بانک مرکزی با تکذیب خروج حدود 350 میلیون دلار ارز مسافرتی، از تخصیص بیش از 75 میلیارد دلار برای تمام نیازهای ارزی کشور خبر داد.

معاونت ارزی بانک مرکزی در پاسخ به گزارش تلویزیونی با عنوان «توزیع رانت پنج هزار میلیارد تومانی بانک مرکزی برای سفر‌های خارجی» اعلام کرد:

در گزارش مذکور آمار مسافرین خارجی در نوروز سال گذشته 350 هزار نفر اعلام شده و بر مبنای این آمار میزان مبلغ فرضی خروج ارز از کشور معادل 350 میلیون دلار برآورد شده است!

 این درحالی است که بررسی آمار تخصیص ارز مسافرتی هوائی در بازه زمانی 15 اسفند ۱۴۰۱ تا 15 فروردین ۱۴۰۲، صرفاً توسط 34 هزار و 449 نفر از هموطنان استفاده شد.

لازم به ذکر است که تخصیص ارز مسافرتی هوائی به طور کامل در چارچوب نیاز ارزی احصا  شده در بخش سوم مقررات ارزی بانک مرکزی انجام می‌گیرد که قانوناً بانک مرکزی مکلف به پاسخگویی به این تقاضا است.

سازکار تخصیص ارز مسافرتی هوائی نیز به گونه‌ای طراحی شده تا ارز تخصیصی صرفاً به متقاضیان با نیاز واقعی یعنی به «مسافران بعد از درگاه خروجی فرودگاه و پس از خروج از مرز هوائی فرودگاه‌های بین‌المللی کشور» پرداخت شود.

از این‌رو ادعای مطرح شده در برخی مصاحبه‌ها مبنی بر انتقال مجدد ارز به بازار تهران پس از دریافت توسط متقاضی و یا استفاده از بلیط تقلبی برای کسب عایده از اختلاف قیمت در بازار، در این سازوکار میسر نیست.

پاسخگویی به تقاضای ارز مسافرتی به عنوان یکی از سرفصل‌های ارز خدماتی تعریف شده در مقررات ارزی،

براساس نرخ مرکز مبادله ارز و طلای ایران کاملاً در چارچوب قوانین جاری و مسبوق به سابقه بوده است.

از این رو استفاده از تعابیر غیر‌کارشناسی نظیر توزیع رانت و یا تخصیص یارانه، در مواجهه با انجام وظیفه قانونی بانک مرکزی، تشویش اذهان مخاطبین صدا و سیماست.

بر همین اساس افزایش سرانه ارز مسافرتی با هدف اصلی مدیریت تقاضا در بازار ارز پایان سال صورت گرفته است. در واقع، نادیده گرفتن تقاضای موجود در حوزه مسافرت هوائی منجر به حذف آن نشده بلکه متقاضیان را به سمت بازار غیررسمی سوق می‌دهد. 

این مسئله علاوه افزایش فشار تقاضا و تحریک قیمت، باعث تعمیق بازار غیر‌رسمی و مرجعیت بیشتر آن نزد متقاضیان ارز نیز خواهد شد.

این بانک از ابتدای سال جاری تاکنون توفیق تأمین تمام مصارف ارزی کشور را با تخصیص بیش از 75 میلیارد دلار کسب کرده و همچنان خود را متعهد به تأمین تمامی نیاز ارزی کشور در بستر مبادلات رسمی می‌داند.

این مقدار از تخصیص ارز به میزان هشت میلیارد دلار از میانگین تخصیص ارزی این بانک در چهار سال گذشته بیشتر بوده است. 

 بسته شدن راه دلالان ارزی

به گزارش ایرنا، «سید حمید حسینی»، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، درخصوص افزایش ارز مسافرتی گفت: این اقدام در حالی از سوی بانک مرکزی تدوین و اجرائی شده که ما در حال حاضر با تقاضای ارز پایان سال برای سفرهای خارجی مواجه هستیم و این تصمیم می‌تواند بخش مطلوبی از نیاز ارزی را به خوبی پوشش 

دهد.

وی با تأکید بر اینکه مدیریت تقاضا می‌تواند قیمت ارز در بازار غیررسمی را به خوبی کنترل کند، ادامه داد: بی‌تردید افزایش ارز مسافرتی در شرایط کنونی به عنوان مدیریت تقاضا، تأثیر مثبت و خوبی بر این روند خواهد داشت. به‌ویژه آنکه نشان می‌دهد بانک مرکزی در تأمین ارز مشکلی ندارد و می‌تواند این بخش از تقاضای پایان سال را به خوبی تأمین کند.

این فعال اقتصادی به از بین رفتن امکان سوءاستفاده دلالان بازار ارز از افزایش سهمیه مسافران اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین مزایای افزایش و عرضه ارز مسافرتی این است که مسافران به عنوان مصرف‌کنندگان واقعی، فقط بعد از گیت پرواز می‌توانند ارز خود را دریافت کنند. این مسئله باعث می‌شود سفته‌بازی و دلالی در این روند صورت نگیرد و ارز به دست متقاضیان واقعی سفرهای خارجی برسد.

حسینی در پایان اظهار داشت: هر چند ممکن است ارز مسافرتی دوباره به همان رقم قبلی بازگردد، اما نشان می‌دهد بانک مرکزی از منابع خوبی برخوردار است و می‌تواند به خوبی پاسخگوی تقاضای پایان سال مسافران باشد.

 محدود شدن تقاضای سفته‌بازانه

«مصطفی صفاری»، کارشناس مسائل اقتصادی هم با اشاره به دو برابر شدن میزان ارز مسافرت هوایی، بیان کرد: معمولاً با نزدیکی به پایان سال، تقاضا برای ارز مسافرتی افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل بانک مرکزی برای مدیریت بهتر بازار ارز و پاسخگویی به نیاز متقاضیان، ارز مسافرتی را از 500 به 1000 یورو افزایش داد.

وی افزود: ضرورت دارد به هر میزان که نیاز واقعی برای ارز مسافرتی وجود دارد، پاسخ داده شود تا متقاضیان کمتر سراغ بازار غیررسمی برای خرید ارز بروند. پیش‌بینی می‌شود با این روند بازار ارز در پایان سال نوسانی از بابت افزایش تقاضای ارز مسافرتی تجربه نکند.

این کارشناس مسائل اقتصاد و ارز افزود: شاید افزایش ارز مسافرتی عدد بسیار بالایی نباشد، اما در کنترل بازار ارز مؤثر است. با اقدام مثبت بانک مرکزی نیاز واقعی مسافران پاسخ داده می‌شود و متقاضیان برای دریافت ارز دیگر به بازار غیر رسمی مراجعه نمی‌کنند. 

وی معتقد است: بانک مرکزی با افزایش دو برابری ارز مسافرتی گامی هر چند کوچک در راستای محدودسازی بازار غیررسمی برداشته است. در اقتصاد معمولاً تقاضای سوداگری را محدود و تقاضای واقعی را پاسخ می‌دهند که بانک مرکزی نیز در افزایش تقاضای ارز مسافرتی اقدامی اینچنینی انجام داده است.