلاق معلمی
وی افزود: سال‌های ۱۳۹۲ یا ۹۳ بود که از جلوی اتاق ایشان رد شدم و دیدم بسیار سر حال هستند. حدود نیم ساعت تا چهل دقیقه در مورد اخلاق معلمی با من صحبت کرد و الان ناراحتم که آن لحظه خودکار و کاغذ دستم نبود که همه مطالب ایشان را یادداشت کنم. باز به یاد دارم که می‌گفت یک معلم علوم سیاسی باید حداقل ده سال وارد کارهای اجرایی شود چون نمی‌تواند صرفا بر اساس ذهنیات خودش مسائل کشور را حل کند. این هم از بینش عمیق مرحوم مجتهدی حکایت می‌کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: تا لحظه‌ای که برایش ممکن بود کار معلمی و تعلیم و تعلم را کنار نگذاشت. وی در کلاس‌های درس دقت بسیار زیادی داشت و به یاد دارم یکبار حدود پنج دقیقه دیر به کلاس رسیدم چنان ناراحت شد که از اول ابتدایی تا آن موقع کسی با من چنین برخوردی نکرده بود لذا برای جلسات بعدی از چند دقیقه قبل سر کلاس حاضر می‌شدیم و مقالات خود را هم به موقع ارائه می‌دادیم. وی نقش مهمی در آشنایی منصفانه اساتید و دانشجویان ایرانی با فلسفه غرب داشت. وی به فلسفه غرب تسلط داشت اما شیفته فلسفه غرب نبود.
اسماعیلی بیان کرد: مرحوم مجتهدی نگاه فرهنگی عمیقی داشت و مرتبا در این مورد سخن می‌گفت. وی بیان می‌کرد با استفاده از سهروردی و ابن سینا و میرداماد می‌توانیم آینده کشورمان را بسازیم. ایشان با اینکه غرق در اندیشه غربی بود اما بر فرهنگ ایرانی تاکید بسیار زیادی داشت و اندیشه‌های وی برای سال‌های سال مورد استفاده اساتید و دانشجویان خواهد بود. مجتهدی یک استاد واقعی بود و امیدواریم خدای متعال روح این استاد بزرگوار را با اولیا و بزرگان و شهدا محشور کند.
دیدگاه مجتهدی درباره غرب
موسی نجفی؛ رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در این مراسم گفت: مرحوم مجتهدی در هر دو وجه تألیف و تحقیق، برجسته بودند یعنی هم مولف و هم محقق بودند. البته خود ایشان می‌گفتند بنده یک معلم ساده هستم. چنین سختی بنده را یاد شهید مدرس می‌انداخت که می‌گفت هیچ، خیلی است. ما بعدها فهمیدیم معلم ساده، خیلی است. ایشان به خاطر اینکه هم محقق و هم معلم و مدرس بودند یک جریان فکری راه انداختند.
وی افزود: قصد ما این نیست که از یک فرد سالخورده معلم و محقق تجلیل کنیم بلکه علاوه بر اینها، باید به وسیله اندیشه‌های ایشان یکی از بزرگترین مشکلات خودمان یعنی بحران هویت را حل کنیم. معتقدم با استفاده از اندیشه‌های مرحوم مجتهدی می‌توانیم چنین کاری انجام دهیم چراکه ایشان در عمر گرانبهای خودشان یک فرهنگ‌سازی در این زمینه داشتند و یک غیرت در اندیشه و رفتار ایشان وجود داشت. وی انقلاب اسلامی را مثبت می‌دید و جامعه دانشگاهی ما احتیاج به چنین نگاه‌هایی دارد چون به ما وحدت فرهنگی می‌دهد.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تصریح کرد: نگاه عمیق باعث می‌شود ما انقلاب و شرایط فعلی ایران را درک کنیم. ایشان می‌گفتند پرسش‌ها اشکال ندارد از فرهنگ دیگران باشد اما جواب باید از فرهنگ خودمان باشد. این همان مرز هویت و بحران هویت است. نکته دیگر اینکه ایشان همیشه می‌گفت غرب شناسی واجب اما غرب‌گرایی حرام است.
توجه مرحوم مجتهدی به مسئله هویت
محمدعلی فتح اللهی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در این مراسم به سخنرانی پرداخت و گفت: بنده به ویژگی میان رشته‌ای شخصیت مرحوم مجتهدی و آثار او اشاره می‌کنم. می‌توان گفت مطالعات میان رشته‌ای، گمشده علوم انسانی در جامعه ماست مخصوصا در پژوهشگاه‌ها که باید از دانشگاه‌ها متمایز باشند و در مسیر میان رشته‌ای قدم بردارند شاید گشایش‌های جدیدی در علوم انسانی را شاهد باشیم.
وی افزود: مرحوم مجتهدی فیسلوف و معلم فلسفه بودند اما وارد حوزه‌های دیگر شدند. یکی از آثار مهم ایشان «مغولان و سرنوشت فرهنگی ایران» است. وی همانند یک مورخ وارد بحث تاریخ شده و البته در ابتدای کتاب تأکید می‌کند که خودش را مورخ نمی‌داند و با تامل فلسفی وارد تاریخ شده است اما همین ارزشمند است چراکه ناشناخته‌ترین دوران تاریخ کشورمان را در این کتاب مورد توجه قرار داده‌اند. وی می‌گوید تاریخ بیان آینده و فلسفه طراحی آینده است لذا میان این دو رابطه بنیادی برقرار است. اگر فلسفه درست فهم شود باید در یک بستر مهم فرهنگی در دل وقایع تاریخ قرار بگیرد.
وی بیان کرد: ویژگی این کتاب این است که به مسئله هویت می‌پردازد و هویت از مسائلی است که ماهیت میان رشته‌ای آن برجسته است و همه رشته‌ها با توجه به مسائل میان رشته‌ای می‌توانند هویت خود را تقویت کنند. وی می‌گوید هویت همان اراده است لذا وقتی ایرانی هستیم که بخواهیم ایرانی باشیم. بنابراین تاریخ را اینگونه نگاه می‌کند و هیچ بخشی از تاریخ را از قلم نمی‌اندازد و به آن بی‌مهری نمی‌کند. وی می‌گوید با مغول‌زدایی نمی‌توان عظمت این کشور را دوباره به دست آورد بلکه هویت ایرانی در استمرار تاریخ ساخته شده است.
پیوند میان فلسفه و تاریخ
سیدمصطفی شهرآئینی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این مراسم گفت: معلم بودن کار بسیار سختی است. مرحوم مجتهدی در آموزش فلسفه بر نکته مهمی توجه داشتند و آن هم پیوند میان فلسفه و تاریخ است. وی فلسفه غرب به طور عام و دکارت را به طور خاص به ما آموزش می‌دادند. وی چیزهایی را از دکارت مد نظر داشت که ما در آموزش رسمی دکارت مورد توجه قرار نداده‌ایم.
وی افزود: نکته دیگر اینکه توجه مرحوم استاد مجتهدی به زبان برای ما بسیار آموزنده است. وی می‌گوید زبان سالم در یک جامعه نشانه سلامت آن جامعه است. باید به زبان فارسی توجه کنیم چون بستر رشد و بالیدن همه ماست. اگر به زبان توجه نکنیم انگار به فرهنگ بی‌توجهی کرده‌ایم، این نکته‌ای است که مرحوم دکتر مجتهدی توجهی خاص به آن داشتند. وی توجه زیادی به اهلیت معلمی داشت. اگر ایشان فلسفه را تعلیم می‌دادند خودشان تبلور این فلسفه بودند. نکته دیگر اینکه وی به اسلامی سازی و بومی سازی علوم توجه خاصی داشت.
نظر شما