تأثیر ناآرامیها بر فروش سینما و مصرف محصولات فرهنگی
چرا هنرمندان نگران تعطیلی سینما نیستند؟!
صاحبخبر - گروه فرهنگ و هنر: کاهش مصرف محصولات فرهنگی به خاطر شرایطی که در پی ناامنیهای اخیر به وجود آمده، طبیعتا باید به مذاق اهالی فرهنگ و هنر خوش نیاید اما گویی درباره همه صنوف اینطور نیست، چرا که بازگشت سرمایه، کمتر برای هنرمندان و سلبریتیها مهم است. چرایی این مساله را باید در اقتصاد فرهنگ و هنر جستوجو کرد. این نقطه تامل مهمی است. در برخی تولیدات فرهنگی مانند کتاب، نویسنده به یکی از روشهایی که در انتشاراتیها مرسوم است، پس از به فروش رفتن کتابهایش درآمدی را کسب میکند. این درآمد درصدی از قیمت روی جلد است و طبعا با فروش بیشتر، درآمد بیشتری به نویسنده خواهد رسید. شیوههای دیگری نیز برای انعقاد قرارداد در این حوزه وجود دارد. درباره محصولات فرهنگی دیگر نیز وضعیت تقریبا مشابهی وجود دارد؛ در تئاتر خریدن بلیت به طور مستقیم بر اقتصاد نمایش تاثیر میگذارد، البته اگر سرمایهگذاریهای سوء با اهداف خاصی در کار نباشد. در حوزه موسیقی توجه مخاطبان به یک خواننده یا موسیقی است که آن را برجسته میکند. در هنرهایی که جنبه عمومی و نه نخبگانی دارند، به طور عادی باید وضعیتی اینچنین برقرار باشد. در سینما اما کسانی که در مقابل دوربین قرار میگیرند، خاصه برخی بازیگران و هنرپیشهها و البته برخی فیلمسازان، از اعتراض و ناامنی و وضعیت نامناسب اجتماعی استقبال میکنند. فارغ از تحلیلهای اجتماعی و سیاسی که درباره کنشگری این چهرهها وجود دارد، مساله اقتصاد را نمیتوان نادیده گرفت. در سینمایی که وابسته به فروش نیست و عمده سرمایهگذاریها به طریقی متصل به بخش دولت است، بازگشت سرمایه آنچنان جذاب نیست که عوامل سینما را نگران فروش یا عدم فروش فیلمهایشان کند. تقریبا همه عوامل تولید و پیشتر از همه آنها که مقابل دوربین میروند، در همان مرحله تولید هزینه کار خود را دریافت میکنند. تهیهکنندگان نیز سالهاست به یکی از منابعی که ارتباطی با نهاد دولت یا نفت دارد، متصل هستند و درآمد خود را از تولید کسب میکنند. تعداد ستارهها و سلبریتیهایی که از طریق تبلیغات کسب درآمد میکنند نیز به نسبت جامعه سینمایی ناچیز است. با ظهور شبکههای اجتماعی، توسعه یافتن تبلیغات با محوریت سلبریتیها و پدیدههای نوظهور دیگر، تعدادی از سلبریتیها درآمدزایی پیدا کردند البته برای عده اندکی از جامعه سینمایی این امکان وجود دارد. پس با یک دودوتا چهارتای منطقی به این نتیجه میرسیم که از منظر منفعت مالی جامعه سینمایی عادت به اینکه از سوی مردم دیده شود، یا از سمت مردم مورد توجه قرار بگیرد، ندارد. در آخرین نظرسنجی در پرفروشترین سال سینما -سال 97- کمتر از 20 درصد مردم به سینما رفتهاند. در شبکه نمایش خانگی هم با همه پروپاگاندا و هزینهای که برای تبلیغ مجموعههای تولیدی میشود، اعداد بازدید به شکل عجیبی پایین است، البته نه آنقدر پایین که منشأ درآمدهای کلان برای صاحبان vodها نباشد، چرا که فعلا فضای مربوط به پخش نمایش خانگی محدود و انحصاری است. به هر روی آنچه ثابت میشود این گزاره است که همین عدم نیاز به درآمد سینما و گیشه در بازیگران، موجب کنشهایی میشود که در نتیجه این کنشها، سینماها و سالنهای نمایش به تعطیلی کشانده شود. محمدرضا صابری، سخنگوی انجمن سینماداران در گفتوگویی پیرامون وضعیت گیشه و فروش فیلم در سینماها میگوید: در چند وقت اخیر شاهد افزایش تعداد مخاطبان سینما بودیم به طوری که به ۵۰ درصد میزان پیش از شیوع کرونا رسیده بودیم. این افزایش تماشاگر به رونق دوباره سینماها کمک کرد و با ادامه این روند همراه با نمایش فیلمهای جدید، رشد بهتری را هم میشد پیشبینی کرد، بویژه آنکه فیلمهایی مثل «پسر دلفینی» و «ابلق» روزانه ۵۰ و ۴۰ هزار نفر تماشاگر به سینماها میکشاندند اما با ناآرامیهایی که در ۲ هفته گذشته در جامعه پیش آمده، تعداد مخاطبان سینما به یک چهارم روزهای قبل کاهش پیدا کرده است. صابری به ایسنا گفته است: قرار بود فیلمهای جدیدی در روزهای آینده اکران شود ولی با وضعیتی که گیشه سینما در این روزها دارد، اکران فیلمها چه دلیلی میتواند داشته باشد؟ من در هیچ کدام از فیلمها ذینفع نیستم ولی اکران عمومی فیلمهای جدید که در شرایط عادی میتوانستند پرفروش باشند آنها را نابود میکند، بنابراین به نظر میرسد تا وقتی مردم احساس ناامنی کنند و حالشان خوب نباشد، کمتر به سینما میآیند. وضعیت تاسفبار سینما در شرایطی رخ داده است که سینما تازه داشت به وضعیت پیش از کرونا بازمیگشت اما به یکباره به واسطه ناآرامیها به رکود کشیده شد. در یک هفته گذشته انیمیشن «پسر دلفینی» تنها ۳۰هزار نفر تماشاگر داشته، در حالی که طبق گفته صابری روزانه ۵۰ هزار بلیت میفروخته و با یک میلیارد تومان، پرفروشترین فیلم در هفته قبل بوده است. همچنین «انفرادی» با فروش ۱۴هزار بلیت به رقم ۵۴۰ میلیون تومان و «ابلق» با ۱۲ هزار بلیت به مبلغ ۴۹۰ میلیون تومان ۲ فیلم پرفروش بعدی در هفته گذشته بودند که نسبت به هفتههای قبل افت فروش قابل ملاحظهای داشتند. *** توقف اجراهای تئاتر تالار هنر به عنوان پایگاه اصلی اجراهای تئاتر کودک و نوجوان در حال حاضر بنا به درخواست گروه نمایش «کتابخورها» به منظور حفظ آرامش و سلامت مخاطبان و هنرمندان تئاتر، اجرا ندارد. تعطیلیهای اخیر در عرصه اجراهای تئاتری و متوقف شدن فعالیت و اجراهای سالنهای مختلف تئاتر از جمله مجموعه تئاترشهر، تماشاخانه ایرانشهر، مرکز تئاتر مولوی و تعدادی از تماشاخانههای خصوصی به تالار هنر و اجراهای تئاتر کودک و نوجوان نیز رسید. پیش از تعطیلیها، نمایش «کتابخورها» به کارگردانی اسماعیل رحیمیسروش در تالار هنر روی صحنه رفته بود که بعد از بازگشایی مجدد تالار و به درخواست گروه نمایش، مدیریت مجموعه تصمیم گرفت برای حفظ آرامش و سلامت مخاطبان و هنرمندان تئاتر، اجرای نمایش «کتابخورها» متوقف شود. در حال حاضر بحث فروش بلیت و همچنین شرایط حضور مخاطب در سالنهای تئاتر باعث شده تا وضعیت اجراهای نمایشهای مختلف مشخص نباشد و در این شرایط مشخص نیست چه زمانی قرار است اجراهای تئاتری از سر گرفته شود.∎
نظر شما