باران مي‌بارد و به روال معمول چاله و چوله‌هاي سطح معابر و خيابان‌ها از آب پر شده است. ساعات پاياني روز است و شما خسته از يك روز پر فراز و نشيب در كنار خيابان ايستاده‌ايد تا بلكه يك تاكسي پيدا شود و بدون شنيدن كلمه دربست شما را به منزل برساند. در چنين لحظه‌اي يك پورشه‌سوار بي‌توجه به شما و افرادي همچون شما كه در كنار خيابان منتظر ايستاده‌ايد با سرعت بالا از كنارتان عبور مي‌كند و تمام گل و لاي جمع شده در چاله‌هاي روي آسفالت را به سر و روي شما مي‌پاشد. تا به خود بياييد پورشه‌سوار از شما دور شده است اما آثار رواني اين نمايش ثروت در ذهن بسياري از افرادي كه هم اكنون سراپا گل‌آلود شده‌اند باقي مي‌ماند و «امنيت رواني» جامعه را تهديد مي‌كند.
شب‌هاي تهران در حوالي برخي از محلات حال و هوايي متفاوت دارد. برخي از خيابان‌هاي تهران پاتوق شبانه دختران و پسران جواني است كه به جاي گذاشتن عكس‌هايشان در صفحه بچه پولدارهاي تهران در فيس‌بوك و اينستاگرام، در نمايشي زنده بچه پولدار بودن خودشان را به رخ همديگر و رهگذران مي‌كشند.
تهديد امنيت رواني جامعه
اين دوردورهاي شبانه اما جز بر هم زدن امنيت رواني جامعه، امنيت جاني اين جوانان را هم با تهديد مواجه مي‌كند. نمونه‌اش دو حادثه‌اي بود كه در يك شب براي دو خودروي لوكس رخ داد؛ يكي واژگوني و مرگ سرنشينان بي‌ام‌و آخرين مدل كه با سرعت 176 كيلومتر در ساعت در بزرگراه همت حركت مي‌كرد و ديگري تصادف پورشه‌اي با درخت و مرگ سرنشين جوان آن. چندي پيش رهبر معظم انقلاب در ديدار فرماندهان نيروي انتظامي نسبت به اين دور دورهاي شبانه هشدار دادند و فرمودند: «من شنيده‌ام كه گاهي اوقات در بعضي از خيابان‌ها اين جوان‌هايي كه مست ثروتند - مست غرور ثروت - سوار ماشين‌هاي آنچناني مي‌شوند و در خيابان بنا مي‌كنند به جولان دادن و رفت‌وآمد كردن و محيط خيابان را ناامن [كردن]؛ اينها هم ناامني است. بايستي در قبال هر نوع ناامني برنامه داشت و حركت كرد و كار كرد.» بنا به تأكيد حضرت آيت‌الله خامنه‌اي اينها جوانب گوناگون امنيت است كه براي تأمين امنيت كامل بايد براي آنها هم فكر و برنامه‌ريزي صورت بگيرد.
ماشين لوكس يا ابزار نمايش ثروت
بديهي است پول داشتن و ثروتمند بودن به خودي خود مذموم نيست و كم نيستند افراد ثروتمندي كه با كارآفريني و حضور پويا در اقتصاد كشور نقشي مفيد و مؤثر دارند اما در برابر اين، اقتصاد بيمار و برخي ساختارهاي معيوب موجب شده گروهي از افراد به ثروت‌هاي بادآورده دست يابند. بسياري از چالش‌هاي اجتماعي ناشي از تبرج اقتصادي محصول رفتار اين قشر نوكيسه يا تازه به دوران رسيده است.
حجت‌الاسلام عباس نصيري‌فرد، عضو كميسيون سبك زندگي شوراي عالي انقلاب فرهنگي درباره ريشه‌هاي شكل‌گيري نمايش دور دورهاي جوانان مست از غرور ثروت و آثار آن در جامعه به «جوان» مي‌گويد: در مواجهه با پديده دور دورهاي شبانه خودروهاي لوكس با يك سؤال مهم مواجهيم، اينكه يك فردي پول دارد و با پولش خودرويي مطابق با آخرين استانداردهاي روز خريداري كرده و سوار آن مي‌شود آيا ايرادي دارد؟ آيا اين كار مي‌تواند روي جامعه اثر منفي بگذارد؟ و آيا اين كار يك ناهنجاري رفتاري است؟ به باور وي در نگاه اول نمي‌توان چنين كاري را در رديف ناهنجاري‌هاي رفتاري قرار داد اما زماني كه اين خودرو به وسيله‌اي براي نمايش ثروت بدل شود و دور دورهاي شبانه جواناني كه پدران پولدارشان خودروهاي آخرين مدل را زير پايشان انداخته‌اند، امنيت برخي خيابان‌هاي پايتخت را بر هم بزند، در اينجاست كه اين نمايش ثروت منجر به بر هم زدن امنيت رواني جامعه نيز مي‌شود. به اين صورت كه بسياري از افرادي كه جولان اين خودروها را مشاهده مي‌كنند، بيشتر از آنكه براي قانون‌شكني اين افراد آنها را به چشم تحقير نگاه كنند، دچار احساس غبطه مي‌شوند و اين سرآغازي است بر شكل‌گيري بسياري از آسيب‌هاي اجتماعي.
از نگاه دكتر فرامرز رفيع‌پور نيز به‌وجود آمدن و رشد نابرابري، موجب تبديل ثروت به يك ارزش مي‌شود و با جدي‌تر شدن اين روند، ارزش‌هاي مادي جامعه را فرا‌مي‌گيرد. اين اقدامات در جهت ايجاد نيازهاي جديد باعث افزايش نيازها مي‌شود، در حالي كه درآمد اغلب اقشار كفاف رفع نيازهاي تازه را نمي‌دهد. وقتي راه‌هاي رسيدن به اهداف مسدود و كنترل‌هاي دروني و بيروني ضعيف باشد، انواع كارهاي خلاف و انحراف در جامعه روي مي‌دهد و سپس اين انحراف در جامعه گسترش مي‌يابد و تبديل به هنجار مي‌شود.
سلفي مي‌گيرم، پس هستم!
پس از هشدار حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، پليس پايتخت دست به كار شد تا با اجراي طرح‌هاي شبانه با تخلفات سرعت غيرمجاز و لايي‌كشي و حركات مارپيچ برخورد كند. با اجراي اين طرح، كمي از التهاب دور دورهاي شبانه براي مردم عادي كه خيلي وقت‌ها تاوان نمايش ثروت برخي نوكيسه‌ها را پس مي‌دهند، كمي كمتر شده است. هرچند با فروكش تب اين برخوردها، ماجراي دوردورهاي شبانه همچنان ادامه دارد.
از سوي ديگر، نمايش ثروت بچه پولدارها فقط به دوردورهاي شبانه محدود نمي‌شود. شبكه‌هاي اجتماعي مملو است از سلفي‌هايي كه اين قشر با حيوانات عجيب و غريب، ويلاها و خانه‌هاي قصر مانند، ساعت‌هاي ميليوني با ماشين‌هاي ميلياردي‌شان گرفته‌اند. اخيراً هم كه سلفي گرفتن با جسدهايي كه براي تشريح در اختيار دانشجويان پزشكي قرار گرفته‌اند در ميان اين قشر باب شده است. با يك جست‌وجوي ساده در شبكه‌هاي اجتماعي مي‌توانيد سلفي اين دانشجويان را با اجساد تشريح شده ببينيد كه نماد ديگري از زير پا گذاشتن اخلاق و ارزش‌هاي انساني از سوي افرادي است كه حقيقتاً در گروه تازه به دوران رسيده‌ها دسته‌بندي مي‌شوند.
شب‌هاي تهران اما به جز نمايش ماشين‌هاي لوكس، در برخي از نقاط ديگر شهر هم حال و هوايي متفاوت دارد. در گوشه و كنار و زير پل و لابه‌لاي بوته‌ها، مردان و گاه زناني را مي‌توانيد ببينيد كه در زير سقف آسمان، خود را در پتويي پيچيده و از حال رفته‌اند. اينها هم چشم‌انتظار پايان قصه خود هستند.
نظر شما